Το Πεζικό, ή πως υπονομεύουμε τον ελληνικό Στρατό

«Το Πεζικό είναι η βάσις της στρατιωτικής μας ισχύος» είχε πει το 1937 ο ήρωας της μάχης της Πίνδου Κωνσταντίνος Δαβάκης. Όποιος, μάλιστα, ισχυριστεί ότι η πρόταση αυτή είναι παλιά και δεν ισχύει σήμερα, τον παραπέμπουμε στον διαπρεπή Γάλλο στρατιωτικό ιστορικό και αναλυτή Michel Goya που το 2017 δήλωσε ότι «οι διμοιρίες Πεζικού πρέπει να αποτελέσουν τη στρατηγική προτεραιότητα της Γαλλίας».

Σε όλο τον κόσμο αναγνωρίζεται η αξία που έχει το Πεζικό. Στην Ελλάδα μόνο αντιμετωπίζεται με συγκατάβαση, αν όχι στη θεωρία σίγουρα στην πράξη. Ο ρόλος του Πεζικού είναι να εμπλέκεται με τον εχθρό σε αγώνα εκ του συστάδην με σκοπό να τον σκοτώσει ή να τον αιχμαλωτίσει, να καταλάβει και να διατηρήσει έδαφος, ή και τα δύο. Μολονότι πολλά έχουν αλλάξει με το πέρασμα των αιώνων, ο ρόλος του πεζικού παραμένει ο ίδιος. Οι σχηματισμοί του Πεζικού αποτέλεσαν το βασικότερο στοιχείο των στρατών σε όλη τη διάρκεια της καταγεγραμμένης ιστορίας και καθόρισαν την επιτυχία ή την αποτυχία.

Όπως επεσήμανε ο στρατηγός A. Wavell, όλες οι μάχες και όλοι οι πόλεμοι κερδήθηκαν στο τέλος από τον πεζό στρατιώτη. Οι Αμερικανοί πριν το 2001 πίστευαν ότι η τεχνολογία θα τους έλυνε όλα τα προβλήματα. Με τον πόλεμο, όμως, στο Ιράκ αναγκάσθηκαν να διαλύσουν ολόκληρες μονάδες άλλων όπλων, όπως αντιαεροπορικού πυροβολικού, για να εξοικονομήσουν προσωπικό για το Πεζικό. Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, ότι η τεχνολογία με τις τεράστιες προόδους της δεν κατάφερε μέχρι σήμερα να μειώσει το βάρος του φόρτου του πεζού στρατιώτη, που από την εποχή των Σουμερίων παραμένει πάνω από 30 κιλά περίπου.

Από την εποχή της οπλιτικής φάλαγγας οι στρατοί έχουν γίνει πολυπλοκότεροι και για να καταφέρει σήμερα το πεζικό να εκτελέσει την έφοδο, χρειάζεται τη συνεργασία και την υποστήριξη πολλών όπλων και σωμάτων, μέσα από μια σύνθετη οργάνωση. Τα διάφορα όπλα και σώματα, οι “φυλές” του στρατού έχουν ως τελικό σκοπό να βοηθήσουν το πεζικό να παίξει τον ρόλο του, ως η αιχμή του δόρατος της στρατιωτικής ισχύος.

Τί κάνει το Πεζικό να ξεχωρίζει

Δύο είναι τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν το πεζικό από τον υπόλοιπο στρατό: Πρώτον, για το πεζικό ο στρατιώτης είναι το οπλικό σύστημα. Στα άλλα όπλα ο στρατιώτης είναι χειριστής κάποιου οπλικού συστήματος. Δεύτερον, είναι το Πεζικό και μόνο το πεζικό που μάχεται εκ του συστάδην, καταλαμβάνει και διατηρεί έδαφος και μάχεται μέχρι τον τελευταίο άνδρα και την τελευταία σφαίρα.

Ακόμη και για τα τεθωρακισμένα, το άλλο όπλο ελιγμού, η μάχη εκ του συστάδην είναι διαφορετική. Η μάχη εκ του συστάδην του Πεζικού είναι προσωπική και χωρίς διαμεσολάβηση. Η δεξιοτεχνία του, το θάρρος, η εφευρετικότητα και η θέλησή του συνιστούν τη δύναμή του πεζικού και τον λόγο ύπαρξής του. Εν τέλει όλα αυτά δημιουργούν το πολεμικό πνεύμα, το οποίο από το Πεζικό διαχέεται σε όλο τον στρατό.

Ο πεζός πρέπει να διαθέτει τη φυσική και διανοητική προετοιμασία για να αντέξει στις κακουχίες του πεδίου της μάχης, εφόσον βεβαίως εκτίθεται και στον μεγαλύτερο κίνδυνο. Σύμφωνα με τον αμερικανικό Στρατό, που τηρεί λεπτομερή στατιστικά στοιχεία, οι θάνατοι των πεζών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αντιπροσώπευαν το 71% των συνολικών θανάτων, ενώ αυτό το ποσοστό αυξήθηκε στο 81% για τους πολέμους μετά το 1945. Για το ελληνικό Πεζικό αυτά τα ποσοστά πρέπει να είναι μεγαλύτερα.

Η επιστολή του μεράρχου

Την πιο εύγλωττη υπεράσπιση του Πεζικού (έναν ύμνο για την ομάδα τυφεκιοφόρων) εξ όσων γνωρίζω, την έχει κάνει ένας Αμερικανός ταξίαρχος. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, κάποιοι προσέφευγαν στους εκπροσώπους του Κογκρέσου για προνομιακή μεταχείριση αγαπημένων τους προσώπων (ρουσφέτια δεν γίνονται μόνο στην Ελλάδα!). Ο ταξίαρχος ήταν διοικητής της 27ης Μεραρχίας Πεζικού και απάντησε στο αίτημα ενός μέλους του Κογκρέσου για αλλαγή ειδικότητας ενός τυφεκιοφόρου.

«Προς: Τον Εντιμότατο Clinton Anderson

27 Μεραρχία Πεζικού
27 Φεβ. 1942
Fort Ord, California
Αγαπητέ κε Anderson
Η επιστολή σας της 17ης Φεβρουαρίου προς το Γραφείο Προσωπικού του Γενικού Επιτελείου, σχετικά με τον στρατιώτη …, του 1ου Λόχου, του 165ου Συντάγματος Πεζικού, εστάλη σε μένα. Δηλώνετε: “Αναρωτιέμαι αν υπήρξε κάποιο λάθος στην αποστολή του στο Φορτ Όρντ. Ο στρατιώτης … έλαβε εξαιρετική μόρφωση, διαθέτει μεταπτυχιακό, είναι έτοιμος για διδακτορικό, γνωρίζει Ισπανικά, είναι ειδικευμένος αρχαιολόγος και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού”.

»Σε αυτή τη μεραρχία των 22.000 ανδρών που διοικώ, λαμβάνω πολλές επιστολές παρόμοιες με τη δική σας από γονείς, συγγενείς, φίλους και αρραβωνιαστικιές. Δεν καταλαβαίνουν γιατί ο άνθρωπος που είχε καλό δικηγορικό γραφείο ως πολίτης δεν μπορεί να υπηρετεί στο Δικαστικό Σώμα, γιατί ο φαρμακοποιός δεν μπορεί να εργαστεί σε στρατιωτικό φαρμακείο, ούτε γιατί ο δάσκαλος του σχολείου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εκπαιδευτικό έργο. Είναι όλοι πρόθυμοι να κάνει κάποιος άλλος τη σκληρή βρώμικη δουλειά του πολεμιστή, εφόσον ο προστατευόμενός τους μπορεί να γλιτώσει από αυτό το καθήκον.

»Εάν στο μέλλον οι γιατροί έχουν το προνόμιο να ασκούν το επάγγελμά τους, οι αρχαιολόγοι να εξερευνήσουν την αρχαιότητα, οι φοιτητές να πάρουν πτυχία και οι καθηγητές το προνόμιο να διδάξουν με τον δικό τους τρόπο, κάποιος πρέπει να πορευτεί, να πολεμήσει, να ματώσει και να πεθάνει. Δεν βρίσκω κανέναν λόγο για τον οποίο φοιτητές, γιατροί, καθηγητές και αρχαιολόγοι δεν πρέπει να έχουν το μερίδιό τους σε αυτό.

»Λέτε, “Με εκπλήσσει δυσάρεστα το να λάβει αυτού του είδους τη μόρφωση και να τη θάψει σε μια ομάδα τυφεκιοφόρων”, σαν να υπάρχει κάτι υποτιμητικό ή προσβλητικό ή δουλοπρεπές στο να είσαι μέλος μιας ομάδας τυφεκιοφόρων και μόνο σε ηλίθιους και χειρώνακτες πρέπει να ανατίθεται τέτοιο καθήκον. Δεν γνωρίζω κανένα μέρος όπου δυναμικοί άνδρες με εξυπνάδα και πρωτοβουλία χρειάζονται περισσότερο από ό,τι στην ομάδα πεζικού.

»Ανεξάρτητα όμως από το τι ειδικότητα θα λάβει κάποιος, είναι απαραίτητο όλοι οι άντρες, ακόμη και όσοι δεν είναι τυφεκιοφόροι, να μαθαίνουν την ατομική τακτική του πεζικού. Όλοι πρέπει να κάνουν πορείες με πλήρη φόρτο για 20 μίλια και να μάθουν να εκτελούν ασκήσεις λογχομαχίας. Κάνοντάς τα όλα αυτά μπορούν όντως να εκτιμήσουν πόσο δύσκολο είναι να είσαι τυφεκιοφόρος. Επειδή μπορεί να νομίζετε ότι είμαι σε αρκετά μεγάλη απόσταση από μια ομάδα τυφεκιοφόρων, θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι έχω έναν γιο στις Φιλιππίνες. Το μόνο που ξέρω είναι ότι τραυματίστηκε στις 19 Ιανουαρίου. Ελπίζω να έχει επιστρέψει μέχρι τώρα στην ομάδα πεζικού όπου ανήκει και θα ήθελα να ήμουν εκεί δίπλα του.

»Σας έχω γράψει αυτή τη μακροσκελή επιστολή, επειδή λόγω της υψηλής σας θέσης ασκείτε μεγάλη επιρροή στο τι σκέφτονται οι άνθρωποι και στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τον Στρατό. Είναι απαραίτητο για αυτούς να κατανοήσουν ότι οι άνδρες πρέπει να κάνουν αυτό που βοηθά καλύτερα την πατρίδα να κερδίσει τον πόλεμο και συχνά αυτό δεν συμπίπτει με εκείνο που οι ίδιοι κάνουν καλύτερα.

Ειλικρινώς,
Ταξίαρχος Ralph Pernell
Διοικητής»

Η παραμέληση του ελληνικού Πεζικού

Το ελληνικό Πεζικό στη σύγχρονη εποχή αποτέλεσε τη βάση του στρατού και βεβαίως πλήρωσε τον βαρύτερο φόρο αίματος. Χωρίς υπερβολή η Ελλάδα μεγάλωσε με το αίμα του Πεζικού της, με μικρή βοήθεια από τα υπόλοιπα όπλα. Το ελληνικό Πεζικό δεν είχε την πολυτέλεια της υποστήριξης που διέθεταν οι μεγάλοι ευρωπαϊκοί στρατοί. Να μην λησμονούμε επίσης πως οι μεγάλες ήττες του στρατού μας επήλθαν –ανεξαρτήτως άλλων αιτιών– λόγω αποσυνθέσεως των μονάδων Πεζικού.

Χωρίς να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες –οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν– η κατάσταση του Πεζικού σήμερα δεν είναι η δέουσα. Αν δεχθούμε ότι το Πεζικό, μαζί με τα τεθωρακισμένα, αποτελούν τον σκληρό πυρήνα του στρατού, τότε τα υπόλοιπα όπλα και σώματα απομακρύνονται από τον σκληρό πυρήνα σε διαφορετικές αποστάσεις. Τα όπλα υποστηρίξεως βρίσκονται πιο κοντά στον σκληρό πυρήνα, ενώ τα κοινά σώματα στην εξωτερική περιφέρεια.

Αυτό που συμβαίνει ήδη από τον καιρό της ειρήνης είναι ότι όσοι απομακρύνονται πιο πολύ από τον σκληρό πυρήνα, τόσο πιο ευνοημένοι είναι και απολαμβάνουν παντός είδους προνόμια. Αντί επομένως όλοι να υπηρετούν με κάθε τρόπο το Πεζικό, το Πεζικό μάλλον είναι ο υπηρέτης των υπολοίπων. Κάτι τέτοιο, όμως, ισοδυναμεί με έναν οργανισμό, ο οποίος στέκεται με το κεφάλι κάτω και με τα πόδια πάνω.

Οι συνέπειες από την παραμέληση

Εν τέλει η παραμέληση του Πεζικού έχει δύο σοβαρές συνέπειες: Πρώτον, επειδή το Πεζικό δεν είναι απλώς ένα μέρος του στρατού, αλλά στην ουσία ο ίδιος ο στρατός, όταν χωλαίνει το Πεζικό ασθενεί όλος ο στρατός εφόσον αμβλύνεται η αιχμή του δόρατος. Δεύτερον, επειδή από το Πεζικό διαχέεται το πολεμικό πνεύμα στον υπόλοιπο στρατό, όταν χωλαίνει το Πεζικό υπονομεύεται το πολεμικό πνεύμα όλου του στρατού.

Και ένας στρατός χωρίς πολεμικό πνεύμα είναι απλώς μια ακόμα δημόσια υπηρεσία. Αυτή η κατάσταση έχει δημιουργηθεί σταδιακά και δεν μπορεί να αλλάξει σε μια ημέρα. Απαιτείται εκείνο που ο Thomas Kuhn ονομάζει “αλλαγή παραδείγματος”, οπότε είναι αναγκαίες διαδοχικές προσπάθειες. Προφανώς δεν αρκούν πανηγυρικοί και η επίκληση του Αγίου Γεωργίου.

Η κατάσταση δεν πρόκειται να βελτιωθεί αν η στρατιωτική ηγεσία θεωρεί ότι πρόκειται για ζήτημα τακτικού επιπέδου, που υπάγεται στην αρμοδιότητα λοχαγών ή συνταγματαρχών. Η δε πολιτική ηγεσία χρειάζεται να αναγνωρίσει ότι δεν πρόκειται για ένα καθαρά στρατιωτικό πρόβλημα, το οποίο δεν την αφορά. Πρόκειται για στρατηγικό ζήτημα που απαιτεί τη δική της εμπλοκή.