Reset στις ελληνορωσικές σχέσεις επιχειρούν Μητσοτάκης-Πούτιν

Ενδεικτική για το κομβικό τετ-α-τετ του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Ρώσο πρόεδρο , στην εξοχική κατοικία του τελευταίου στο Σότσι της Ρωσίας, ήταν η συνέντευξη Τύπου που έδωσαν αμέσως μετά οι Μητσοτάκης-Πούτιν. Σε αυτήν, ο Ρώσος πρόεδρος εμφανίστηκε αιχμηρός προς το ΝΑΤΟ, ενώ αναφέρθηκε και στην τηλεδιάσκεψη που είχε με τον Αμερικανό ομόλογό του. Από την πλευρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός άδραξε την ευκαιρία να διαμηνύσει προς την Άγκυρα ότι δεν θα κάνει βήμα πίσω από τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.

Το νήμα των ισχυρών ιστορικών και πολιτισμικών δεσμών επιχείρησαν να πιάσουν ξανά οι δύο ηγέτες, μετά την κρίση του 2018. Δεσμοί που έχουν υποστεί πλήγματα τα τελευταία χρόνια. Τουλάχιστον, αυτό άφηναν να εννοηθεί εκατέρωθεν κύκλοι. Να θυμίσουμε ότι πριν δύο χρόνια και κάτι, ο Νίκος Δένδιας επισκέφθηκε τη Ρωσία με σκοπό να βγάλει τις διμερείς σχέσεις από τον πάγο που τις είχε βάλει ο Νίκος Κοτζιάς. Αυτό επετεύχθη, αλλά τίποτα περισσότερο. Η αλήθεια είναι ότι η ένταση στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας δεν βοηθάει, με τη Δύση να διατηρεί σκληρή αντιρωσική γραμμή. Από την πλευρά της, η Μόσχα συνεχίζει να καλλιεργεί τη στρατηγική σχέση με το καθεστώς Ερντογάν, παρά τις επιφυλάξεις και διμερείς αντιθέσεις.

Εν ολίγοις, οι ελληνορωσικές σχέσεις μπορεί να μην βρίσκονται στο καλύτερο σημείο τους, αλλά και οι δύο πλευρές δείχνουν να επιθυμούν τη βελτίωση και μερική τουλάχιστον αναθέρμανσή τους. Αυτό αποτυπώθηκε και στη σημερινή συνάντηση. Πριν μπουν στην ουσία και με το “καλημέρα”, όταν τον υποδέχθηκε ο Ρώσος πρόεδρος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε πως «υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης των σχέσεων Ελλάδος- Ρωσίας στην οικονομία, το διμερές εμπόριο και τον τουρισμό», δηλαδή σε τομείς χαμηλής πολιτικής.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε το έτος Ιστορίας Ελλάδος-Ρωσίας, το 2021, έναυσμα για στενότερη συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, εκπέμποντας ταυτόχρονα το μήνυμα ότι η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, καθώς «η πανδημία φθάνει στο τέλος της», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια, οι δύο ηγέτες εστίασαν στην περαιτέρω ανάπτυξη των διμερών σχέσεων σε μια σειρά από τομείς. Κυπριακό, ενέργεια, Ανατολική Μεσόγειος, εμπόριο και τουρισμός ήταν τα βασικά πιάτα του “μενού”.

Το κυρίως “πιάτο”

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να αναβαθμίσει τη συνεργασία της στον ενεργειακό τομέα με την Ελλάδα και πως η Μόσχα εκπληρώνει καλή τη πίστη πλήρως τις υποχρεώσεις της προς τους Έλληνες και Ευρωπαίους καταναλωτές, αλλά και ότι θα συνεχίσει τις εγγυημένες προμήθειες φυσικού αερίου προς τη χώρα μας. Από την πλευρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός τόνισε ότι η Ρωσία αποτελεί «έναν αξιόπιστο προμηθευτή φυσικού αερίου στην Ελλάδα», όπως και η Ελλάδα «αξιόπιστο εταίρο» με τη σειρά της. Εκτίμησε ότι ο Ρώσος πρόεδρος το γνωρίζει αυτό και εξέφρασε την προσδοκία ότι παρά το μεταβλητό της αγοράς, οι όποιες προσαρμογές στην προμήθεια φυσικού αερίου να μην αποκλίνουν σημαντικά από την υφιστάμενη τιμή.

Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την εκτίμησή του στη συνεχή εποικοδομητική στάση της Ρωσίας και επανέλαβε τη θέση του για μια βιώσιμη λύση, στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μια λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, με μια κρατική οντότητα κυριαρχία και ιθαγένεια. «Οποιαδήποτε συζήτηση για λύση δύο κρατών στην Κύπρο θα πρέπει να απορρίπτεται επί της αρχής» ξεκαθάρισε. Ο Ρώσος πρόεδρος επανέλαβε τη βούλησή του για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στο ίδιο πλαίσιο.

Σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ο Έλληνας πρωθυπουργός επισήμανε ότι η Τουρκία με την επιθετική ρητορική της και τις προκλητικές ενέργειές της, επιμένει να συμπεριφέρεται με τρόπο που δυσχεραίνει την συνεννόηση μεταξύ των κρατών της περιοχής, αλλά και τις προσπάθειες για ειρηνική διευθέτηση των προβλημάτων. Επανέλαβε ότι η Ελλάδα παραμένει πρόθυμη για διάλογο, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση πλήρους σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου. Σε ερώτηση για το πώς βλέπει την κατάσταση στην περιοχή, ο Βλαντιμίρ Πούτιν είπε ότι «για εμάς σημείο αναφοράς και αφετηρία για όλες τις διαφορές είναι ο διάλογος. Σε αυτό έχει πρόθεση και η ελληνική πλευρά. Εμείς το υποστηρίζουμε. Δεν βλέπουμε κανένα εμπόδιο για τον διάλογο (Ελλάδας-Τουρκίας)».

Συνάντηση, υπό ειδικές συνθήκες

Ο Έλληνας πρωθυπουργός έθεσε στον Ρώσο πρόεδρο αίτημα επιστροφής στην Ελλάδα των Αρχείων των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων, ο οποίος το αποδέχθηκε. Δεν θα μπορούσε, όμως, να μην πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων και η Λιβύη. Η Αθήνα υποστηρίζει τη σημασία τήρησης του χρονοδιαγράμματος για διεξαγωγή εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου και την αποχώρηση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων. «Βασιζόμαστε ότι οι προγραμματισμένες εκλογές θα λάβουν χώρα στις προκαθορισμένες ημερομηνίες», σχολίασε και ο Ρώσος πρόεδρος.

Η ΕΕ, το ΝΑΤΟ και η Ουκρανία επίσης συζητήθηκαν διεξοδικά. Ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε λόγο για μια «ευθεία συνομιλία», λέγοντας πως αναγνωρίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ρωσία, αλλά ταυτόχρονα πρότεινε την ανάγκη διαύλων επικοινωνίας για να συζητούνται οι διαφορές και οι διαφωνίες. Από την πλευρά του, ο Βλαντιμίρ Πούτιν αναγνώρισε ότι η Ελλάδα, στο μέτρο του εφικτού, ήταν πάντα υπέρ μιας ισορροπημένης σχέσης με τη Ρωσία, ιδίως σε ότι αφορά την ΕΕ.

Αποκωδικοποιώντας κανείς τη συνάντηση Μητσοτάκη-Πούτιν δεν πρέπει να παραβλέψει τις ειδικές συγκυρίες, κάτω από τις οποίες αυτή πραγματοποιήθηκε. Είναι πάντως προφανές ότι και οι δύο πλευρές προσπαθούν να επανέλθουν στην παραδοσιακή ισορροπία που είχαν κατακτήσει οι ελληνορωσικές σχέσεις. Μία ισορροπία, που συμφέρει και τις δύο χώρες.