Covid: Ποια φάρμακα φέρνουν όντως ελπίδα

Εκατοντάδες είναι τα αντιικά ή ισχυρά αντιφλεγμονώδη φάρμακα που δοκιμάζονται διεθνώς εδώ και δύο χρόνια εναντίον του κορονοϊού. Κάποια έχουν μπει στην τελική ευθεία και κάποια ενδέχεται να μπουν, ενώ πολλά, δυστυχώς, απορρίπτονται από μεγάλες κλινικές έρευνες που επιβεβαιώνουν ό,τι είχε ειπωθεί εξαρχής από τους ιολόγους: οι ελπίδες εναπόκεινται στα εμβόλια και όχι στα φάρμακα.

Τα σκευάσματα που είναι τώρα στην τελική ευθεία έχουν ως επί το πλείστον κάτι κοινό: αποδίδουν μόνον όταν η νόσος είναι στην αρχική φάση. Οι εταιρείες σκόπιμα ψάχνουν για χάπι, ώστε να χορηγείται εύκολα στο σπίτι, όταν κάποιος πρωτοπαίρνει τη διάγνωση ότι είναι φορέας. Επίσης το χάπι προτιμάται και για οικονομικούς λόγους: τα μονοκλωνικά αντισώματα της Regeneron, που είναι πιο αποτελεσματικά από τα χάπια και σκέφτεται να παραγγείλει η ΕΕ, στοιχίζουν τα διπλάσια.

Συγκεκριμένα, στοιχίζουν 1.700 ευρώ ανά ασθενή στις ΗΠΑ, 1.800 στη Γερμανία και 850 στην Ινδία. Η πενθήμερη θεραπεία με χάπια (της Merck για παράδειγμα) στοιχίζει 700 ευρώ στις ΗΠΑ. Tόσο εκτιμάται ότι θα στοιχίζει και η πενθήμερη ή δεκαήμερη θεραπεία με το χάπι της Pfizer που θα χορηγείται επίσης δύο φορές την ημέρα. Η Merck ετοιμάζεται να ζητήσει έγκριση για το χάπι της, ενώ η Pfizer ολοκληρώνει τώρα τις κλινικές δοκιμές τρίτης φάσης σε ήπια νοσούντες και τον Νοέμβριο θα ξέρει την αποτελεσματικότητα και σε όσους νοσούν βαριά.

Και τα δύο φάρμακα σταματούν σε κάποιο βαθμό την αναπαραγωγή του ιού. Της Merck αναστέλλει την αναπαραγωγή του ιού παρεμβαίνοντας γενετικά στο RNA του και τρόπον τινά αποπροσανατολίζοντάς το, ενώ της Pfizer επιτυγχάνει το ίδιο εμποδίζοντας τις πρωτεάσες του ιού, δηλαδή τα ένζυμα που διασπούν πρωτεΐνες, οι οποίες του είναι απαραίτητες για να αναπαραχθεί.

Άλλα φάρμακα

Της Pfizer φαίνεται γενετικά ασφαλέστερο, όμως περιέχει και άλλο ένα σκεύασμα, το αντιικό ριτοναβίρη που χορηγείται για τη λοίμωξη AIDS. Αυτό είναι αρκετά βαρύ σκεύασμα, αλλά χρειάζεται για να επιμηκύνει τη ζωή του βασικού αντιικού στον οργανισμό του φορέα ή του ασθενούς. Και οι δύο εταιρείες υποστηρίζουν ότι το χάπι τους μειώνει σχεδόν στο μισό τις πιθανότητες βαριάς νόσου αν χορηγηθεί νωρίς, όταν πρωτοδιαγνωσθεί κάποιος ως φορέας.

Όμως και οι Ισραηλινοί παλεύουν με φάρμακα, όπως το ρινικό σπρέι που δοκιμάστηκε και στην Ελλάδα, ένα αντιφλεγμονώδες σκεύασμα που χορηγείται για την αρτηριοσκλήρωση, ένα ογκολογικό που χορηγείται για την λευχαιμία και ένα αντιρετροϊκό (για το AIDS). Οι Ιταλοί από τον Ιούλιο χορηγούν και το αντιικό sotrovimab της GSK που έχει πάρει το πράσινο φως από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και το οποίο δρα τοπικά στους πνεύμονες.

Η παρασκευάστρια εταιρεία υποστηρίζει ότι μειώνει τις πιθανότητες θανάτου κατά 79%. Χορηγείται όσο η νόσος είναι ακόμη σε πρώιμα στάδια. Δεν ξέρουμε ακόμη λεπτομέρειες, καθώς η φάση ΙΙΙ Κλινικών Δοκιμών δεν έχει ολοκληρωθεί. Η AstraZeneca έχει επίσης απομονώσει δύο αντισώματα για να χορηγούνται σε ασθενείς και να ενισχύουν το ανοσοποιητικό τους.

Το cocktail των δύο αντισωμάτων λέγεται AZD7442 και χορηγείται με ένεση όπως το εμβόλιο. Σε μια πρώτη έρευνα σε 5.000 εθελοντές η AstraZeneca ισχυρίζεται ότι το σκεύασμα μείωσε κατά 70% τις πιθανότητες να νοσήσουν, όταν χορηγείται τις πρώτες πέντε ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων και θεωρεί ότι ίσως αυτά τα έτοιμα τεχνητά αντισώματα μπορούν να καλύψουν τους ανθρώπους μέχρι και για έναν χρόνο.

Tί θα ισχύει στην Ελλάδα

Αυτά θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά για τους ανοσοκατεσταλμένους που δεν μπορούν να αναπτύξουν δικά τους αντισώματα ούτε με εμβόλιο. Οι Αμερικανοί διστάζουν, επειδή έχουν απογοητευθεί από τα αντισώματα της Elly Lilly και έχουν στοκάρει και πολλά αντισώματα της Regeneron, αλλά σκέφτονται να παραγγείλουν 700.000 δόσεις. Κάποιοι ειδικοί και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη έχουν δισταγμούς για την ασφάλεια αυτών των φαρμάκων, με την έννοια ότι σχεδιάζονται να δίνονται προληπτικά και άρα σε πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ενώ οι κλινικές έρευνες έχουν γίνει μόνον σε μερικές χιλιάδες.

Επίσης, η προληπτική χορήγηση σημαίνει και υψηλό κόστος, καθώς οι ενδιαφερόμενοι θα είναι πολλοί: όλοι οι φορείς που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου, δηλαδή πάνω από το 20% του πληθυσμού κάθε χώρας. Ο καθηγητής Φαρμακολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Βαγγέλης Μανωλόπουλος, είπε ότι είναι πολύ πιθανό, στις ΗΠΑ, το φάρμακο της Merck να αρχίσει άμεσα να χορηγείται, ίσως και σε ένα μήνα.

Εκτιμά ότι αν κινηθεί γρήγορα η Ευρώπη, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα, ακόμα και μέχρι το τέλος του χρόνου, το συγκεκριμένο φάρμακο να έχει φτάσει και στην Ελλάδα, όπως ίσως και το αντιικό της Pfizer. Πιστεύει ότι με τον εμβολιασμό και με αυτά τα φάρμακα μέχρι την ερχόμενη άνοιξη ίσως τιθασευτεί σε μεγάλο βαθμό η πανδημία. «Φάρμακα και σήμερα έχουμε και χρησιμοποιούνται σε ασθενείς στα νοσοκομεία. Μάλιστα, μειώνουν τους θανάτους σε ποσοστό 20%-30%. Ωστόσο, πρέπει να χορηγηθεί το καθένα σε συγκεκριμένη φάση και σε προχωρημένο στάδιο της νόσου. Τα φάρμακα που ψάχνουμε τώρα είναι αυτά που θέλουμε να χορηγούνται νωρίς, σε διάστημα μέχρι 3-4 ημερών από τη στιγμή που κάποιος ασθενήσει», είπε ο κ. Μανωλόπουλος.

Τα όσα είπε ο καθηγητής

«Το χάπι της Merck θα δώσει τη δυνατότητα να μειωθεί κατά 50% ή και περισσότερο ο κίνδυνος του ασθενούς να καταλήξει στο νοσοκομείο. Αυτό κυρίως διότι θα χορηγείται μέσα σε τέσσερις ημέρες από τη στιγμή του εντοπισμού της νόσησης, οπότε θα προλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξή της. Τέτοια φάρμακα είναι και τα μονοκλωνικά αντισώματα», συνέχισε ο καθηγητής, «και έχουμε ήδη 5.000-6.000 δόσεις. Ωστόσο, αυτά χορηγούνται ενδοφλέβια, για τη χορήγησή τους απαιτείται μία ώρα και αυτή γίνεται μέσα στα νοσοκομεία, όπως ακριβώς η αιμοδοσία».

Όπως είπε αυτό περιορίζει σημαντικά τη χρήση, διότι, αν κάποιος στην αρχή της νόσου έχει ελαφρά συμπτώματα, δεν πηγαίνει συνήθως στο νοσοκομείο. «Επίσης, τα συγκεκριμένα φάρμακα είναι ακριβά. Φάρμακα από το στόμα θέλουμε, όπως αυτό της Merck με τη μολνοπυραβίρη, το οποίο δοκιμάστηκε σε ασθενείς και αποδείχτηκε ότι μειώνει τη μόλυνση κατά 50% ή και περισσότερο, ώστε να μην καταλήξουν οι ασθενείς στο νοσοκομείο», είπε ο καθηγητής.

«Αν κινηθεί γρήγορα η Ευρώπη, υπάρχει πιθανότητα τα συγκεκριμένα φάρμακα να φτάσουν ακόμα και μέχρι το τέλος του χρόνου στην Ελλάδα. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν και άλλα φάρμακα σε προχωρημένη φάση της κλινικής τους μελέτης. Είναι, επίσης, πολύ σημαντικό ότι με όλα αυτά τα φάρμακα που χορηγούνται σε πρώιμο στάδιο της νόσησης μπορεί κατά 50% να αποφευχθεί και το long covid σύνδρομο για όσους αναρρώνουν», συμπλήρωσε.

Δήλωση και από Γκάγκα

«Τα φάρμακα δεν είναι μαγικά, δεν μπορούν να εξαφανίσουν τον κορονοϊό. Ωστόσο, μαζί με τα εμβόλια θα μειώσουν αισθητά τον αριθμό των ανθρώπων που θα νοσηλευτούν στα νοσοκομεία. Ο Covid-19 εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα και να ανησυχεί, επειδή υπάρχουν δύο εκατομμύρια ανεμβολίαστοι στη χώρα μας, άτομα που μπορούν να εμβολιαστούν, αλλά δεν το κάνουν», κατέληξε ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας.

Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα είπε σχετικά: «Πιστεύω ότι έως το τέλος του χρόνου θα έχουν οριοθετηθεί οι εγκρίσεις σε όλα και σε ό,τι αφορά στη δαπάνη τους, φυσικά θα καλύπτεται, όπως συμβαίνει γενικά με τα ακριβά φάρμακα σαν και αυτό αν σκεφτεί κανείς ότι μία δόση κοστίζει 2000 ευρώ», είπε αναφερόμενη στα μονοκλωνικά αντισώματα.

«Όλα αυτά τα καινούργια φάρμακα είναι σε περιορισμένες ποσότητες. Φυσικά θα τα εισάγουμε, αλλά να θυμίσω ότι το εμβόλιο κάνει 15 ευρώ, και προστατεύει το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου, ενώ τα φάρμακα ξεκινάνε από πιθανώς 600 – 2.000 ευρώ, αυτά τα πληρώνουμε όλοι, θα τα δώσουμε φυσικά, θα προλάβουμε ζωές», είπε.