Με ποιους τρόπους η μαφία έβγαλε χρήμα από τον κορονοϊό

Η πανδημία είτε επέφερε, είτε επιτάχυνε αλλαγές. Σε παγκόσμια κλίμακα, ο αντίκτυπός της αποτυπώθηκε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Ανεπηρέαστη δεν έμεινε ούτε η μαφία, η οποία αναδιατάχθηκε διεθνώς. Ανάλογα με το πού βρίσκεται, αντιμετώπισε πρωτόγνωρες προκλήσεις, αλλά έσπευσε να εκμεταλλευτεί την υγειονομική κρίση και να καλύψει κενά που αυτή δημιουργεί.

Για το οργανωμένο έγκλημα, ο φονικός ιός αποτέλεσε μία «προσφορά την οποία δεν μπορεί να αρνηθεί», όπως έχει πει και ο Ντον Κορλεόνε στο “Νονό”. Παρά τα γρήγορα αντανακλαστικά τους, οι κατά τόπους μαφίες αιφνιδιάστηκαν από τον κορονοϊό, όπως και οι κυβερνήσεις. Ούτε η μαφία του Χονγκ Κονγκ είχε αποφύγει τον αιφνιδιασμό. Πρόκειται για οργάνωση με έντονη παρουσία σχεδόν όπου υπάρχει κινεζική κοινότητα. Μετρά εκατοντάδες χιλιάδες μέλη, υπερτερώντας της ιταλικής Κόζα Νόστρα, της αλβανικής και της ρωσικής μαφίας.

Σε αντίθεση με τις κυβερνήσεις, οι μαφίες οργανώθηκαν πιο γρήγορα όχι βέβαια για να αντιμετωπίσουν την πανδημία, αλλά για να κερδοσκοπήσουν. Άλλωστε, η στροφή της αστυνομίας στην επιβολή των περιοριστικών μέτρων σ’ όλες τις χώρες, εκ των πραγμάτων χαλάρωσε τις επιχειρήσεις κατά του οργανωμένου εγκλήματος. Όλες οι έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η πανδημία επιδείνωσε τη χρήση ναρκωτικών στον γενικό πληθυσμό.

Παρά τον κορονοϊό, μάλλον λόγω του lockdown, το εμπόριο ναρκωτικών είχε καταγράψει ρεκόρ πωλήσεων το 2020, σύμφωνα με την Europol. Η καραντίνα και ο παρατεταμένος εγκλεισμός οδήγησε σε αύξηση της ζήτησης. Η κατάσταση ευνόησε και τα καρτέλ. Μπορεί τα εγκληματικά δίκτυα να ποντάρουν στα ανοιχτά σύνορα και το κλείσιμό τους να εμποδίζει τους παραδοσιακούς τρόπους μεταφοράς παράνομων εμπορευμάτων, αλλά τα ναρκωτικά μεταφέρονται κυρίως με πλοία. Τα καρτέλ επιλέγουν εναλλακτικές διαδρομές, κυρίως διά θαλάσσης. Οι έλεγχοι στους διεθνείς λιμένες μειώθηκαν και έτσι τα φορτία πέρασαν πιο εύκολα.

Η αλβανική μαφία

Παρ’ ότι το λαθρεμπόριο κοκαΐνης σε Ευρώπη και ΗΠΑ παρεμποδίστηκε σε διάφορα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού, κατάφερε τελικά να ανθήσει. Η κοκαΐνη διαλύεται στη Λατινική Αμερική και το διάλυμα αυτό φτάνει από πολλούς δρόμους στην Ευρώπη. Η Ολλανδία είναι μεγάλη πύλη, όπως είναι και η ανατολική ακτή της Ιταλίας. Εκεί τα ηνία κρατάει η αλβανική μαφία, η οποία συνεργάζεται με την ιταλική, αναλαμβάνοντας τη διανομή στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη. Στο παιχνίδι έχει μπει και η Τουρκία, που παλαιότερα έπαιζε κομβικό ρόλο στη διακίνηση ηρωίνης.

Η δυσκολία στις μετακινήσεις, όμως, έχει εκτοξεύσει τις τιμές. Δεν είναι παράλογο, αφού χημικά που απαιτούνται για την παραγωγή ναρκωτικών παράγονται στην Κίνα και στην Ινδία. Αυτός είναι ο λόγος που τα διάφορα ψυχοτρόπα χάπια είναι δυσεύρετα και πολύ ακριβά, ενώ αντίθετα κερδίζει έδαφος η μαριχουάνα και η κοκαΐνη. Η Αλβανία αυξάνει την καλλιέργεια κάνναβης μετά την πανδημία.

Σύμφωνα με έκθεση της Europol, η καλλιέργεια φυτικής κάνναβης αναμένεται να αυξηθεί, καθώς έχει αυξηθεί η ζήτηση και λόγω πανδημίας έχουν χαλαρώσει οι διεθνείς πιέσεις στην κυβέρνηση των Τιράνων. Η έκθεση επισημαίνει ότι διαδρομές διακίνησης από τα Δυτικά Βαλκάνια εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται, με βάση τις πρόσφατες μεγάλες κατασχέσεις κάνναβης στο Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.

Τα μεγάλα καρτέλ ναρκωτικών είδαν την πανδημία και ως ευκαιρία επιρροής στον πληθυσμό. Από το Μεξικό μέχρι τη Βραζιλία και από την Ιταλία μέχρι την Ασία προσπάθησαν να δείξουν στις πληττόμενες κοινωνίες το κοινωνικό τους πρόσωπο. Στο Μεξικό, η κόρη του βαρόνου των ναρκωτικών Ελ Τσάμπ (συνιδρυτής του καρτέλ “Σιναλόα”) προσέφερε είδη πρώτης ανάγκης σε κούτες με το πρόσωπο του πατέρα της. Την ίδια μέθοδο ακολούθησε και η ιταλική μαφία σε Καλαβρία, Σικελία και Νάπολη. Στη Βραζιλία, η μαφία πήρε τον έλεγχο στις φαβέλες. Επέβαλε καραντίνα και οργάνωσε περιπολίες για να την επιβάλει.

Κρίσεις και μαφία

Κάθε φορά που η κανονικότητα διαταράσσεται, η μαφία ευνοείται. Αυτό συνέβη σε περιόδους πολέμων, κρίσης και ό,τι άλλο προκαλεί κοινωνικά και οικονομικά συντρίμμια. Η τοκογλυφία δεν είναι κάτι νέο. Η μαφία έχει πολύ μαύρο χρήμα, το οποίο δανείζει σε επιχειρήσεις που δίνουν αγώνα επιβίωσης στις αντίξοες συνθήκες της πανδημίας. Έτσι, η μαφία βρίσκει την ιδανική ευκαιρία για να ξεπλύνει τα κεφάλαιά της.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ιταλική μαφία και όχι μόνο έχει γίνει μέτοχος ή και έχει αγοράσει πολλές επιχειρήσεις που λύγισαν λόγω του υψηλού χρέους. Παρέχει ρευστότητα, αποκτώντας μερίδιο. Ένα παράδειγμα είναι ο τουριστικός τομέας που επλήγη ιδιαίτερα. Σε ορισμένα μέρη της Σικελίας το 80% των τουριστικών εγκαταστάσεων δεν είναι σε θέση να επιβιώσουν και υποχρεώνονται να αποδεχθούν προσφορές για εξαγορά σε τιμές 30-40% κάτω από την πραγματική τους αξία.

Όπως οι νόμιμοι κερδοσκόποι, έτσι και το οργανωμένο έγκλημα εκμεταλλεύεται την κρίση, προκειμένου να συγκεντρώσει περαιτέρω οικονομική δύναμη και να εξαλείψει τον ανταγωνισμό. Σε πρώτη φάση, η μαφία προσφέρει ρευστότητα στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν δυσκολίες και στη συνέχεια υιοθετεί την παραδοσιακή εκφοβιστική συμπεριφορά για να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο. Έτσι πλήθος μικρομεσαίων επιχειρήσεων μετατρέπονται σε μέσο για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Η πανδημία άνοιξε ένα ακόμα πεδίο δράσης για τη μαφία. Παράνομες επιχειρηματικές πρακτικές, όπως το εμπόριο πλαστών ιατρικών προϊόντων, γνώρισαν άνθηση. Στην Ιταλία, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η μαφία λυμαίνεται τις χρηματοδοτήσεις της Κομισιόν και τις υποδομές που δημιουργήθηκαν για να περιοριστεί η διασπορά του κορονοϊού. Κατασκευές σε νοσοκομεία, προμήθεια ιατρικών μηχανημάτων και νοσηλευτικού υλικού, ακόμα και η διάθεση των νοσοκομειακών απορριμμάτων μετατράπηκαν σε επιχειρηματικές ευκαιρίες.

Χέρι και στα κονδύλια της Κομισιόν

Η ιταλική αστυνομία είχε επιβεβαιώσει ότι εταιρείες που ευθέως ή εμμέσως ελέγχονται από τη μαφία επιχειρούν να «υποκλέψουν τα νέα κανάλια χρηματοδότησης». Αναφέρεται στα 200 δισ. ευρώ που θα λάβει η Ρώμη από το Ταμείο Ανάκαμψης. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε, που η ιταλική μαφία βάζει χέρι σε μεγάλα δημόσια έργα και δημόσιες προμήθειες. Το οργανωμένο έγκλημα είχε προσπαθήσει να εξασφαλίσει παράνομα παρτίδες εμβολίων που προορίζονταν για κράτη. Όλα είναι θέμα προσφοράς και ζήτησης και η μεγάλη ζήτηση εμβολίων από πολίτες, που δεν ήθελαν να περιμένουν τη σειρά τους, σε συνδυασμό είχαν οδηγήσει ακόμα και σε λαθρεμπόριο.

Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε αναφερθεί στον κίνδυνο αυτό: «Σε μια κρίση όπως αυτή, θα υπάρχουν πάντα άνθρωποι οι οποίοι θα προσπαθούν να κερδοσκοπήσουν από τα προβλήματα των άλλων. Διαπιστώνουμε δε αυξανόμενο αριθμό απατών που σχετίζονται με τα εμβόλια». Χρυσές μπίζνες έλαβαν χώρα με τις μάσκες. Η παραγωγή και διανομή ακατάλληλων μασκών στην πρώτη φάση της πανδημίας έφερε την υπογραφή της μαφίας, σε όποιο μέρος του Ατλαντικού και αν αυτή βρίσκεται. Προμήθειες εκατοντάδων εκατομμυρίων μασκών υψηλής προστασίας ανατέθηκε σε προμηθευτές με τη διαμεσολάβηση εταιρειών που αποδείχτηκαν βιτρίνες!

Η μαφία είχε αναλάβει να ξεμπλοκάρει μεγάλες παρτίδες μασκών που ήταν δεσμευμένες στο εξωτερικό. Φυσικά με το αζημίωτο… Επένδυσε και σε παραϊατρικές εταιρείες, όπως πλυντήρια νοσοκομειακών ειδών και εταιρείες καθαρισμού. Άλλο πεδίο που υπόσχεται κέρδη και το οποίο η πανδημία άνοιξε διάπλατα, είναι οι εγκληματικές δραστηριότητες στο Διαδίκτυο, το οποίο λόγω του lockdown είχε γνωρίσει μεγάλη επισκεψιμότητα, αφού ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι εξυπηρετούνται μέσω αυτού. Η προώθηση της ψηφιοποίησης, όμως, αυξάνει γενικά τις δυνατότητες για εγκλήματα στον κυβερνοχώρο, όπως διαδικτυακή απάτη, ηλεκτρονικό ψάρεμα ή επιθέσεις με ransomware.

Για τα εγκληματικά δίκτυα, αυτή η τάση διευρύνει τις πηγές κέρδους. Λόγω των χαμηλότερων εμποδίων για πρόσβαση στην ηλεκτρονική αγορά, το πιθανό κέρδος αξιοποιείται και από νέους παίκτες που δεν εμπίπτουν απαραίτητα στην κατηγορία του οργανωμένου εγκλήματος. Η ζωή σιχαίνεται τα κενά και κάθε μορφή κρίσης αποτελεί ευκαιρία για τους επιτήδειους. Οι μαφίες γνωρίζουν ποιες είναι οι ανάγκες και σπεύδουν να τις καλύψουν με τους όρους τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μετά τη λήξη της πανδημίας, η μαφία, όπως και κάθε άλλος οργανισμός, θα εισέλθει σε περίοδο μετασχηματισμού και αναπροσανατολισμού.