Σπάει κάθε ρεκόρ η τιμή ρεύματος – Παρέμβαση προαναγγέλλει η Κομισιόν (upd)
29/08/2022
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε πως η «Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζει έκτακτη παρέμβαση και μια διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας», εν μέσω της ενεργειακής κρίσης που μαίνεται στην Ευρώπη. «Η δραματική αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας δείχνει ξεκάθαρα τα όρια της υφιστάμενης λειτουργίας της αγοράς. Αυτή σχεδιάστηκε σε μια πολύ διαφορετική συγκυρία», εξήγησε η πρόεδρος της Κομισιόν κατά τη διάρκεια διάσκεψης στο Μπλεντ της Σλοβενίας, πριν από μια έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ που οργανώνεται στην Πράγα στις 9 Σεπτεμβρίου.
Στο μεταξύ η τσεχική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ ανακοίνωσε ότι στις 9 Σεπτεμβρίου στις Βρυξέλλες θα πραγματοποιηθεί το έκτακτο Συμβούλιο Ενέργειας της ΕΕ. Ο υπουργός Βιομηχανίας της Τσεχίας, Ζοζέφ Σικέλα, έγραψε στο twitter: «Έπειτα από ένα Σαββατοκύριακο γεμάτο διαπραγματεύσεις, μπορώ να ανακοινώσω ότι συγκαλώ έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ενέργειας. Θα συναντηθούμε στις Βρυξέλλες στις 9 Σεπτεμβρίου. Πρέπει να διορθώσουμε την αγορά ενέργειας. Η λύση σε επίπεδο ΕΕ είναι μακράν η καλύτερη που έχουμε».
Την ίδια στιγμή, από ρεκόρ σε ρεκόρ πάνε συνεχώς οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, με τη μέση τιμή διαμορφώνεται σήμερα στα 697,25 ευρώ ανά μεγαβατώρα και την υψηλή να φθάνει στα 871 ευρώ! Στη Γερμανία και τη Γαλλία έσπασε και το… ψυχολογικό φράγμα των 1.000 ευρώ. Υπό την πίεση αυτών των εξελίξεων, οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών της ΕΕ, συζητούν πλέον κάθε δυνατή λύση, και επιβολή πλαφόν στην χονδρική ρεύματος αλλά και την εφαρμογή συντονισμένων μέτρων για τις τιμές φυσικού αερίου.
Σοκ από την τιμή ρεύματος
Όπως προαναφέραμε στις 9 Σεπτεμβρίου θα συνεδριάσει εκτάκτως το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, όμως παρά τη σύγκλιση, οι οριστικές αποφάσεις για πλαφόν αναμένεται να ληφθούν στο τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου, στη σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. Εάν δεν αλλάξει κάτι, οι τιμές ηλεκτρικού ρεύματος για τον Οκτώβριο θα είναι υψηλότερες έως και κατά 70-80% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο, που επίσης ήταν άλλο τόσο υψηλότερες σε σχέση με τον Αύγουστο κοκ.
Oι τιμές του Χρηματιστηρίου ευτυχώς δεν περνούν πλέον στους καταναλωτές αυτομάτως, καθώς από τον Ιούλιο έχει επιβληθεί πλαφόν στις τιμές ανά μεγαβατώρα που εισπράττουν οι παραγωγοί ρεύματος, ανάλογα με την τεχνολογία. Όμως, το μέτρο δεν αρκεί για να μετριάσει τις δυσμενείς συνέπειες από το διεθνές ράλι στην τιμή χονδρικής του ρεύματος. Οι τιμές δεν περνούν αυτόματα στους λογαριασμούς λιανικής, αλλά μεταφέρονται στον επόμενο μήνα και αυτή η διαφορά φάσης δεν αλλάζει την ουσία του προβλήματος.
Εν μέσω του πανικού που προκάλεσε το νέο ράλι του φυσικού αερίου, με την τιμή στο ολλανδικό TTF να σπάει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο οι τιμές ρεύματος ξεπερνούν τα 322 ευρώ/MWh. Στις χονδρεμπορικές αγορές υπερβαίνουν ακόμα και τα 800 ευρώ/MWh, με τον μέσο όρο να είναι σταθερά πάνω από τα 600 ευρώ/MWh, ενώ τα προθεσμιακά συμβόλαια του επόμενου έτους διαπραγματεύονται στα 1.000 ευρώ/MWh.
Η τσεχική προεδρία προανήγγειλε τη σύγκληση έκτακτης συνόδου των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. για να εξεταστούν νέα μέτρα διαχείρισης της κρίσης, συμπεριλαμβανομένης και της επιβολής πλαφόν στην τιμή του ρεύματος. Ανοιχτή στη συζήτηση δηλώνει η Γερμανία η οποία αντιτάσσονταν σθεναρά τους προηγούμενους μήνες, ενώ υπέρ είναι και η Αυστρία και μένει να αποσαφηνιστεί αν θα συγκατανεύσει και η Ολλανδία. Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν δαπανήσει 280 δισ. ευρώ για κοινωνικά μέτρα στήριξης για το ηλεκτρικό ρεύμα και γενικότερα για την ενέργεια, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Bruegel τα οποία δημοσίευσε το Bloomberg, ‘όμως αυτή η πολιτική μπορεί να είναι ανεπαρκής εάν η σημερινή κατάσταση συνεχιστεί ή/και επιδεινωθεί.
Τα μέτρα ανά την Ευρώπη
Οι τιμές ρεύματος για τον καταναλωτή στην Ελλάδα για τον μήνα Σεπτέμβριο, που ανακοινώθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα, σε συνδυασμό με την κρατική επιδότηση συγκρατούν ως ένα βαθμό μία νέα εκτόξευση των λογαριασμών, όμως ο Οκτώβριος θα είναι πολύ πιο ακριβός (με βάση τις τιμές χονδρικής) και είναι ερώτημα για πόσο θα μπορεί να επιδοτείται η συνεχώς αυξανόμενη δαπάνη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Η Ελλάδα έχει δαπανήσει έως τώρα 8 δισ. ευρώ για επιδοτήσεις απορρόφησης των αυξήσεων στην ενέργεια, ενώ ανάλογες κινήσεις έχουν γίνει και από τις άλλες κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών, όμως το πρόβλημα παραμένει. Η ζήτηση ρεύματος σήμερα Δευτέρα προβλέπεται να φθάσει στις 319 γιγαβατώρες και καλύπτεται κατά κύριο λόγο από μονάδες φυσικού αερίου (45,9%), ανανεώσιμες πηγές (19,8%), λιγνίτες (16,3%) και υδροηλεκτρικά (8,4%). Η αύξηση των τιμών είναι αποτέλεσμα της εκτόξευσης της τιμής του φυσικού αερίου στο Χρηματιστήριο της Ολλανδίας που κυμαίνεται πάνω από τα 300 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Η Γαλλία έχει δεσμευτεί να περιορίσει την αύξηση του ρυθμιζόμενου κόστους ηλεκτρικής ενέργειας στο 4%. Η διαφορά θα καλύπτεται προς τις εταιρείες από τον προϋπολογισμό. Το συνολικό κόστος του κυβερνητικού πακέτου υπολογίζεται σε 25 με 26 δισ. ευρώ όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Μπρούνο Λε Μερ.
Στη Γερμανία οι φορολογούμενοι θα λάβουν εφάπαξ έκπτωση στην τιμή της ενέργειας ύψους 300 ευρώ. Οι οικογένειες θα λάβουν επίσης εφάπαξ επίδομα 100 ευρώ για κάθε παιδί, το οποίο διπλασιάζεται για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα. Ωστόσο, τα γερμανικά νοικοκυριά θα πρέπει να πληρώνουν σχεδόν 500 ευρώ παραπάνω τον χρόνο για φυσικό αέριο, λόγω του ειδικού τέλους που επιβλήθηκε για να ενισχυθούν οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να καλύψουν το κόστος αντικατάστασης των ρωσικών προμηθειών. Η εισφορά, θεσπίστηκε για να βοηθήσει την Uniper και άλλους εισαγωγείς που βρέθηκαν στα πρόθυρα κατάρρευσης. Τίθεται σε ισχύ από την 1η Οκτωβρίου έως τον Απρίλιο του 2024. Η κυβέρνηση Σολτς όμως δέχεται πιέσεις να ανακαλέσει το μέτρο.
Η Ιταλία ενέκρινε στις αρχές Αυγούστου ένα πακέτο βοήθειας ύψους 17 δισ. ευρώ για να βοηθήσει στην προστασία των επιχειρήσεων και των οικογενειών. Αυτό έρχεται να προστεθεί στα περίπου 35 δισεκατομμύρια ευρώ που έχουν προϋπολογιστεί, για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις του υψηλού κόστους ηλεκτρικής ενέργειας, φυσικού αερίου και βενζίνης. Aναμένεται και πρόσθετο πακέτο ειδικά για τις επιχειρήσεις.
Η Βουλγαρία εισήγαγε έκπτωση 12 λεπτών (του ευρώ) ανά λίτρο βενζίνης, ντίζελ, υγραερίου και μεθανίου από τον Ιούλιο έως το τέλος του έτους για τα νοικοκυριά και κατάργησε τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης στο φυσικό αέριο, την ηλεκτρική ενέργεια και το μεθάνιο. Στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τα νοικοκυριά, η κυβέρνηση έχει θεσπίσει πλαφόν επιτρέποντας μόνο μια μέση ετήσια αύξηση 3,4% υπολογιζόμενη από τον Ιούλιο. Η κυβέρνηση συζητεί και την επανέναρξη προμήθειας φυσικού αερίου από την Gazprom.
Η Ρουμανία εφαρμόζει πρόγραμμα επιβολής ανώτατου ορίου στους λογαριασμούς φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος, για τα νοικοκυριά και άλλους χρήστες έως ορισμένα μηνιαία επίπεδα κατανάλωσης και αποζημιώνει τους προμηθευτές ενέργειας για τη διαφορά. Το πρόγραμμα θα είναι σε ισχύ έως τον Μάρτιο του 2023. Ο πρωθυπουργός Νικολάε Τσιούκα εκτίμησε ότι το πρόγραμμα στήριξης θα κοστίσει περίπου 3,2 δισ. ευρώ αλλά οι αναλυτές εκτιμούν ότι θα ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ.
Η Ισπανία έχει επιδοτεί το κόστος ενέργειας των ορυκτών καυσίμων με ένα σύστημα πολλών παραμέτρων. Οι επιδοτήσεις προβλέπεται ότι θα δίνονται έως τις 31 Μαΐου 2023. Έχει επίσης μειώσει τους φόρους για να μειώσει τους λογαριασμούς των καταναλωτών και ανακοίνωσε 16 δισ. ευρώ σε άμεσες ενισχύσεις και δάνεια με ευνοϊκούς όρους για να βοηθήσει τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν τις τιμές της ενέργειας.
Η Πολωνία ανακοίνωσε μειώσεις φόρων στην ενέργεια, τη βενζίνη και τα βασικά είδη διατροφής, καθώς και επιδόματα σε μετρητά για τα νοικοκυριά. Επέκτεινε επίσης τις ρυθμιζόμενες τιμές φυσικού αερίου για νοικοκυριά και ιδρύματα, όπως σχολεία και νοσοκομεία έως το 2027. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε επίσης μια εφάπαξ πληρωμή 3.000 ζλότι (650 ευρώ) στα νοικοκυριά για να βοηθήσει στην κάλυψη του αυξανόμενου κόστους του άνθρακα.
Η Ολλανδία έχει μειώσει τους ενεργειακούς φόρους.
Η Νορβηγία επιδοτεί τους οικιακούς λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και τώρα καλύπτει το 80% του μέρους των λογαριασμών. Το ποσοστό θα αυξηθεί στο 90% από τον Σεπτέμβριο, ενώ το πρόγραμμα θα παραμείνει σε ισχύ τουλάχιστον μέχρι τον Μάρτιο του 2023.
Η Ουγγαρία έχει βάλει πλαφόν στις λιανικές τιμές των υγρών καυσίμων στα 480 φιορίνια (1,25 ευρώ) ανά λίτρο από τον Νοέμβριο, πολύ κάτω από τις τρέχουσες τιμές της αγοράς. Το μέτρο οδήγησε σε τέτοια αύξηση της ζήτησης που η κυβέρνηση αναγκάστηκε να περιορίσει τον αριθμό των δικαιούχων στο πρόγραμμα με εισοδηματικά και άλλα κριτήρια. Επιβλήθηκε επίσης όριο κατανάλωσης, στο φυσικό αέριο, απαγόρευση της εξαγωγής καυσίμων και χαλάρωσαν οι κανονισμοί υλοτομίας για να καλυφθεί η αυξημένη ζήτηση για στερεά καύσιμα άνθρακας και καυσόξυλα.
Αυτή η κατάσταση επηρεάζει όλη την Ευρώπη, μη εξαιρουμένης της αγοράς της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία σύμφωνα με το Bloomberg, επίσης εξετάζει νέα μέτρα, σε συντονισμό με
