Κομμάτι στο πάζλ η παρέμβαση της Ουάσινγκτον για τον EastMed

Τα γεωπολιτικά παιχνίδια συνδέονται με την εν εξελίξει ανακατανομή ισχύος και προκαλούν εντάσεις μεγατόνων. Από την Ουκρανία, που πολλά διακυβεύονται σε σχέση με τις διεθνείς ισορροπίες μέχρι και την Ανατολική Μεσόγειο, οι εξελίξεις αναμένονται ραγδαίες. Σε αυτό το υπό διαμόρφωση σκηνικό, είναι προφανές πως οι Αμερικανοί αναφορικά με τη δική μας περιοχή επενδύουν στη μετά τον Ερντογάν περίοδο, ωστόσο, έχουν ξεκινήσει από τώρα τις προσπάθειες ομαλοποίησης των σχέσεων με την Τουρκία.

Το ίδιο πράττει και το Ισραήλ, που κάνει κινήσεις θεωρώντας πως ο Ερντογάν βρίσκεται ένα βήμα πριν από την “πτώση”, που θα επέλθει –όπως εκτιμούν– στις εκλογές του 2023. Αυτά, βέβαια, είναι σενάρια επί χάρτου καθώς πολλές φορές στο παρελθόν είχε εκτιμηθεί πως φθάνει το τέλος του Ταγίπ, αλλά αυτός παραμένει στα ηνία. Η κατοχική Τουρκία, φαίνεται να επωφελείται και από αυτούς τους σχεδιασμούς, που διαμορφώνονται στη βάση του κακού σεναρίου για το μέλλον του σημερινού καθεστώτος της Άγκυρας.

Οι Αμερικανοί το γνωρίζουν περισσότερο, πως με την Άγκυρα διαχρονικά η ομαλοποίηση περνά μέσα από την ικανοποίηση αξιώσεων της. Στην Ουάσινγκτον παρουσιάζονται μεν ενοχλημένοι με τα τουρκικά τερτίπια, τις κινήσεις Ερντογάν, που λειτουργούν ενάντια στα συμφέροντα και τους σχεδιασμούς τους, ωστόσο, στο “βαθύ” κράτος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπάρχει έντονη η άποψη πως δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθεί η Τουρκία.

Ότι θα πρέπει να διαμορφωθούν συνθήκες προσέγγισης, ώστε να βελτιωθούν οι σχέσεις. Αυτή η προσπάθεια προϋποθέτει, προφανώς, τη γνωστή παλιά τακτική, την πολιτική του κατευνασμού. Αυτό το γνωρίζουν στην Άγκυρα και κινούνται έχοντας υπόψη αυτήν τη διαχρονική προσέγγιση των Αμερικανών, των Ευρωπαίων, αλλά δυστυχώς και της ελληνικής πλευράς.

Στα πλαίσια αυτά εντάσσονται και οι πρόσφατες εξελίξεις, με τη δημιουργία μηχανισμού ΗΠΑ- Τουρκίας για τις διμερείς σχέσεις. Πρόκειται για ένα μηχανισμό, ο οποίος θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα, τις διαφορές. Συμφωνήθηκε στη συνάντηση Μπάιντεν-Ερντογάν στη Ρώμη, στις 31 Οκτωβρίου 2021, στο περιθώριο της συνόδου G-20. Το προχώρησε από τουρκικής πλευράς ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν, ο οποίος πρόσφατα απέστειλε επιστολή προς την αμερικανική κυβέρνηση για να προχωρήσει η υλοποίηση των συμφωνηθέντων.

Αμερικανική παρέμβαση για τον EastMed

Η κατοχική Τουρκία θέτει στο τραπέζι όλα τα θέματα, περιλαμβανομένου ασφαλώς και αυτού της αγοράς των ρωσικών πυραύλων και της απομάκρυνσης της Άγκυρας από το πρόγραμμα των F-35, το συριακό, τις κυρώσεις. Κομμάτι στο πάζλ θεωρείται και η παρέμβαση της Ουάσινγκτον για τον αγωγό EastMed. Όπως έγινε γνωστό, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέστειλε non paper στις εμπλεκόμενες χώρες, με το οποίο εν πολλοίς ξεκαθαρίζει πως δεν στηρίζει το έργο.

Βασικοί αποδέκτες του εγγράφου ήταν η Κύπρος, η Ελλάδα και το Ισραήλ ενώ πληροφορίες φέρουν τους Αμερικανούς να έχουν ενημερώσει και την κατοχική Τουρκία, η οποία ως γνωστό αντιδρά στην κατασκευή του αγωγού. Γιατί οι ΗΠΑ παρεμβαίνουν για ένα ζήτημα που δεν εμπλέκονται; Οι λόγοι που προτάσσονται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επιβεβαιώνουν πως η κίνηση έγινε για να ικανοποιηθεί η Άγκυρα.

Θεωρούν πως δεν πρέπει να γίνει ο αγωγός για περιβαλλοντικούς λόγους, βιωσιμότητας ( που υφίστανται) και επειδή προκαλείται ένταση.  Δηλαδή, επικαλούνται εν πολλοίς την αντίδραση της Άγκυρας για την ακύρωση του. Τούτο επιβεβαιώνει, λοιπόν, τη διάσταση, που συνδέεται με την προσπάθεια του βαθέως Στέιτ Ντιπάρτμεντ να… μην χαθεί η Τουρκία.

Τί θα κερδίσει η Άγκυρα

Συνήθως η κατοχική Τουρκία θέτει ψηλά τον πήχη των διεκδικήσεων της, αλλά και των αξιώσεων της. Θέλει, πάντα, πολλά δώρα για να συνεργαστεί. Είναι προφανές πως στα “λάφυρα” , τα τουρκικά “αιτήματα”, είναι όλα αυτά που αφορούν τις απαιτήσεις της σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου. Αυτό έγινε πολλές φορές στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα το 2004, στο αλήστου μνήμης σχέδιο Ανάν.

Όλο αυτό το σκηνικό των “παροχών”  προς την Άγκυρα αναμένεται να ενταθεί εάν στην εξουσία ανέλθει η αντιπολίτευση. Κι αυτό θα πρέπει να το γνωρίζουν σε Αθήνα και Λευκωσία. Ελλάδα και Κύπρος φαίνεται να παρακολουθούν τα όσα συντελούνται, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι έχουν σχέδιο διαχείρισης. Μπορούν να βρεθούν στη μεγάλη εικόνα; Είναι προφανές πως αν μείνουν εκτός, θα είναι οι παράπλευρες απώλειες και θα κληθούν να πληρώσουν τον λογαριασμό. Και ο τουρκικός λογαριασμός γνωρίζουμε όλοι τι περιέχει. Η Τουρκία προβάλλει τη… χρησιμότητα της και τη στρατιωτική της ισχύ. Η Ελλάδα και η Κύπρος;