Ιρανικό πετρέλαιο, αμερικανικές κυρώσεις και ευρωπαϊκή παρακαμπτήριος

Αυξητικές τάσεις παρουσιάζουν στις διεθνείς αγορές οι τιμές του πετρελαίου σχεδόν έναν μήνα πριν το δεύτερο κύμα των αμερικανικών κυρώσεων προς την Τεχεράνη, που θα αφορούν κυρίως τις εξαγωγές ιρανικού αργού. Την ίδια ώρα η ΕΕ αναζητά τρόπους να παρακάμψει τις αμερικανικές κυρώσεις, ενώ ο ΟΠΕΚ απορρίπτει τις προτάσεις Τραμπ για αύξηση της παραγωγής.

Το Brent πλησίασε την Δευτέρα στο υψηλότερο επίπεδο τετραετίας, με τις αυξητικές τάσεις να συνεχίζονται  και σήμερα από τις ασιατικές αγορές και εταιρείες εμπορίας πρώτων υλών να εκτιμούν ότι μπορεί να αυξηθεί στα 90 δολάρια το βαρέλι έως τα Χριστούγεννα και να ξεπεράσει τα 100 δολάρια στις αρχές του 2019, όταν θα έχουν γίνει αισθητές στις αγορές οι επιπτώσεις των νέων κυρώσεων.

Η JP Morgan από την πλευρά της εκτιμά, ότι οι αμερικανικές κυρώσεις στο Ιράν μπορεί να οδηγήσουν σε μείωση της προσφοράς κατά 1,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ενώ η Mercuria εκφράζει φόβους ότι μπορεί να λείψουν από την αγορά έως και 2 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Μπροστά σε αυτά τα ενδεχόμενα, ο Τραμπ ζήτησε την περασμένη εβδομάδα από τον ΟΠΕΚ «να μειώσει τώρα τις τιμές», κάτι που δεν έγινε αποδεκτό,  όπως κοινοποίησε ο υπουργός πετρελαίου του Ιράν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει βολιδοσκοπήσει τους τελευταίους μήνες αρκετές πετρελαιοπαραγωγές χώρες, ζητώντας τους την αύξηση της ημερήσιας παραγωγής. Ανάμεσα σε αυτές και η συμμαχική προς τις ΗΠΑ Σαουδική Αραβία, η οποία έχει ηγετικό ρόλο στον ΟΠΕΚ. Το Ριάντ ωστόσο απέκλεισε ένα τέτοιο ενδεχόμενο στην σύνοδο του Οργανισμού στο Αλγέρι. Αντίθετη με την αύξηση της παραγωγής είναι και η, εκτός ΟΠΕΚ,  Ρωσία που αποκλείει επίσης οποιαδήποτε άμεση αύξηση της προσφοράς.

Ευρωπαϊκή άμυνα

Σε μια προσπάθεια να παρακάμψει τις κυρώσεις,  η ΕΕ μελετά την δημιουργία ειδικού φορέα, προκειμένου οι ευρωπαϊκές χώρες που μετέχουν στην συμφωνία με το Ιράν να μπορούν να συνεχίσουν τις συναλλαγές με την Τεχεράνη.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι, οι συμβαλλόμενοι έχουν συμφωνήσει με τις πρακτικές προτάσεις και κυρίως με την «πρωτοβουλία για τη θέσπιση μιας εταιρείας ειδικού σκοπού για τη διευκόλυνση πληρωμών που σχετίζονται με τις εξαγωγές του Ιράν, ανάμεσά τους και το πετρέλαιο». Το θέμα συζητήθηκε στην Νέα Υόρκη, στην συνάντηση που είχαν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η Μογκερίνι και ανώτεροι αξιωματούχοι από τη Βρετανία, την Κίνα, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρωσία και το Ιράν.

Οι ευρωπαϊκές οικονομίες δέχονται ήδη πιέσεις από την ενεργοποίηση του πρώτου κύματος των αμερικανικών κυρώσεων στην Τεχεράνη, τον Αύγουστο, που ήταν η κατάληξη της αποχώρησης των ΗΠΑ από την συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν τον περασμένο Μάιο. Παρά τις αντιρρήσεις των Ευρωπαίων και τις προσπάθειές τους να στηρίξουν την συμφωνία και την ιρανική οικονομία, πολλές δυτικές εταιρείες προτίμησαν να χάσουν τα κέρδη τους από την δραστηριοποίησή τους στο Ιράν, παρά να αποκλειστούν από την μεγαλύτερη αγορά του κόσμου, τις ΗΠΑ.

Τα πραγματικά θύματα  

Στις αρχές του μήνα ιαπωνικές πετρελαϊκές εταιρείες ανακοίνωσαν προετοιμασίες για τον τερματισμό εισαγωγής αργού από το Ιράν,  φοβούμενες αμερικανικά αντίποινα, στην περίπτωση που συνεχίσουν τις συναλλαγές με την Τεχεράνη. Η απόφαση αυτή ήρθε μετά το ναυάγιο των προσπαθειών της κυβέρνησης της Ιαπωνίας να πετύχει εξαίρεση, καθώς ο Τραμπ είχε ήδη εξαγγείλει την απόφασή του για τον μηδενισμό των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου.

Την ίδια ώρα η γαλλική τράπεζα Société Générale ανακοίνωνε ότι θα καταβάλλει 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ για την διευθέτηση της διαμάχης της με τις αμερικανικές αρχές, οι οποίες την κατηγορούν ότι παρέκαμψε τις διεθνείς κυρώσεις της Ουάσινγκτον στο Ιράν και άλλες χώρες. Φοβούμενοι τις αμερικανικές κυρώσεις, πολλοί άλλοι διεθνείς όμιλοι ανακοίνωσαν ήδη ότι αποχωρούν από τη χώρα, όπως έκαναν και οι γαλλικές εταιρίες Total, Peugeot και Renault και οι γερμανικές Siemens και Daimler.

Την δημιουργία ευρωπαϊκών συστημάτων πληρωμών που θα είναι ανεξάρτητα από τις ΗΠΑ, αν η ΕΕ θέλει να διασώσει την συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, είχε ζητήσει η Γερμανία ήδη από τα τέλη Αυγούστου. Ο σύμβουλος ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζων ΜΠόλτον, είχε διαμηνύσει ωστόσο τότε, ότι η Ουάσινγκτον περιμένει την ΕΕ να δει «όπως βλέπουν και οι επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη, ότι η επιλογή ανάμεσα στο να κάνουν δουλειές με το Ιράν ή με τις ΗΠΑ είναι πολύ ξεκάθαρη».

Η ανακοίνωση της Μογκερίνι, πάντως, για την δημιουργία παρακαμπτηρίου σε ότι αφορά τις συναλλαγές με το Ιράν δείχνει ότι η Ευρώπη έχει κάνει διαφορετική επιλογή. Μια επιλογή, η οποία αναμένεται να προκαλέσει τις αντιδράσεις της Ουάσινγκτον.