Ένα πάρκο διχάζει Τουρκία και Ρωσία

Οι σχέσεις Ρωσίας και Τουρκίας παρά την συνεργασία τους σε διάφορους τομείς, χαρακτηρίζονται από σημαντικές διαφορές, που αποδεικνύονται σε κάποιες περιπτώσεις αγεφύρωτες. Η Τσετσενία ανήκει σε αυτήν την κατηγορία καθώς η Ρωσία θεωρεί απειλή, κάθε συμβολική-υλική στήριξη προς τους Τσετσένους αυτονομιστές. Η Μόσχα αντέδρασε έντονα, στο πλαίσιο αυτό, για τα εγκαίνια ενός πάρκου έξω από την Κωνσταντινούπολη, που φέρει το όνομα Ντζοχάρ Ντουντάεφ, του ηγέτη των Τσετσένων αυτονομιστών.

Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε ότι οι προσπάθειες αυτές «έρχονται σε ευθεία αντίθεση με το πνεύμα των ρωσοτουρκικών σχέσεων». Επισήμανε, ότι «το “ξέπλυμα” και η ηρωοποίηση οπλαρχηγών των ενόπλων, των ίδιων των εξτρεμιστών και τρομοκρατών με καιροσκοπικούς στόχους είναι πράξη απαράδεκτη, ανεπίτρεπτη. Αυτή είναι η θέση αρχής της Ρωσίας».

Τέλος κατέστησε σαφές, ότι τα μηνύματά της Ρωσίας πρέπει να γίνουν αντιληπτά από την τουρκική πλευρά με όλη τη σοβαρότητα. Η ονομασία του πάρκου προκάλεσε και την αντίδραση του ηγέτη της Τετσενίας και συμμάχου του Πούτιν Ραμζάν Καντίροφ , όποιος απευθύνθηκε στον Ερντογάν, ζητώντας του να αποφασίσει εάν θα στηρίξει την τρομοκρατία ή την ομαλότητα των ρωσοτουρκικών σχέσεων. Ο Καντίροφ απείλησε να δώσει σε πάρκο στο Γκρόζνι το όνομα του Οτσαλάν.

Όμως, η Τουρκία στη σύγκρουση της Ρωσίας με τον τσετσενικό αυτονομισμό έχει επιλέξει εδώ και καιρό πλευρά, είναι με τους ομοθρήσκους της Τσετσένους. Η Τουρκία φιλοξενεί μέλη της τσετσενικής διασποράς, γεγονός που δυσαρεστεί τη Μόσχα και προκαλεί κατά καιρούς τριγμούς στις σχέσεις των δύο κρατών.

ΜΙΤ και Τσετσενία

Επισημαίνεται, ότι το Νοέμβριο η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών MIT ανακοίνωσε ότι τέσσερις Ρώσοι, ένας Ουκρανός και ένας Ουζμπέκος συνελήφθησαν στην Κωνσταντινούπολη και την Αττάλεια με την κατηγορία της «πολιτικής και στρατιωτική κατασκοπείας». Η ομάδα φέρεται να σχεδίαζε τη δολοφονία τουλάχιστον δύο Τσετσένων αντιφρονούντων με εντολή του του Καντίροφ.

Η ΜΙΤ ισχυρίστηκε ότι ο φερόμενος αρχηγός της ομάδας ήταν ο Μπισλάν Ρασάεφ και ότι «έλαβε εντολές»  από έναν επιχειρηματία από την Τσετσενία, ο οποίος έχει εμπλακεί σε μια σειρά σοβαρών εγκλημάτων. Υπενθυμίζεται, ότι Τσετσένοι πρόσφυγες έφτασαν στην Τουρκία σε δύο κύρια κύματα εξαιτίας του πρώτου (1994–1996) και του δεύτερου τσετσενικού Πολέμου (1999–2000).

Ο ακριβής αριθμός των νέων αφίξεων των Τσετσένων προσφύγων δεν είναι γνωστός και εκτιμάται, σύμφωνα με στοιχεία του 2010, ότι είναι 1.500 άτομα. Οι περισσότεροι από αυτούς διαμένουν στην Κωνσταντινούπολη ή σε περιοχές κοντά σε αυτήν. H Μόσχα διαμαρτύρεται ότι η τσετσενική διασπορά αποτελεί εδώ καιρό γόνιμο έδαφος για την ανάδειξη Τσετσένων αυτονομιστών και υποστηρίζει ότι εκπαιδεύονται και αποκτούν ή αγοράζουν όπλα στην Τουρκία.

Casus belli για τη Ρωσία

Η Ρωσία που θεωρεί casus belli την όποια στήριξη των Τσετσένων αυτονομιστών, κατέστησε σαφές τις προθέσεις της προς τον Ερντογάν, ο οποίος σίγουρα θα γνώριζε ότι η ονομασία του πάρκου προς τιμήν του Ντζοχάρ Ντουντάεφ, θα προκαλούσε αντιδράσεις. Ο Τούρκος πρόεδρος συνεχίζει να προωθεί τον προφίλ του προστάτη των απανταχού μουσουλμάνων που επιδιώκουν την ελευθερία τους, χωρίς μέχρι στιγμής να πληρώνει κάποιο κόστος.

Ωστόσο, το ζήτημα της Τσετσενίας, αγγίζει υπερευαίσθητες χορδές του Βλαντιμίρ Πούτιν, που δεν θα διστάσει να πάρει μέτρα αν τα θεωρήσει αναγκαία. Ο Ερντογάν έχει αποκτήσει ισχυρά ερείσματα στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία στο πλαίσιο της συμμαχίας του με το Αζερμπαϊτζάν, που κατατρόπωσε στο δεύτερο πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ την Αρμενία.

Όμως, οι κινήσεις της Τουρκίας ελέγχονται από τη Μόσχα και θεωρούνται ανεκτές, εφόσον δεν την απειλούν. Ωστόσο, η περίπτωση του Βόρειου Καυκάσου, της Τσετσενίας, είναι διαφορετική. Η Μόσχα διαθέτει μοχλούς πίεσης για να συνετίσει  τον Ερντογάν αν ξεπεράσει τα όρια, χρησιμοποιώντας το Κουρδικό, συγκεκριμένα στη Συρία, όπου επηρεάζει σημαντικά τις γεωπολιτικές ισορροπίες.  Αν η Ρωσία αποφασίσει να δώσει χώρο ανάπτυξης στους Σύριους Κούρδους, μαχητές τότε ο Ερντογάν θα καταλάβει και τα όριά του.