Συνάντηση Μητσοτάκη-Πούτιν – Αγκάθια και προοπτικές

Ελλάδα και Ρωσία, έχουν ισχυρούς ιστορικούς και πολιτισμικούς δεσμούς αιώνων, σχέσεις φιλίας και αλληλοβοήθειας, που όμως ατόνησαν και “χάθηκαν” κυρίως, από το 2009 και μετά. Οι ελληνορωσικές σχέσεις σήμερα δεν βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο. Η Ελλάδα, υιοθετεί αντιρωσικές πολιτικές επιλογές του ΝΑΤΟ, στα Βαλκάνια και την Ουκρανία, αλλά και της ΕΕ με τις κυρώσεις οικονομικού χαρακτήρα που επιβάλει στη Ρωσία. Κι από την άλλη, η Ρωσία, εξοπλίζει με σύγχρονα οπλικά συστήματα την Τουρκία (αντιπυραυλικό σύστημα S-400), που έχουν στόχευση την Ελλάδα.

Η πρώτη επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Ρωσία (Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου) και οι συνομιλίες που θα έχει με τον πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντιμίρ Πούτιν, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μια πρωτοβουλία, της τελευταίας στιγμής από τον πρόεδρο της Ρωσίας, είναι, η συνάντηση με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, να μην γίνει στο Κρεμλίνο, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί, αλλά στην πόλη Σότσι, τη Ριβιέρα της Ρωσίας, όπως έχει ονομαστεί, όταν διοργανώθηκαν εκεί οι χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες το 2014.

Αυτή η αλλαγή, τοπολογικά-σημειολογικά, έχει τη σημασία της και σύμφωνα με Έλληνες διπλωμάτες ερμηνεύεται ως πρόσθεση της Ρωσίας, για αναβάθμιση των ελληνορωσικών σχέσεων, αφού, όπως είναι γνωστό, ο Πούτιν επιλέγει το Σότσι, για όλες τις σημαντικές συναντήσεις του με ξένους ηγέτες. Η ατζέντα των συζητήσεων των δύο ηγετών περιλαμβάνει, μια σειρά από ζωτικής σημασίας διμερή, διεθνή και περιφερειακά θέματα. Το πρώτο, είναι η αναθέρμανση των ελληνορωσικών σχέσεων και οι βέλτιστες συμφωνίες στον ενεργειακό, οικονομικό, τουριστικό, πολιτιστικό και στρατιωτικό-διπλωματικό τομέα.

Στην ατζέντα θα βρεθούν επίσης οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια, η Ουκρανία, αλλά και η τουρκική προκλητικότητα και το Κυπριακό. Η ενεργειακή κρίση, θα συζητηθεί εκτενώς. Ο Μητσοτάκης, θα προσπαθήσει να βελτιώσει την ενεργειακή συμφωνία με την Gazprom, μειώνοντας το κόστος, προς όφελος του Έλληνα καταναλωτή. Η Ρωσία αποτελεί βασικό προμηθευτή της Ελλάδας, καθώς το 45,85% του φυσικού αερίου που εισάγει η χώρα μας προέρχεται από τη Ρωσία, όπως και το 9,5% του αργού πετρελαίου.

Το “αγκάθι” στις σχέσεις

Επίσης, από τα σημαντικά θέματα θα είναι ο τουρισμός και η προσπάθεια η Ελλάδα να γίνει ελκυστικός τόπος διακοπών για τους Ρώσους. Η αύξηση των πτήσεων μεταξύ των δύο χωρών, θα βοηθήσει στην αύξηση των Ρώσων τουριστών που επισκέπτονται την Ελλάδα, ελληνικό αίτημα που μάλλον αποδέχεται και η Μόσχα. Και ακόμη, τα ρωσικά αντίμετρα προς τις χώρες της ΕΕ έχουν πλήξει σημαντικά τις ελληνικές εξαγωγές. Έχουν μειωθεί κατά το ήμισυ από το 2014, οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων, όπως, φρέσκα φρούτα, λαχανικά, ψάρια και γαλακτοκομικά προϊόντα, που ήταν ψηλά στις προτιμήσεις των Ρώσων καταναλωτών.

Θα συζητηθεί πιθανή μερική άρση των ρωσικών αντιμέτρων. Το “αγκάθι” όμως στις ελληνορωσικές σχέσεις είναι τα στρατηγικά σχέδια των ΗΠΑ, να επεκτείνουν την παρουσία τους στην Ανατολική Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και στην Ευρασία και να περιορίσουν τις ρωσικές δυνάμεις στον Εύξεινο Πόντο. Κεντρικό επιχειρησιακό ρόλο για την επιτυχία των αμερικανικών σχεδίων, έχουν η Κρήτη (αεροναυτική βάση της Σούδας) και η Αλεξανδρούπολη (όπου έχουν τη δυνατότητα ελλιμενισμού μεγάλα πολεμικά πλοία των ΗΠΑ, αλλά χρησιμοποιείται και ως κόμβος μεταφοράς αμερικανικών στρατευμάτων σε πιθανές εμπόλεμες περιοχές, από Βαλκάνια μέχρι τα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας).

Ήδη το γιγαντιαίων διαστάσεων αμερικανικό φορτηγό πλοίο (RO/RO) “Carrier”, που μεταφέρει στρατεύματα, άρματα μάχης και ελικόπτερα των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της “Atlantic Resolve 2022”, έχει “δέσει” στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Ξεφόρτωσε νέα ελικόπτερα που θα αναπτυχθούν σε διάφορα σημεία και άρματα μάχης που μέσω σιδηροδρομικού και οδικού δικτύου θα φύγουν για Βουλγαρία και Ρουμανία και για όπου αλλού, κριθεί απαραίτητο. Η Αλεξανδρούπολη είναι το σταυροδρόμι δύο δρόμων, στρατηγικής αξίας για τις ΗΠΑ.

Ο ένας είναι η κάθοδος των Ρώσων προς το Αιγαίο, τη Μεσόγειο και την Αφρική (έλεγχος των στενών των Δαρδανελίων) και ο δεύτερος, αποτελεί ενεργειακό πέρασμα για την Ευρώπη και είναι στρατηγικός κόμβος ελέγχου όλων των Βαλκανίων. Επιπροσθέτως, η Αλεξανδρούπολη, λόγω της γεωγραφικής θέσης της, είναι μία από τις εν δυνάμει επιλογές των ΗΠΑ, για να εξαπολύσουν στρατηγικής σημασίας πλήγμα στο μαλακό υπογάστριο της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Η τοποθέτηση Παναγιωτόπουλου

Έχει ιδιαίτερο πολιτικό ενδιαφέρον η τοποθέτηση, σαφώς αντιρωσική και φιλονατοϊκή, του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου, λίγες μέρες πριν τη συνάντηση Μητσοτάκη-Πούτιν: «Η Ρωσία, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και μία από τις μεγάλες πυρηνικές δυνάμεις, θα παραμείνει σημαντικός παράγοντας με τη δυνατότητα να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Έτσι, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να προετοιμαστεί για μακρύ αγώνα στις σχέσεις της με τη Ρωσία. Θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τους πόρους μας αποδοτικά για να δώσουμε μια αξιόπιστη, καλά ισορροπημένη, αναλογική και βιώσιμη απάντηση στις επιθετικές ενέργειες της Ρωσίας». (Ομιλία του στην κεντρική συνεδρία του 15ου Ετησίου Συνεδρίου της Βαλτικής για την Άμυνα σχετικώς με την νέα Στρατηγική Αντίληψη του ΝΑΤΟ).

Η δήλωση Παναγιωτόπουλο, είναι στο “πνεύμα” του αμερικανικού Πενταγώνου, ότι επίκειται στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όμως, ο επικεφαλής της ρωσικής Υπηρεσίας Εξωτερικής Κατασκοπείας Σεργκέι Ναρίσκιν διέψευσε τα περί επικείμενης στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, λέγοντας ότι «πρέπει να καθησυχάσω τους πάντες, τίποτε παρόμοιο δεν θα υπάρξει». Χαρακτήρισε, μάλιστα, «κουταμάρες» σχετικά δημοσιεύματα σε αμερικανικά ΜΜΕ.

Δικαιολογημένη λοιπόν η καχυποψία και η δυσαρέσκεια της Ρωσίας για την δογματική προσήλωση της Ελλάδας στη Δυτική Συμμαχία (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ), την οποία μάλιστα “πιστοποιεί” και η δήλωση του Έλληνα υπουργού Άμυνας περί «επιθετικής Ρωσίας». Δήλωση που προκαλεί και εύλογες απορίες ενόψει της συνάντησης Μητσοτάκη-Πούτιν. Παρόλα αυτά, η ελληνική κυβέρνηση αξιολογεί ως πολύ θετικές δυο επιλογές της ρωσικής διπλωματίας.

Η μία είναι, ότι η Μόσχα υιοθετεί τις αρχές του Δικαίου της Θάλασσας, ενώ έχει ταχθεί και υπέρ της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Και η άλλη, είναι η διαχρονική στήριξη της Ρωσίας στην Κυπριακή Δημοκρατία, οσάκις το φιλοτουρκικό λόμπι εγείρει θέματα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, του οποίου η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος, δηλαδή έχει δικαίωμα βέτο.