Το κινεζικό αλαλούμ με τις ελληνικές ονομασίες των μεταλλάξεων

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επί έξι μήνες πάλευε να συμμαζέψει το χάος των ονομασιών στις μεταλλάξεις, καθώς π.χ. αυτή που λεγόταν βρετανική στην Ελλάδα και στη Γαλλία, στη Βρετανία λεγόταν “νέο στέλεχος” ή Β.1.1.7. Πέρα από τις “εθνοτικές” παρεξηγήσεις, υπήρχε ασυνεννοησία και μεταξύ των ειδικών παγκοσμίως, καθώς αυτοί έχουν μεν τον δικό τους ειδικό τρόπο αρίθμησης, αλλά εντόπιζαν συχνά το ίδιο στέλεχος ταυτόχρονα στη Βραζιλία και στη Ρωσία και κάθε επιστημονική ομάδα έκανε τα δικά της βαφτίσια.

Στον κορονοϊό για παράδειγμα το Β1 στην αρχή δείχνει ότι η νέα μετάλλαξη σχετίζεται στο βασικό “σκελετό” της με αυτήν της Ιταλίας και οι υπόλοιποι αριθμοί σημαίνουν υποσύνολα νέων μορφών που ανέκυψαν στην πορεία. Όμως, η ταξινόμηση δεν ήταν ίδια παγκοσμίως για τον κορονοϊό και κάποιοι έβαζαν για παράδειγμα στο τέλος τον αριθμό 7 θεωρώντας τη νέα μετάλλαξη που εντόπισαν ως 7η, ενώ η ίδια είχε εντοπιστεί αλλού ως 5η ή 8η. Αυτό το χάος ρυθμίστηκε τελικά σε ένα βαθμό με κοινή βάση δεδομένων.

Όμως, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) απέμενε να ρυθμίσει το παρεξηγήσιμα βαφτίσια από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Τα Β.1.1.7 ή Β.1.1.9 θεωρήθηκαν γλωσσοδέτες για τα δελτία ειδήσεων αλλά κούραζαν και τον κόσμο που συχνά ιδρώνει να θυμηθεί ακόμα και τον κωδικό στο ΑΤΜ ή στο e-banking. Οπότε ήταν πιο απλή η βρετανική και η ινδική μετάλλαξη από αρχικά και νούμερα. Πέρσι το Μάιο ο ΠΟΥ καθιέρωσε, όμως, βαφτίσια που δεν θα ταυτίζουν μεταλλάξεις με χώρες ή πρόσωπα.

Η κινεζική παράμετρος και τα “όχι”

Οι ειδικοί του ΠΟΥ μετά από ατέρμονες συζητήσεις και ακροβασίες και προς αποφυγή παρεξηγήσεων μεταξύ πολλών εθνικοτήτων, θρησκειών και άλλων πατραμέτρων για τις κοινά αποδεκτές ονομασίες, προέκριναν το δικό μας αλφαβητάριο, που πάντως για τους μη Έλληνες είναι κινέζικο είτε κυριολεκτικά είτε μεταφορικά.

Συγκεκριμένα το Ξι μας εξαιρέθηκε όπως και το Νι και αποφάσισα νστον ΠΟΥ να πάνε κατ΄ευθείαν στο Όμικρον. Το Ξι το “φάγανε” επειδή μπορούσε να θεωρηθεί από του κακοπροαίρετους ως “καρφί” για τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping, (που το μικρό του όνομα, για να μην κάνουμε αυτά που κοροϊδεύουμε, διευκρινίζουμε ότι προφέρεται Σι). Όμως η γραφή Xi θα ήταν παρερμηνεύσιμη από 1,5 δισ. Κινέζους και πολλούς άλλους.

Όμως και το Νι εξαιρέθηκε, γιατί κάποιοι νόμισαν ότι προφέρεται Νου και με λατινικούς χαρακτήρες το έγραψαν Nu. Το Nu παρέπεμπε στο ρουμανικό “όχι”. Αλλά και στο new και δεν θα ήταν σαφές ότι πρόκειται για τη συγκεκριμένη νοτιοαφρικανική μετάλλαξη και όχι για άλλη νέα παραλλαγή. Επίσης θεώρησαν ότι θα ήταν προβληματικό κυρίως στην προφορική συνεννόηση και θα ακουγόταν ως new. Η ελληνική προφορά του Νι εξαιρέθηκε ίσως και για άλλους λόγους: συγχέεται με το “όχι” σε αφρικανικές διαλέκτους, ενώ μοιάζει επίσης με το ολλανδικό “όχι” (νέι) αλλά και με το πολωνέζικο nie.

Εξαρχής πάντως η ουδέτερη ονομασία από το ελληνικό αλφάβητο αποφασίσθηκε μόνον προς χρήση στα ΜΜΕ καθώς οι ειδικοί συνεχίζουν τα δικά τους –Β.1.1.7 και  κ.ο.κ.  Στόχος τους ήταν να μην στιγματίζονται κράτη, κάτι εν μέρει δίκαιο, γιατί μπορεί η μετάλλαξη να γεννήθηκε αλλού και να άρχισε από αλλού και η διασπορά της. Όμως, ο εντοπισμός μιας μετάλλαξης σε μια χώρα, όσο και αν στιγματίζει ένα κράτος, αναπόφευκτα πρέπει να λαμβάνεται υπ΄όψιν για να ελέγχονται οι πτήσεις και τα εισαγόμενα προϊόντα από εκεί.

Τα παράπονα της Βρετανίας

Αν και οι πρώτοι που γκρίνιασαν ήταν οι Κινέζοι, η φασαρία άρχισε ουσιαστικά με την βρετανική μετάλλαξη επειδή διαμαρτυρήθηκαν οι Βρετανοί. Μέχρι τότε κανείς δυτικός δεν διαμαρτυρόταν για τον “κινέζικο ιό” και τον “ιό της Ουχάν” ή την βραζιλιάνικη μετάλλαξη ή την νοτιοαφρικανική (την περσινή, όχι την φρέσκια, την Όμικρον). Με την γκρίνια των Βρετανών ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας από τον περασμένο Μάιο καθιέρωσε ονοματοδοσία με γράμματα της ελληνικού αλφαβήτου, τα οποία πάντως είναι μόνο 24 και δεν γνωστοποίησε τι θα κάνει όταν εξαντληθούν.

Η βρετανική βαφτίστηκε “Αλφα”, ενώ σίγουρα δεν ήταν η πρώτη μετά το πρώτο (;) στέλεχος στην Κίνα, Βήτα ονομάστηκε η περσινή νοτιοαφρικανική, Γάμα η επίσης περσινή βραζιλιάνικη, Δέλτα η ινδική, Έψιλον ένα καλιφορνέζικο στέλεχος, Zήτα ένα άλλο βραζιλιάνικο κ.λπ. Ανάμεσα στην Δέλτα και στην Όμικρον πολλές βαφτίστηκαν αλλά έμειναν άσημες, γιατί παρά τους αρχικούς φόβους, τελικά δεν επεκτάθηκαν.

Τι έχει να γίνει με την Ωμέγα…

Μάλιστα κάποιοι ήδη μιλούν για το στέλεχος Ωμέγα, το οποίο δεν έχει ορισθεί ακόμη, αλλά συμβολικά κρατούν το γράμμα αυτό για κάποια μετάλλαξη που θα είναι εφιαλτική. Πριν από 15 μέρες το Ισραήλ πάντως έκανε μια άσκηση ετοιμότητας που την ονόμασε “Ωμέγα” και ο πρωθυπουργός με τα βασικά στελέχη κρύφτηκαν σε καταφύγια. Η άσκηση (που πιθανόν να σχετιζόταν και με την ετοιμότητα σε πιθανότητα πολεμικής σύγκρουσης) έγινε επισήμως για να δοκιμαστούν τα υπάρχοντα σχέδια για την περίπτωση εξαιρετικά θανατηφόρας επιδημίας.

Οι ειδικοί ταξινομούν τα στελέχη και τις μεταλλάξεις με τον δικό τους περίπλοκο τρόπο όπου τα γράμματα και οι αριθμοί δηλώνουν τον άμεσο “γεννήτορα” κάθε νέας μετάλλαξης που θέτουν σε παρακολούθηση ως εν δυνάμει επικίνδυνη ή προς εξέταση (variants of interest). Όταν κάποια από τις εκατοντάδες μορφές του ιού παρουσιάζει στοιχεία μεγαλύτερης απειλής (όπως η Δέλτα προ εννέα μηνών), αναβαθμίζεται σε μετάλλαξη ανησυχίας και από VOI μετατάσσεται σε  VOC (variant of concern).