Πως ο Ντενκτάς ανακήρυξε την “ΤΔΒΚ” πριν 35 χρόνια

Μέσα σε ένα συνωμοτικό κλίμα, με απόλυτη μυστικότητα, χωρίς να λειτουργούν οι τηλεπικοινωνίες, στις 14 Νοεμβρίου 1983, ο Ραούφ Ντενκτάς κάλεσε όλους τους «βουλευτές» της «νομοθετικής συνέλευσης» σε δείπνο. Κανείς δεν γνώριζε το λόγο της πρόσκλησης. Στη διάρκεια του δείπνου ο Ντενκτάς τους ανακοίνωσε την πρόθεση του να προχωρήσει στην ανακήρυξη ανεξάρτητου κράτους.

Ο τότε κατοχικός ηγέτης, κατέστησε σαφές προς τους συνδαιτυμόνες του πως το μήνυμα της Άγκυρας ήταν ξεκάθαρο: Η στήριξη στην αποσχιστική αυτή ενέργεια ήταν μονόδρομος. Προειδοποιούσε ευθέως πως όποιος δεν ακολουθήσει τις οδηγίες θα είχε επιπτώσεις. Παρά τις όποιες ενστάσεις υπήρχαν, κυρίως από τα κόμματα της αριστεράς, η απόφαση θεωρείτο δεδομένη.

Εκ των υστέρων κάποιες κινήσεις που προηγήθηκαν έδειχναν τι θα ακολουθούσε, ενώ στο Κυπριακό πραγματοποιούνταν παρασκηνιακές κινήσεις για επανέναρξη των συνομιλιών. Η Λευκωσία αιφνιδιάστηκε, αν και δεν έπρεπε επειδή είχε ενώπιον της πολλές ενδείξεις. Στις 17 Ιουνίου του 1983, η «νομοθετική συνέλευση» στα κατεχόμενα, η οποία συστάθηκε από το «ομόσπονδο κράτος», υιοθέτησε απόφαση για το «το αναπαλλοτρίωτο και μη δυνάμενο να καταργηθεί δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του τουρκικού λαού της Κύπρο».

Η απόφαση, που είχε εγκριθεί με 33 ψήφους υπέρ και 7 εναντίον, περιείχε εκτενείς αναφορές στο παρελθόν, στη βάση του οποίου επιχειρείτο να δικαιολογηθούν τα επόμενα βήματα. Παράλληλα και σε μια κίνηση που παρέπεμπε περισσότερο στις τουρκικές μεθοδεύσεις για πλήρη ενσωμάτωση των κατεχομένων στην Τουρκία, επιβλήθηκε η χρήση της τουρκικής λίρας ως το επίσημο νόμισμα των κατεχομένων περιοχών, ενώ δημιουργήθηκε και «Κεντρική Τράπεζα».

Η διακήρυξη της «νομοθετικής συνέλευσης» συνδυάσθηκε και με την διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Ο Ντενκτάς, όπως εξάλλου και η Άγκυρα, επεδίωκαν μέσα από το δημοψήφισμα να αναδείξουν το στοιχείο της αυτοδιάθεσης. Το ενδεχόμενο διενέργειας δημοψηφίσματος δεν προχώρησε και η συγκεκριμένη εξέλιξη αναβλήθηκε, αφού ο Ντενκτάς είχε κληθεί στη Γενεύη από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Πέρεζ ντε Κουεγιάρ για συνάντηση και συζήτηση του Κυπριακού. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιουλίου και ο Ντενκτάς παρέδωσε στον Γενικό Γραμματέα την απόφαση-διακήρυξη της «νομοθετικής συνέλευσης».

Ο Γενικός Γραμματέας, από την πλευρά του, ζήτησε από τον κατοχικό ηγέτη να μην προβεί σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια μέχρι να αναλάβει ο ίδιος πρωτοβουλία για το Κυπριακό. Ήταν τότε που δρομολογούνταν πρωτοβουλίες στο Κυπριακό δια του αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα, Ούγκο Γκόμπι, οι οποίες κατέληξαν σε πρωτοβουλία του Πέρεζ ντε Κουεγιάρ και κατάθεση προτάσεων (8 Αυγούστου). Ως αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας αυτής, στις 20 Σεπτεμβρίου 1983 ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Ρολάνδης παραιτήθηκε, διαφωνώντας με τους χειρισμούς του προέδρου Κυπριανού.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Ραούφ Ντενκτάς, στην ομιλία του στις 15 Νοεμβρίου στη συνεδρία της «νομοθετικής συνέλευσης» ανέφερε ότι «κάποιοι σήμερα ψήφισαν με το χέρι τους αλλά όχι με την καρδιά τους». Στις 15 Νοεμβρίου 1983 η ψευδοβουλή αποφάσιζε αυτό που είχε αποφασισθεί από το στρατιωτικό κατεστημένο της Άγκυρας και ήταν πάγιος τουρκικός στόχος για το Κυπριακό από το 1963.

Ο πρόεδρος της «συνέλευσης» Νετζιάτ Κονούκ είχε αναφέρει πριν από την ανακοίνωση της απόφασης: «Είμαστε αποφασισμένοι να διατηρήσουμε την βόρεια Κύπρο ως ανεξάρτητη και αδέσμευτη περιοχή με τρόπο που να υπηρετεί την ειρήνη και ευημερία στον Κόσμο στη Μεσόγειο και στη γύρω περιοχή. Κάτω από το φως των πραγματικοτήτων και δυσκολιών των πιο πάνω πεποιθήσεων, ως μεταφραστές της αναπότρεπτης και νόμιμης επιθυμίας και βούλησης του τουρκοκυπριακού λαού, ανακηρύσσουμε μπροστά από την ιστορία και όλη την ανθρωπότητα την Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου ως ανεξάρτητο κράτος. Η πρόταση τίθεται σε ψήφισμα. Παρακαλώ όπως ψηφίσετε όρθιοι αυτή την ιστορική απόφαση. Αποδοχή: Όλοι. Απορρίπτουν: Καμιά αρνητική ψήφος. Αποχές: Δεν υπάρχουν. Η απόφαση λήφθηκε ομόφωνα» (ΡΙΚ, εκπομπή «Ανοικτοί Φάκελοι», 8.11.2008).

Μετά το λόγο πήρε ο Ντενκτάς, ο οποίος ανέφερε ότι «για να αφήσετε ένα καλύτερο μέλλον σε αυτούς που θα έρθουν μετά από εσάς πρέπει να είστε ψυχολογικά έτοιμοι για κάθε αυτοθυσία. Πόσο ευτυχής που μπορώ να λέω ότι είμαι Τούρκος. Πόσο ευτυχής για την Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου…» (ΡΙΚ, εκπομπή «Ανοικτοί Φάκελοι», 8.11.2008).

Κάτι περίεργο συμβαίνει

Ο τότε υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Ιακώβου, σε συνέντευξη του στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση (15 Νοεμβρίου 2017) ανέφερε πως εκείνο το πρωινό, στις 9.30′ πμ στις 15 Νοεμβρίου 1983 κτύπησε το τηλέφωνο του. Ήταν ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής στη Λευκωσία, ο οποίος τον πληροφορούσε «ότι κάτι περίεργο συμβαίνει στα κατεχόμενα και πως μάλλον ο Ραούφ Ντενκτάς θα προχωρούσε σε ανακήρυξη ψευδοκράτους, αφού προχώρησε και σε κλείσιμο του οδοφράγματος. Πράγμα που επιβεβαιώθηκε».

Σύμφωνα με τον Γιώργο Ιακώβου, η κυβέρνηση γνώριζε για την ύπαρξη αυτού του ενδεχομένου, ωστόσο η ημερομηνία δεν μπορούσε να προβλεφθεί. Άλλωστε, όπως είπε, από το 1977-78, ο Ραούφ Ντενκτάς αναφερόταν σε αυτό. Υπήρχε ο σχεδιασμός για το πως Λευκωσία και Αθήνα θα αντιδρούσαν, είπε ο κ. Ιακώβου, είχαν ζητηθεί σχετικές γνωματεύσεις και προετοιμαζόταν η ομιλία του ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Σε συσκέψεις που γίνονταν, ο τότε υπουργός Εσωτερικών της κυβέρνησης Κυπριανού έθεσε ακόμα και το ενδεχόμενο για στρατιωτικής φύσεως αντίποινα. Η ιδέα, ωστόσο, απορρίφθηκε. Λευκωσία και Αθήνα τάχθηκαν υπέρ της διεκδίκησης ενός ισχυρού ψηφίσματος καταδίκης της ανακήρυξης του ψευδοκράτους από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Όπερ και εγένετο.

Είναι ξεκάθαρο πως η παράνομη ανακήρυξη του ψευδοκράτους εντάσσεται στους σχεδιασμούς της Άγκυρας και τις στρατηγικές της επιδιώξεις, που ισχύουν μέχρι σήμερα. Δηλαδή, στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την ανακήρυξη χωριστού τουρκοκυπριακού «κράτους». Άλλωστε, τούτο, αποτέλεσε πρωταρχική επιδίωξη της Άγκυρας από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η επέμβαση της Μητέρας Πατρίδος

Σε τουρκικό έγγραφο, ημερομηνίας 14.9.1963, το οποίο φέρει την υπογραφή του Δρ. Φαζίλ Κουτσιούκ, αντιπροέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και Ραούφ Ντενκτάς Προέδρου της Τουρκικής Κοινοτικής Συνέλευσης, προαναγγέλλεται η ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Μπορούμε να συνοψίσουμε τα κύρια σημεία ενός τέτοιου σχεδίου ως εξής:

• Ο Τούρκος Βοηθός Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα γίνη δεκτός ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπό της Τουρκικής Κοινότητος και θα ιδρυθεί μια κυβέρνηση αποτελούμενη καθαρώς από Τούρκους, συμφώνως των διατάξεων του υπάρχοντος Συντάγματος.
• Η Μητέρα Πατρίς αμέσως θα αναγνωρίσει μίαν τέτοια Κυβέρνηση, και αυτή η Κυβέρνηση θα ζητήσει βοήθεια από την Μητέρα Πατρίδα.
• Μετά από την ζήτηση αυτής της βοήθειας θα ακολουθήσει η επέμβαση της Μητέρας Πατρίδος. Εάν υπάρξει ανάγκη θα αναγνωρισθούν αμέσως τα δικαιώματα, ως πολίτες της Δημοκρατίας εις τους Κυπρίους, οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι στην Τουρκία (κατ’ αρχήν αυτό το δικαίωμα με το τωρινό Σύνταγμα υπάρχει υπό τη μορφήν ανάλογου μεριδίου). Εις αυτούς θα δοθούν διαβατήρια ετοιμασθέντα δια την Τουρκικήν Δημοκρατίαν και θα εξασφαλισθεί η εις την Κύπρο διείσδυσή τους.
• Τα τουρκικά μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων και τα τουρκικά μέλη της Κοινοτικής θα αποτελέσουν την Βουλήν της Δημοκρατίας και θα δημοσιεύσουν (κηρύξουν) τις διατάξεις του υπάρχοντος συντάγματος δια την ίδρυση μιας Δημοκρατίας καθαρώς από Τούρκους εις αναλογίαν η οποία μπορεί να εφαρμοσθεί.
• Μετά την υπό της Μητέρας Πατρίδος αναγνώριση, η Τουρκική Δημοκρατία θα υπογράψει αμέσως με την Μητέρα Πατρίδα μιά εμπορική συμφωνία και συμφωνία βοήθειας.
• Αυτή η ενέργεια της τουρκικής κοινότητος αναμφιβόλως θα αντιμετωπισθεί με τις αντιδράσεις και αντιπράξεις εκ μέρους των Ρωμηών.
• Όταν αρχίσει ο αγώνας, η τουρκική κοινότης, η οποία είναι διασπαρμένη εις όλη τη Νήσο, να μαζευθεί εις μια ζώνη δια της βίας και να είναι υποχρεωμένη όπως κρατήσει εκείνη την ζώνην. Αυτό θα εξαρτηθεί από το στρατηγικό σχέδιο, το οποίον θα ετοιμάσουν οι ειδικοί.
• Είναι ανάγκη όπως όσοι εκ των στελεχών της δημόσιας υπηρεσίας ευρίσκονται εις τον διοικητικό μηχανισμό επί του παρόντος, μεταβιβασθούν εις τη νέα υπηρεσία.

Στις 13 Φεβρουαρίου 1975 η Τουρκία προχώρησε στην ανακήρυξη «Τουρκικού Ομόσπονδου Κράτους της Κύπρου». Ο Ντενκτάς είχε τότε επικαλεστεί την οικονομική ασφυξία της Βόρειας Κύπρου και το αμερικανικό εμπάργκο.