Το Σύνταγμα και η προοπτική δημοψηφίσματος μετά τη… γαλοπούλα

Συνεχίζονται, σε κλίμα γενικευμένης αδιαφορίας της κοινής γνώμης –η οποία σαγηνεύεται από άλλα πιο ζωηρά θεάματα και ακροάματα: τσακωμούς στη Βουλή, Μακεδονικό, οιωνούς και σενάρια πρόωρων εκλογών, αιφνίδια επαγγελματική προκοπή φίλου της κυβέρνησης/υπόθεση Πετσίτη, συνέχεια της ανάδευσης των σκανδάλων παλαιάς κοπής, τα γνωστά– οι fast-track διαδικασίες για την καημένη την συνταγματική αναθεώρηση.

Αν εξαιρέσει κανείς την πρόταξη της συζήτησης για την διαβόητη διάταξη περί μη-ευθύνης υπουργών η οποία, παρά την τεχνική στήριξη από τον Βαγγέλη Βενιζέλο που με καταιγισμό επιχειρημάτων τα οποία καταλήγουν ότι οι επικρίσεις εναντίον του συστήματος του άρθρου 86Σ αποτελούν «το πιο ωμό fake news των τελευταίων ετών», άντε και εκείνων για την βουλευτική ασυλία του άρθρου 61Σ, ελάχιστα τάραξαν την επιφάνεια παγερής αδιαφορίας της κοινής γνώμης.

Ούτε καν η προσπάθεια της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη προσωπικά να «ανεβάσει» το θέμα του άρθρου 16/της απαγόρευσης των ιδιωτικών Πανεπιστημίων πέτυχε. Κι ας πρόκειται για θέμα υπερώριμο, που λειτουργεί ως αναθηματική στήλη στην αγωνία του γενάρχη Καραμανλή να ασπασθεί τις (ήδη ξεπερασμένες πριν 40 τόσα χρόνια) απόψεις περί δημοσίου μονοπωλίου στην τριτοβάθμια. Η προσπάθεια του Κυριάκου Μητσοτάκη απέτυχε, καθώς το συνόδευσε με τον λιγότερο εποικοδομητικό τρόπο με την εικόνα ανομίας που καταγγέλλεται για τα Πανεπιστήμια και με την μονοκαλλιέργεια του «νόμος και τάξη».

Όσο για την αποδεκτή απ’ όλους υπέρβαση του αδιέξοδου περί την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας με τρόπο άλλο, πλην της διεξαγωγής πρόωρων συχνά άγαρμπων εκλογών (έννοιες που δεν χωρούν, βέβαια, στην σεμνοπρεπή Συνταγματική συζήτηση), αυτή κατορθώθηκε να «πνιγεί» στις τεχνικές λεπτομέρειες. Αν και κυρίως απονομιμοποιήθηκε από το ότι όλοι -μα όλοι!- όσοι σήμερα καταδικάζουν, την έχουν αξιοποιήσει με περισσή ευχαρίστηση την εν λόγω ευκαιρία.

Περί συμβουλευτικού δημοψηφίσματος

Εκεί όμως που η σχετική απάθεια της κοινής γνώμης, αλλά και το ταχύ πλησίασμα της βασιλόπιτας και της γαλοπούλας, ωθούσε τη συζήτηση περί συνταγματικής αναθεώρησης σε ένα ευγενές περιθώριο, μας προέκυψε μια άλλη συζήτηση, η οποία ακούγεται εντελώς τεχνική, αλλά δεν είναι. Η τωρινή Βουλή, αμέσως μετά την ως άνω γαλοπούλα θα κληθεί να ψηφίσει επί των αναθεωρητέων διατάξεων, καθιστώντας την επόμενη Βουλή Αναθεωρητική. Είναι γνωστός ο μηχανισμός: ό,τι ψηφιστεί τώρα με 150 ψήφους, χρειάζεται στην επόμενη 180 για να θεωρηθεί ότι αναθεωρείται. Ό,τι τώρα ψηφιστεί με 180, αρκείται στις 150 στην Αναθεωρητική Βουλή.

Η τωρινή Βουλή, λοιπόν, αποφασίζει μόνον για μια λίστα άρθρων; Ή και την «κατεύθυνση της αναθεώρησης;» Ακόμη και το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει, με παρεμπίπτουσα σκέψη, προσέλθει σ’ αυτή την συζήτηση – όμως το θέμα είναι άλλο. Και είναι/τείνει να γίνει πολιτικό ιδίως όπως πορευόμαστε προς –δημοσκοπικά, προσοχή!– εκλογές ανατροπών. Εν συνεχεία, δε, προς εκλογές απλής αναλογικής, καθώς και αν γίνουν τα διάφορα σοφά περί την εκλογή Προέδρου δύσκολα προκάνουν να αφοπλίσουν την νάρκη των επόμενων εκλογών.

Έτσι, λοιπόν, κυκλοφορεί το ενδεχόμενο να ανασυρθεί εκείνη η ιδέα περί συμβουλευτικού δημοψηφίσματος περί τα θέματα της Αναθεώρησης. Ασφαλώς μη υποκαθιστάμενου στις διαδικασίες του άρθρου 110, το οποίο λειτουργεί ως κιβωτός, ως αυτοαναφορικό μαυσωλείο της καραμανλικής εκδοχής συνταγματισμού, με έμπνευση από τας Δέλτους του Μωϋσέως όπου γράφτηκαν οι Δέκα Εντολές και δεν νοείται να αλλάξουν. Το συμβουλευτικό δημοψήφισμα που δεν θα μπορεί να δεσμεύει τίποτε και κανέναν από τους θεσμικούς Ηρακλείς.

Όμως, όσο και νάναι, κάποια πολιτική υπαγόρευση κατευθύνσεως θα φέρει, ως πρόσφατη ετυμηγορία, στην επόμενη Αναθεωρητική Βουλή! Άμα, δε, συνδυαστεί η διεξαγωγή τέτοιου συμβουλευτικού δημοψηφίσματος με πρόωρες εθνικές εκλογές τον Μάρτιο, ο χειρισμός αποκτά πρόσθετο ενδιαφέρον. Όχι; Το να δίνεται ο λόγος στον λαό και όχι στους σοφούς συνταγματολόγους ή στους πατέρες του Έθνους μόνον, έχει μιαν κάποια νομιμοποιητική λειτουργία για τη συνέχεια…