Από ποιον θα ζητήσει συγγνώμη ο Τσίπρας

Το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ 14-17 Απριλίου και η εκλογή νέας ηγεσίας στις 15 Μαΐου θα πρέπει να εκληφθούν ως δύο πράξεις ενός ενιαίου έργου που αφενός θα ξεκαθαρίσει το εσωκομματικό τοπίο και αφετέρου θα βάλλει τον ΣΥΡΙΖΑ σε τροχιά εξουσίας. Το μεν πρώτο, στο οποίο έχει επικεντρώσει εδώ και κάποιο καιρό ο Αλέξης Τσίπρας, μοιάζει πιο εύκολο. Οι εκλογές για την ανάδειξη των συνέδρων επιβεβαίωσαν την απόλυτη κυριαρχία του Αλέξη Τσίπρα και των προεδρικών σε ποσοστό 75-80%.

Με αυτή την πλειοψηφία περνά όποια απόφαση επιθυμεί. Η “Ομπρέλα” αναγκαστικά θα καταφύγει σε διαπραγματεύσεις μαζί του αν θέλει να συμπεριληφθούν δικές της θέσεις σε οποιοδήποτε ζήτημα, αλλά δεν θα μπορεί να πάει σε ψηφοφορίες. Ο Αλέξης Τσίπρας ήδη κατέθεσε την πρότασή του για τις εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη αρχηγού και Κεντρικής Επιτροπής, η οποία θα αποτελείται από 300 άτομα. Για την μεν Κεντρική Επιτροπή θα συμμετέχουν όσοι εντάχθηκαν στο κόμμα μέχρι τις 21 Μαρτίου, περίπου 60.000 μέλη.

Στην εκλογή αρχηγού όμως θα μετέχουν όσοι εγγραφούν ως μέλη μέχρι και την ημέρα της ψηφοφορίας. Φυσικά θα υπάρχουν δύο κάλπες. Ο στόχος είναι σαφής: να δοθεί πανηγυρικός χαρακτήρας στην εκλογή αρχηγού και οι συμμετέχοντες να πλησιάσουν τους 100.000. Όπως όλα δείχνουν, μοναδικός υποψήφιος θα είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Η απευθείας εκλογή του θα έχει τον επιπλέον χαρακτήρα της επιβεβαίωσης των πολιτικών αποφάσεων του Συνεδρίου από την βάση του κόμματος, καθώς και της εν γένει νομιμοποίησής του, τόσο όσον αφορά τα κυβερνητικά πεπραγμένα, όσο και στα τρία χρόνια της αντιπολίτευσης.

Υπό μία οπτική ο Τσίπρας καθαρίζει συνολικά το εσωκομματικό παιχνίδι και εδραιώνει την κυριαρχία του και για μετά τις εκλογές, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση βάζει τέλος στην θέληση των κορυφαίων στελεχών της εσωκομματικής αντιπολίτευσης (Τσακαλώτος, Φίλης, Σκουρλέτης, Βούτσης κ.α.) για συλλογική ηγεσία και πρόεδρο υπό επιτροπεία. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα είναι ο πρώτος μεταξύ ίσως, όπως τον θέλει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, με την σφραγίδα πλέων της κομματικής βάσης. Δεν είναι δίχως σημασία ότι με το νέο καταστατικό το κόμμα γίνεται όντως πιο συμμετοχικό και τα μέλη αποκτούν δυνατότητα συμμετοχής, ακόμη και με δημοψηφίσματα, στην διαμόρφωση και στην λήψη καθοριστικών αποφάσεων.

Κάπως έτσι ξεγυμνώνεται η εσωκομματική αντιπολίτευση, η οποία φαίνεται ότι έδινε μάχες για να παραμείνει ο ΣΥΡΙΖΑ ένα κόμμα μηχανισμών, στους οποίους ήταν εδραιωμένη, προκειμένου να εξισορροπεί την περιορισμένη απήχησή της στην μάζα των μελών και των ψηφοφόρων που προσήλθαν στον νέο ΣΥΡΙΖΑ. Η εσωκομματική αντιπολίτευση θα περιοριστεί σε μάχες για το πόσο αριστερή θα είναι η φυσιογνωμία του ΣΥΡΙΖΑ, σε συνάφεια με την στρατηγική διεκδίκησης της εξουσίας και της «δεύτερης φοράς Αριστερά».

Η συγγνώμη Τσίπρα

Ανοικτή θα μείνει η εκλογή των 300 μελών της Κεντρικής Επιτροπής μέσα από την οποία θα αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ βάσης και προβεβλημένων στελεχών. Είναι ορατό ότι μέχρι τώρα υπάρχει μία αναντιστοιχία ανάμεσα στα προβεβλημένα στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης και στην βάση του κόμματος. Όπως το περιέγραφε βουλευτής «η “Ομπρέλα” έχει πολλούς αξιωματικούς, αλλά λίγους στρατιώτες». Το εάν θα θελήσει ο Τσίπρας, εκτός από το να διαμορφώσει την πλειοψηφία στην Κεντρική Επιτροπή, να αφήσει κάποιους από τους «αξιωματούχους» εκτός, είναι ενδεχόμενο και μάλλον θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Ενώ ο Τσίπρας έχει καθαρίσει στο εσωκομματικό τοπίο, τα δύσκολα είναι μπροστά όσον αφορά το πολιτικό διακύβευμα. Το Συνέδριο και η εσωκομματική εκλογή εκ των πραγμάτων θα αποτελέσουν την αφετηρία για την διεκδίκηση της εξουσίας με πρώτη ένδειξη την υπέρβαση της δημοσκοπικής καχεξίας. Εν ολίγοις σε συνθήκες κρίσης της κυβέρνησης που πέφτει όχι μόνο στα ποιοτικά αλλά και στα ποσοτικά στοιχεία, δίχως εμφανή δυνατότητα ανακοπής της πορείας, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να ξεκολλήσει από το 20-21% που του δίνουν οι δημοσκοπήσεις και να δώσει την βάσιμη εντύπωση ότι πλησιάζει τη ΝΔ, με προοπτική να είναι πρώτο κόμμα, έστω και με μία ψήφο στις πρώτες εκλογές που είναι και ο διακηρυγμένος στόχος του Αλέξη Τσίπρα.

Ο καιρός γαρ εγγύς για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον αρχηγό του που δεν έχει άλλο περιθώριο χρόνου, όσο και αν ακολούθησε μία τακτική να αφήσει την κυβέρνηση να φθείρεται και να πέφτει από τα δικά της λάθη και παραλείψεις. Εν ολίγοις πλέον θα πρέπει να διαμορφώσει ρεύμα επιστροφής στην εξουσία στην κοινωνία. Εκ των πραγμάτων το Συνέδριο και κυρίως η εκλογή θα προσδώσουν κάποια δυναμική που θα αποτυπωθεί και στις μετρήσεις έστω και με μικρή άνοδο και αντίστοιχη μείωση της διαφοράς. Δεν είναι όμως αρκετό.

Ο Τσίπρας θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με το κυβερνητικό παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ και να περιγράψει συνολικά και όχι αποσπασματικά το κυβερνητικό του πρόγραμμα, ξεκινώντας από το Συνέδριο. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα ζητήσει μία καθαρή συγγνώμη από τη μεσαία τάξη που ταλαιπώρησε στην πρώτη τετραετία και θα προσφέρει την διαβεβαίωση ότι στην δεύτερη φορά δεν θα υποστεί ξανά αφαίμαξη η μεσαία τάξη. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο για να διευρύνει την εκλογική του απήχηση και να κερδίσει τις εκλογές, όταν μάλιστα οι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι του Κυριάκου Μητσοτάκη, που προέρχονται από τις μάζες των μικρομεσαίων, έχουν την εναλλακτική επιλογή του επαναπατρισμού τους στο ΠΑΣΟΚ που δείχνει ότι επανακάμπτει.

Το κυβερνητικό πρόγραμμα

Μέχρι στιγμής ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας έχει παρουσιάσει τις θέσεις του για επιμέρους τομείς, υγεία, παιδεία, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενέργεια κλπ. Στο εξής και ξεκινώντας από το Συνέδριο θα πρέπει να παρουσιάσει το συνολικό κυβερνητικό πρόγραμμα, που φυσικά δεν θα είναι σαν το “Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης”, αλλά θα πατάει αφενός στην σημερινή πραγματικότητα και αφετέρου στην κυβερνητική του εμπειρία χωρίς νέες αυταπάτες.

Ίσως το πιο δύσκολο για τον Αλέξη Τσίπρα θα είναι να διαμορφώσει την επόμενη ηγετική ομάδα, αφενός με νέα ελκυστικά πρόσωπα και αφετέρου δίχως φθαρμένα πρόσωπα του παρελθόντος που προκαλούν αρνητικά αισθήματα στην κοινή γνώμη, είτε προέρχονται από την εσωκομματική αντιπολίτευση, είτε είναι στην δική του ομάδα. Η πρώτη προσπάθεια με την διαμόρφωση του think tank που τον πλαισιώνει, δεν είχε την αναμενόμενη απήχηση. Αντίθετα έχασε πρόσωπα όπως ο Νίκος Χριστοδουλάκης, ο Ηλίας Μόσιαλος και ο Γιώργος Σωτηρέλης.

Από το Συνέδριο και μέχρι τις εκλογές θα είναι ανοικτό το θέμα των κυβερνητικών συνεργασιών. Μέχρι τώρα ο Τσίπρας ανεβάζει την πίεση προς τον Νίκο Ανδρουλάκη θέτοντας το ερώτημα «με ποιον θα πάει και ποιον θα αφήσει» και προβάλλοντας ότι πατάει σε δύο βάρκες, αφού δεν παίρνει καθαρές αποστάσεις από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Εν ολίγοις ότι δεν μπορεί να αυτοπροσδιορίζεται ως Κεντροαριστερά ή ως σύγχρονη Σοσιαλδημοκρατία, εφόσον δεν ξεκαθαρίζει ότι δεν θα συνεργαστεί μετεκλογικά με τη ΝΔ. Φυσικά όλα αυτά θα τεθούν σε πραγματική βάση όταν θα υπάρξει το αποτέλεσμα των πρώτων εκλογών. Η τοποθέτηση όμως των κομμάτων στο θέμα των κυβερνητικών συνεργασιών θα επηρεάσει σημαντικά το πολιτικό κλίμα μέχρι τις εκλογές και υπ’ αυτή την έννοια ως έναν βαθμό και το αποτέλεσμα.