Γιατί οι ΗΠΑ δεν θέλουν την Ελλάδα πυραυλική δύναμη

Η στάση των ΗΠΑ έναντι της Ελλάδας και της Τουρκίας θυμίζει επικίνδυνα τον τρόπο που αντιμετωπίζουν το Ισραήλ και τις πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου, που και το μεν και οι δε είναι σύμμαχοί τους. Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ και το Κατάρ αποτελούν μακράν τον καλύτερο πελάτη των αμερικανικών εταιρειών αεροδιαστημικού και πολεμικού υλικού.

Ήταν αυτοί που κράτησαν ζωντανή την αμερικανική πολεμική βιομηχανία στα “πέτρινα χρόνια” μετά την εισβολή στο Αφγανιστάν και τον εγκλωβισμό των ΗΠΑ στον “Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας”. Εντούτοις, οι Αμερικανοί προσφέρουν στις χώρες αυτές μόνο τα οπλικά συστήματα που δεν ενοχλούν το Ισραήλ. Οι χώρες αυτές αγόρασαν την τελευταία εικοσαετία πολεμικό υλικό αξίας περίπου 500 δισ. δολαρίων! Όμως δεν μπορούν να αγοράσουν π.χ. μαχητικά F-35, γιατί ενοχλεί το Ισραήλ. Ακόμη και μετά την εξομάλυνση των σχέσεων των Εμιράτων-Ισραήλ, δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι το Ισραήλ θα επιτρέψει στους Αμερικανούς να προσφέρουν το πανάκριβο αεροπλάνο τους στα Εμιράτα.

Και δεν είναι μόνο τα πάρα πολλά χρήματα, με τα οποία τροφοδοτούν οι χώρες αυτές την αμερικανική πολεμική βιομηχανία. Είναι και ο στρατηγικός τους ρόλος. Μεταξύ των άλλων αποτελούν το φράγμα ενάντια στο Ιράν, για να μην μιλήσουμε για την κρισιμότατη θέση τους στην παγκόσμια γεωγραφία ενέργειας, ιδιαίτερα στην παρούσα συγκυρία του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης.

Είναι ενδεικτικό ότι οι πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου, αν και δεν έχουν φύγει από την αμερικανική σφαίρα επιρροής, ουσιαστικά έχουν συνάψει μία κάποιου είδους στρατηγική σχέση με τη Ρωσία, με αποτέλεσμα να ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό τη διεθνή αγορά ενέργειας. Είναι προφανές πως ούτε οι αμερικανικοί σχιστολιθικοί υδρογονάνθρακες, ούτε οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να σώσουν την παρτίδα για τη Δύση. Όμως, οι Αμερικανοί, για λόγους που δεν είναι του παρόντος, επιλέγουν να πωλούν μόνον όπλα που δεν θίγουν το Ισραήλ!

Το απείθαρχο Ισραήλ

Από πλευράς του το Ισραήλ, ναι μεν είναι επίσης σημαντικός πελάτης αμερικανικού πολεμικού υλικού, αλλά σε καμία περίπτωση δεν φθάνει τα μεγέθη των αραβικών κρατών. Αποκτά, μάλιστα, αμερικανικά όπλα με αμερικανική χρηματοδότηση. Δηλαδή, οι Αμερικανοί δεν κερδίζουν και πολλά με τις πωλήσεις όπλων στο Ισραήλ, αν δεν χάνουν κιόλας. Την ίδια στιγμή οι πετρελαιομοναρχίες είναι οι “μεγάλοι ευεργέτες” των αμερικανικών πολεμικών βιομηχανιών.

Υπάρχει και η στερεοτυπική αντίληψη ότι το Ισραήλ είναι ο “χωροφύλακας” των ΗΠΑ στην περιοχή. Στην πραγματικότητα, το Ισραήλ έχει τη δική του ατζέντα και δεν έχει διστάσει να στραφεί και ενάντια στα στρατηγικά αμερικανικά συμφέροντα, ιδιαίτερα στο θέμα των εξοπλισμών. Μεταξύ των άλλων, έχει προσφέρει κρίσιμη στρατιωτική τεχνολογία στον μεγάλο αντίπαλο των ΗΠΑ, την Κίνα, με την οποία διατηρεί άριστες σχέσεις.

Για παράδειγμα, στο παρελθόν είχε συμφωνήσει να πουλήσει στο Πεκίνο το ιπτάμενο ραντάρ EL/M-2075 Phalcon, το οποίο ενσωμάτωνε αμερικανική τεχνολογία, προκαλώντας την οργή των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί ανάγκασαν τελικά το Τελ Αβίβ να υπαναχωρήσει, πράγμα που έπραξε με τεράστια απροθυμία και δυσφορία. Εν συνεχεία, φαίνεται πως οι Ισραηλινοί αποφάσισαν να κινούνται πιο διακριτικά και υπάρχουν ενδείξεις ότι η συνεργασία τους με την Κίνα διεξάγεται υπόγεια.

Το κινεζικό μαχητικό τέταρτης γενεάς J-10 είναι σχεδόν πανομοιότυπο με το ισραηλινό Lavi, το πρόγραμμα του οποίου ακυρώθηκε. Οι Κινέζοι δεν μπορεί απλά να αγόρασαν ένα και να το αντέγραψαν. Μάλλον, έλαβαν απευθείας τεχνική βοήθεια από το Ισραήλ, κάτι που μέχρι σήμερα συζητιέται. Παρά την απειθαρχία του Ισραήλ, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να του κάνουν όλα τα χατίρια εις βάρος των υπερπολύτιμων Αράβων πελατών τους. Με άλλα λόγια, όλοι είναι σύμμαχοι αλλά κάποιοι είναι “πιο σύμμαχοι” από τους άλλους, για να παραφράσουμε τον Όργουελ.

Κάποιοι είναι “πιο σύμμαχοι” 

Παρόμοια είναι η κατάσταση στο ελληνοτουρκικό σύστημα. Ελλάδα και Τουρκία είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ, αλλά οι Τούρκοι είναι “πιο σύμμαχοι” από τους Έλληνες, παρόλο που είναι πιο “απείθαρχοι”. Μήπως έχουν περισσότερα προνόμια ακριβώς επειδή είναι πιο “απείθαρχοι”, δηλαδή λιγότερο δεδομένοι και προβλέψιμοι από την άκρως “πειθαρχική” και ακίνδυνη Ελλάδα; Αυτό, όμως, είναι μια άλλη ιστορία, όχι θέμα του παρόντος άρθρου.

Το γεγονός παραμένει ότι οι ΗΠΑ πουλάνε στην Ελλάδα μόνο όπλα που δεν θίγουν ευαισθησίες της Τουρκίας.  Γενικά προσπαθούν αφενός να μπλοκάρουν την απόκτηση πολεμικών ικανοτήτων από την Ελλάδα, οι οποίες συνιστούν “υπερβάλλοντα” κίνδυνο για την Τουρκία, αφετέρου να αδρανοποιήσουν τις υπάρχουσες. Υπενθυμίζουμε τις; δηλώσεις του πρώην υπουργού Εξωτερικών Πομπέο για τη «μείωση του στρατιωτικού αποτυπώματος» στο Αιγαίο, «απομάκρυνσης αποσταθεροποιητικών συστημάτων από τα σύνορα» και «military de-confliction». Με τέτοιους ευφημισμούς προσπαθούν να σερβίρουν τις πιέσεις για απομάκρυνση σημαντικών οπλικών συστημάτων από τα ελληνικά νησιά, χωρίς να κατηγορηθούν ότι ζητούν αποστρατιωτικοποίησή τους.

Όσο και αν κάποιοι επιμένουν να έχουν το κεφάλι τους στην άμμο, το γεγονός παραμένει ότι οι αυτή είναι η αμερικανική στάση. Οι ΗΠΑ έχουν μια δυσανεξία στις ελληνικές στρατιωτικές ικανότητες προβολής ισχύος σε μεγάλα βεληνεκή, είτε αυτές αναφέρονται σε αεροπορικά, είτε σε ναυτικά είτε σε χερσαία συστήματα. Για παράδειγμα, στο παρελθόν έχουν αρνηθεί την πώληση στην Ελλάδα του αεροεκτοξευόμενου πυραύλου Cruise μεγάλου βεληνεκούς AGM-158 JAASM (τον έχουν πουλήσει σε Πολωνία και Φινλανδία), με αποτέλεσμα η Ελλάδα να στραφεί προς τη Γαλλία και να αποκτήσει τον SCALP EG, πάνω σε μαχητικά αεροσκάφη Mirage 2000-5.

Επίσης, η Ουάσινγκτον δεν είδε με καλό μάτι την συμφωνία για αγορά των Belh@rra, δεδομένου ότι είναι εξοπλισμένες με πυραύλους Cruise MdcN ή Scalp Naval, με βεληνεκές μεγαλύτερο των 1000 χλμ, αλλά και πυραύλους αεράμυνας Aster 30, με βεληνεκές 140 χλμ. Εάν τελικώς οι φρεγάτες εξοπλιστούν έτσι, θα καταστούν πλωτές πυραυλικές βάσεις, οι οποίες θα επιτρέψουν, μεταξύ των άλλων, και τη σύζευξη δια μίας “γέφυρας ισχύος” της Κύπρου με την Ελλάδα, υλοποιώντας το ουσιαστικά εγκαταλελειμμένο δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου.

Με όπλα μακρού πλήγματος

Οι Αμερικανοί δεν αντιδρούν σε τέτοια εξοπλιστικά προγράμματα μόνον για χατίρι των Τούρκων. Αν η Ελλάδα συνδύαζε την κρισιμότατη γεωγραφική της θέση με οπλικά συστήματα μακρού πλήγματος, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε “κλειδοκράτορα” της περιοχής. Αυτό ενδέχεται να της έβαζε στο μυαλό την “αμαρτωλή” σκέψη να αρχίσει να λειτουργεί ως ανεξάρτητο γεωπολιτικό μέγεθος κι όχι ως απόφυση της ελεγχόμενης από τις ΗΠΑ δυτικής αρχιτεκτονικής.

Φυσικά και οι Τούρκοι θα βρίσκονταν σε δεινή θέση σε παρόμοια περίπτωση. Για παράδειγμα, ελληνικά αεροσκάφη εφοδιασμένα με αντιπλοϊκούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, θα εκμηδένιζαν τις δυνατότητες της Άγκυρας να υποστηρίξει τις στρατιωτικές της δυνάμεις στη Λιβύη, μετατρέποντας τα τουρκικά πολεμικά πλοία σε δυνάμει τρόπαια για τα ελληνικά αεροσκάφη.

Ένα τέτοιο όπλο θα μπορούσε να είναι η αεροεκτοξευόμενη έκδοση AGM-84 του πυραύλου Harpoon, ο οποίος μπορεί να τοποθετηθεί στα μαχητικά αεροσκάφη F-16 των τελευταίων γενεών, αλλά και στα αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας P-3 Orion, δικαιολογώντας και την τεράστια επένδυση, ύψους 500 εκατ. που έγινε για τον εκσυγχρονισμό τους. Όμως, τέτοια όπλα δεν υπάρχουν στο ελληνικό οπλοστάσιο και το ερώτημα είναι γιατί δεν υπάρχουν.

Και ενώ οι ΗΠΑ σε γενικές γραμμές αντιδρούν στην απόκτηση όπλων μακρού πλήγματος, τότε αυτό δείχνει το προς τα πού πρέπει να κινηθεί η Ελλάδα. Προς την απόκτηση τέτοιων πυραυλικών συστημάτων κι όχι πανάκριβων πλατφορμών. Κι αν οι Αμερικανοί δεν τα προσφέρουν τότε πρέπει να κάνουμε ό,τι και οι Άραβες. Να κινηθούμε προς τη διεθνή αγορά, με απώτατο στόχο οι ικανότητες αυτές να είναι ελληνικής σχεδίασης και παραγωγής σε βάθος χρόνου. Και ευτυχώς υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια… Ένα παρόμοιο πρόγραμμα απόκτησης στρατηγικών ικανοτήτων προβολής ισχύος, ανοιχτό σε προτάσεις από όλο τον κόσμο, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα πρώτο, μικρό αλλά πιθανώς κρίσιμο βήμα για την έναρξη μιας ανεξάρτητης και εθνοκεντρικής μακρόπνοης στρατηγικής. Αυτό καθίσταται ολοένα και πιο αναγκαίο, αν θέλει η Ελλάδα να επιβιώσει στο μέλλον.