Γιατί η Τρας “καρατόμησε” τον υπουργό Οικονομικών

Μετά την άτακτη υποχώρηση της κυβέρνησης Τρας σε ό,τι αφορά στα φορολογικά μέτρα, ήλθε και ο πολιτικός λογαριασμός. Και για να μην τον πληρώσει η “φρέσκια” πρωθυπουργός, τον έστειλε στον υπουργό της επί των Οικονομικών, Κουάσι Κουαρτένγκ, “καρατομώντας” τον. Ο αποπεμφθείς ήταν πολύ σαφής στην επιστολή παραίτησής του: «Μου ζητήσατε να κάνω στην άκρη ως υπουργός σας των Οικονομικών. Δέχθηκα». Και για να μην αφήσει καμία αμφιβολία, ο Κουάσι Κουαρτένγκ τη δημοσίευσε στο Twitter. Λίγο αργότερα, από την Ντάουνινγκ Στρίτ ανακοινώθηκε πως νέος υπουργός Οικονομικών ορίζεται ο Τζέρεμι Χαντ.

Όπως προαναφέραμε, η πολιτική κρίση προέκυψε από το δημοσιονομικό πακέτο που είχε εξαγγείλει η κυβέρνηση στο τέλος Σεπτεμβρίου με σκοπό να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Υπενθυμίζουμε ότι το πακέτο πρόβλεπε εκτός από ενισχύσεις για τους λογαριασμούς ενέργειας των καταναλωτών και μεγάλες μειώσεις φόρων στα υψηλά εισοδήματα. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι το δημοσιονομικό πακέτο της βρετανικής κυβέρνησης είχε επικριθεί έντονα και από τις αγορές και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Η πιστωτική επέκταση, σε συνδυασμό με τις μεγάλες περικοπές φόρων, που θα χρηματοδοτούνταν με νέο δανεισμό προκαλεί παρενέργειες, ειδικά σε περίοδο που η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας εφαρμόζει πολιτική πιστωτικής συρρίκνωσης. Ουσιαστικά, αμφισβητήθηκε ο ισχυρισμός ότι το εν λόγω πακέτο μπορούσε να προκαλέσει ανάπτυξη. Είναι γνωστό, ότι οι αυξήσεις επιτοκίων για να αντιμετωπιστεί ο πληθωρισμός μπορούν να σπρώξουν την οικονομία σε καθοδική τροχιά.

Οι μαζικές ρευστοποιήσεις σε στερλίνα ήταν ένα σαφές μήνυμα ότι οι θεσμικοί επενδυτές δεν είχαν πειστεί από για τη χρησιμότητα του δημοσιονομικού πακέτου της κυβέρνησης Τρας με αποτέλεσμα να τίθεται θέμα χρηματοδότησης του βρετανικού ελλείμματος. Δεν είναι τυχαίο ότι οι επικρίσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ήταν στους υψηλότερους τόνους την τελευταία δεκαετία. Υπογράμμισε ότι αυτή την δύσκολη περίοδο με τον υψηλό πληθωρισμό δεν επιτρέπεται η χρηματοοικονομική πολιτική να κινείται αντίθετα από τη νομισματική. Επιπλέον, είχε επισημάνει ότι τα μέτρα, ειδικά οι περικοπές φόρων σε υψηλά εισοδήματα, θα διογκώσουν τις εισοδηματικές ανισότητες.

Στήριξη στη στερλίνα από την Κεντρική Τράπεζα

Οι αντιδράσεις στο κυβερνητικό πακέτο έφεραν σε δύσκολη θέση τη στερλίνα και την βρετανική οικονομία παρά την παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας, η οποία είχε αγοράσει ομόλογα συνολικού ύψους 72 δισ. στερλινών για να την σταθεροποιήσει. Παρά τη σχετική σταθεροποίηση, η πίεση προς την κυβέρνηση Τρας συνεχίστηκε αμείωτη, με αποτέλεσμα τελικά να την υποχρεώσει σε άτακτη υποχώρηση.

Το βρετανικό υπουργείο Οικονομικών άφησε στον αέρα τα μέτρα για περικοπή φόρων, αλλά το πολιτικό κλίμα παρέμεινε βαρύ για τη νέα κυβέρνηση, η οποία εξέρχεται τραυματισμένη ούτε δύο μήνες από τον σχηματισμό της. Είναι ενδεικτικό του αρνητικού κλίματος ότι η απόδοση του βρετανικού πενταετούς ομολόγου εκτινάχθηκε στο 4,579%, όταν η απόδοση του αντίστοιχου ελληνικού κινείτο στο 4,079%! Κάπως έτσι κατέστη μονόδρομος η αποπομπή του υπουργού Οικονομικών. Για την Λίζ Τρας ήταν ζήτημα επιβίωσης. Οι αγορές, εξάλλου, παρέμειναν ασταθείς και με αρνητική διάθεση για τη στερλίνα και για τα βρετανικά ομόλογα.

Η εξέλιξη είχε προδιαγραφεί από την επίσπευση της επιστροφής του υπουργού Οικονομικών, ο οποίος συμμετείχε σε συνάντηση ομολόγων του στην αμερικανική πρωτεύουσα. Ας σημειωθεί ότι μετά τις ισχυρές αρνητικές αντιδράσεις, ο Κουάσι Κουαρτένγκ είχε προσπαθήσει να ελιχθεί με σκοπό να επιβιώσει. Είχε υπαινιχθεί πως η κυβέρνηση ήταν διατεθειμένη να επανεξετάσει το πακέτο της, διευκρινίζοντας ότι δεν θα καταργήσει τον φορολογικό συντελεστή 45% που ισχύει για τα πολύ υψηλά εισοδήματα.

Σημείο τριβής είναι και ο φορολογικός συντελεστής για τις εταιρείες. Η προηγούμενη κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον σχεδίαζε να τον ανεβάσει από το 19% στο 25%, ενώ η κυβέρνηση της Λίζ Τρας σχεδίαζε να τον αφήσει στο 19%. Έτσι, όμως, όπως εξελίσσονται τα πράγματα ο συντελεστής πιθανότατα θα οριστικοποιηθεί κάπου ενδιάμεσα. Η εντύπωση που κυριαρχούσε στις αγορές ήταν πως η κρίση του τελευταίου διαστήματος προκλήθηκε από την πολιτική επιλογή της βρετανικής κυβέρνησης και άρα από εκεί έπρεπε να δοθεί η λύση. Είναι ακριβώς αυτό το μήνυμα που έλαβε η Λίζα Τρας και απέπεμψε τον άμεσα εμπλεκόμενο υπουργό της επί των Οικονομικών. To πολιτικό της πρόβλημα όμως δεν λύθηκε.