Η ιστορία του αντικαταθλιπτικού που ίσως θεραπεύει τoν Covid

Τα φάρμακα που αντιμετωπίζουν κάπως τον Covid σήμερα, χορηγούνται κυρίως ενδοφλέβια ή πάντως μέσα σε νοσοκομείο. Όλοι ψάχνουν για ένα αποτελεσματικό χάπι που να μην είναι ακριβό και να μπορεί ο γιατρός να το δίνει μόλις κάποιος κολλήσει, χωρίς καν ο ασθενής να εισαχθεί σε νοσοκομείο.

Εκτός από τα χάπια της Μerck και της Pfizer που είναι τρόπον τινά καθ΄οδόν, και είναι πολύ σημαντικά για τους ανεμβολίαστους –αλλά πιθανόν και για όλους, αν προκύψουν στελέχη που δεν καλύπτονται εμβολιαστικά–, τώρα γεννά πολλές ελπίδες και ένα φτηνό, σχετικά παλιό αντικαταθλιπτικό σκεύασμα. Αυτό ναι μεν μέχρι στιγμής δείχνει αποτελεσματικό μόνον στα αρχικά στάδια της νόσου, αλλά η βελτίωση είναι εντυπωσιακή. Η έρευνα δείχνει, συγκεκριμένα, ότι μειώνει κατά 32% την ανάγκη νοσηλείας σε ομάδες υψηλού κινδύνου αν ληφθεί μέσα σε τρεις μέρες από την έναρξη των ήπιων συμπτωμάτων.

Το αντικαταθλιπτικό με την δραστική ουσία φλουβοξαμίνη, χρησιμοποιείται κυρίως για την βαριά κατάθλιψη αλλά και για ψυχαναγκαστικές διαταραχές. Η έρευνα που δείχνει ότι έχει και υπολογίσιμη αντιφλεγμονώδη δράση δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet. Σύμφωνα με αυτήν το σκεύασμα φαίνεται να μειώνει την διάρκεια της νόσου και οι περισσότεροι από όσους νοσηλεύονταν σε απλές κλίνες Covid (δεν είχαν δηλαδή ανάγκη διασωλήνωσης, αλλά ανήκαν σε ομάδες υψηλού κινδύνου) πήραν εξιτήριο νωρίτερα από όσους δεν έλαβαν το συγκεκριμένο σκεύασμα.

Το Newsweek απευθύνθηκε στην καθηγήτρια Φαρμακολογίας στο Κing’s College του Λονδίνου, Penny Ward, που σχολίασε: «Δείχνει ελπιδοφόρο, και έχει και το προσόν να είναι φθηνό και ευρύτατα διαθέσιμο, αλλά δεν έχουμε μέχρι στιγμής τουλάχιστον ενδείξεις ότι βελτιώνει την κατάσταση ασθενών που βρίσκονται σε πιο βαριά κατάσταση». Το σκεύασμα έχει κάποιες παρενέργειες και αλληλεπιδρά με άλλα σκευάσματα, οπότε προτού το λάβει κάποιος πρέπει να συμβουλευθεί γιατρό για τους πιθανούς κινδύνους.

Πώς του ήρθε η ιδέα

Πώς όμως “τους ήρθε” να δοκιμάσουν ένα φάρμακο που δεν ήταν ποτέ στην κατηγορία των αντιικών ή των αντιφλεγμονωδών;  Πριν από τέσσερα χρόνια, μια ψυχίατρος στον Πανεπιστήμιο Washington του Saint Louis, η Angela Reiersen, ερευνούσε το ιστορικό ασθενών που είχαν μια σπάνια γενετική ασθένεια, το σύνδρομο Wolfram το οποίο επηρεάζει την κυτταρική αντίδραση και τις κυτοκίνες. Πρόσεξε ότι υπήρχε θετική ανταπόκριση με τη λήψη κάποιων αντικαταθλιπτικών, ενώ με άλλα, όχι. Οπότε βάλθηκε να βρει τις διαφορές που είχαν οι αντικαταθλιπτικές ουσίες μεταξύ τους.

Διαπίστωσε ότι ένα από τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που είχε αποτέλεσμα, ήταν εκείνο με δραστική ουσία την φλουβοξαμίνη, η οποία “κολλάει” σε έναν υποδοχέα των κυττάρων ο οποίος ρυθμίζει την κυτταρική αντίδραση και την παραγωγή κυτοκινών. Αυτές οι πρωτεΐνες λένε στο σώμα ότι κάτι δεν πάει καλά και ο οργανισμός αντιδρά με φλεγμονή. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια διαπίστωσαν επίσης ότι όντως η ουσία αυτή μείωνε τη φλεγμονή σε ζώα.

Η Reiersen αναρωτήθηκε αν αυτός ήταν ο λόγος που το σκεύασμα βελτίωνε και την κατάσταση των δικών της ασθενών -δηλαδή το “κλειδί” ήταν η απρόσμενη αντιφλεγμονώδης δράση του φαρμάκου. Εκείνη την περίοδο “χτύπησε” ο κορονοϊός, που προκαλεί σοβαρή βλάβη στους πνεύμονες και σε άλλους ιστούς λόγω υπερπαραγωγής κυτοκινών. Και μαζί με συναδέλφους της αποφάσισαν αμέσως να κάνουν μια μικρή μελέτη.

Το αντικαταθλιπτικό θα μας σώσει;

Αυτή άρχισε τον Απρίλιο του 2020 σε 152 ασθενείς και έδειξε θεαματική αποφυγή των φλεγμονών σε όσους το πήραν. Άλλη μια μικρή έρευνα στη Γαλλία και επίσης μια τρίτη μικρή στις ΗΠΑ, έδειξαν επίσης πολύ θετικά αποτελέσματα: το φάρμακο μείωνε τις πιθανότητες σοβαρής νόσου. Οπότε αποφασίσθηκε να γίνει μια πολύ μεγαλύτερη έρευνα, που διενεργήθηκε κυρίως στην Βραζιλία, η TOGETHER, που συνέκρινε την αποτελεσματικότητα με άλλες οκτώ δοκιμαζόμενες θεραπείες. Η φλουβοξαμίνη ξεχώρισε.

Είναι θαυματουργή; Μάλλον όχι ή, πάντως, κι αν είναι, δεν έχουμε προς το παρόν τρόπο να το ξέρουμε με βεβαιότητα. Όμως, έχει το καλό ότι είναι παλιό και δοκιμασμένο φάρμακο, με γνωστές τις παρενέργειές του και όχι ένα καινούργιο που δεν έχει διερευνηθεί ακόμη. Το κακό είναι ότι δεν έχει λάβει έγκριση για τον κορονοϊό πουθενά στον κόσμο, προς το παρόν. Τονίζεται ότι έχει παρενέργειες και αλληλεπιδρά με πάνω από 15 συνήθη φάρμακα και δεν πρέπει να το λάβει κανείς χωρίς να συμβουλευθείτε γιατρό, μια που κάποιες από τις ανεπιθύμητες ενέργειες αφορούν και στην καρδιά.