Από τι θα εξαρτηθεί η παραίτηση του Ζάεφ

Σοβαρά διλήμματα θέτει ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ στην κοινή γνώμη ενόψει του δεύτερου γύρου των δημοτικών εκλογών, με στόχο το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) να κερδίσει πρωτίστως το μητροπολιτικό δήμο των Σκοπίων καθώς και περισσότερους δήμους.

Ο Ζαέφ σε χθεσινή συνέντευξη που παραχώρησε στον ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό Sitel TV δήλωσε, ότι εάν το SDSM χάσει τον δήμο των Σκοπίων, αυτός θα παραιτηθεί από τη θέση του πρωθυπουργού και ότι θα τον διαδεχθεί κάποιο στέλεχος από το κόμμα του. Ωστόσο, σήμερα ανέφερε ότι είναι μαχητής και κάλεσε τους πολίτες να «διασφαλίσουν το προοδευτικό τους μέλλον».

Στον πρώτο γύρο για το δήμο των Σκοπίων η ανεξάρτητη υποψήφια Ντανέλα Αρσόβσκα, που υποστηρίζεται από το εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE έλαβε το 37,68%, των ψήφων, ενώ ο νυν δήμαρχος Πέτρε Σιλέγκοφ του SDSM πήρε το 34,24%. Ο δεύτερος γύρος των εκλογών που θα γίνει στις 31 Οκτωβρίου σε 44 δήμους ερμηνεύεται και σαν δημοψήφισμα για τον Ζάεφ, ο οποίος έχει επενδύσει πολιτικά στην ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ.

Ο πρώτος γύρος των εκλογών που έγινε στις 17 Οκτωβρίου ανέδειξε νικητή το VMRO-DPMNE που κέρδισε 22 δήμους, ενώ το SDSM εξέλεξε 9 δημάρχους και το αλβανικό κόμμα DUI μόνο έναν δήμο. Το αποτέλεσμα θεωρήθηκε αποδοκιμασία στην κυβερνητική πολιτική και το αναγνώρισε και ο Ζάεφ δηλώνοντας ότι οι πολίτες του έβγαλαν «κίτρινη» κάρτα.

Το ζητούμενο για τον πρωθυπουργό είναι η “κίτρινη” κάρτα να μην μετατραπεί σε “κόκκινη”, εξέλιξη που ενδεχομένως να προκαλέσει εσωκομματικές ανακατατάξεις και όχι μόνο. Ωστόσο, ο Ζάεφ τάχθηκε κατά του ενδεχομένου προκήρυξης πρόωρων βουλευτικών εκλογών, επισημαίνοντας ότι η κυβέρνησή του θα ολοκληρώσει την θητεία της, απομένουν 2,5 χρόνια, και ότι ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των δημοτικών εκλογών, πρέπει να συνεχίσει το έργο της.

Επικρίσεις αντιπολίτευσης

Ο ηγέτης του VMRO-DPMNE Χρίστιαν Μίτσκοσκι κλιμακώνει, από την πλευρά του, την ρητορική του επίθεση στον Ζάεφ εκμεταλλευόμενος τη δήλωση του για παραίτηση και προέτρεψε τον κόσμο να ψηφίσει για αλλαγές στις 31 Οκτωβρίου. Συγκεκριμένα, ανάφερε ότι «ο Ζόραν Ζάεφ λέει ότι αν χάσει τις εκλογές στα Σκόπια και σε άλλα μέρη σε όλη τη χώρα, θα φύγει από τη θέση του πρωθυπουργού. Σας λέω στις 31 Οκτωβρίου να τον βοηθήσουμε  για να γίνει αυτό».

Η κυβέρνηση Ζαέφ αντιμετωπίζει προβλήματα σύμφωνα με δημοσκόπηση που διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Πολιτικών Ερευνών των Σκοπίων (IPIS), για τη Republika. Η κοινή γνώμη εμφανίζεται δυσαρεστημένη με τις πολιτικές της κυβέρνησης στην οικονομία, στην καταπολέμηση της πανδημίας, στη δικαιοσύνη, στην εκπαίδευση και στην καταπολέμηση της διαφθοράς.

Στο βασικό ερώτημα εάν η κυβέρνηση πρέπει να παραμείνει ή να αντικατασταθεί, το 49% των ερωτηθέντων απάντησε ότι θα επέλεγαν μια νέα κυβέρνηση, το 30% ότι η κυβέρνηση πρέπει να παραμείνει στη θέση της και το 20,9% δήλωσαν αναποφάσιστοι. Επίσης, το 50,2% των ερωτηθέντων εξέφρασε την άποψη ότι η κυβέρνηση κινείται προς την λάθος κατεύθυνση, ενώ μόνο το 30% εκτιμά ότι κινείται προς τη σωστή, ενώ το 19,7% δήλωσε αναποφάσιστο.

Η δημοσκόπηση, ακόμα, έδειξε, ότι εάν διεξάγονταν βουλευτικές εκλογές αύριο, από τους 1.089 πολίτες που ερωτήθηκαν, το 52.6% απάντησε ότι θα ψήφιζε σίγουρα, το 11,8% ότι πιθανότατα θα ψήφιζαν και το 10,3% δήλωσε δισταγμό. Μόνο το 11,5% απάντησε ότι δεν θα ψηφίσει. Ο βασικός λόγος για να πάνε οι πολίτες στις κάλπες είναι η οικονομία και το βιοτικό επίπεδο. Όταν οι ερωτηθέντες ρωτήθηκαν για το ποια είναι τα θέματα που πρέπει να επιλυθούν άμεσα από την κυβέρνηση. Το 56,2% απάντησε ότι είναι η οικονομία, η ανεργία, οι χαμηλοί μισθοί και τα συνταξιοδοτικά εισοδήματα.

Μηνύμα προς ΕΕ και ΗΠΑ

Ακολουθούν η κρίση του Covid (8,8%) η εγκληματικότητα, η διαφθορά και ο νεποτισμός (6,3%). Επίσης, το 42,7% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι πολύ δυσαρεστημένο με τον χειρισμό της οικονομίας από την κυβέρνηση και το 12,3% δήλωσε ότι είναι κάπως δυσαρεστημένο. Μόνο το 14,8% απάντησε ότι είναι πλήρως ικανοποιημένο από τη διαχείριση της οικονομίας και το 16% ότι είναι κάπως ικανοποιημένο.

Ο Ζάεφ με τις δηλώσεις για παραίτησή και τη συνεχή υπενθύμιση για την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, που τη θεωρεί επίτευγμά του, καθώς και τις διαδικασίες για ένταξη της χώρας στην ΕΕ, στοχεύει σε ένα ευρύτερο ακροατήριο εκτός της εσωτερικής κοινής γνώμης. Σε ΕΕ και ΗΠΑ αφήνοντας να εννοηθεί ότι αν παραιτηθεί, η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας θα τεθεί σε κίνδυνο, αφού η εναλλακτική επιλογή θα είναι το εθνικιστικό VMRO-DPMNE.

Επιπλέον, ενδέχεται να επιδιώκει να προκαλέσει ανησυχία σε Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον θεωρώντας ότι μπορεί να πιέσουν τη Βουλγαρία να προχωρήσει στην άρση του βέτο που έχει ασκήσει στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τη Βόρεια Μακεδονία εξαιτίας ιστορικών, γλωσσικών και εθνοτικών διαφορών.