Πως “ξεπλένονται” οι ενοχές για το Κυπριακό με μετατόπιση των ευθυνών

Ο αυτομαζοχισμός είναι αυτός που προσφέρει άλλοθι στην κατοχική Τουρκία. Κανείς δεν ισχυρίζεται πως δεν έγιναν λάθη στο Κυπριακό και μάλιστα τραγικά από την ελληνική πλευρά. Ένα, όμως, να γίνονται λάθη διαχείρισης, να μην αξιολογούνται σωστά και ορθολογιστικά τα δεδομένα και διαφορετικά να προκαλεί κάποιος εγκλήματα. Διαχρονικά αναπτύσσεται από κάποιους κύκλους ένα αφήγημα ότι για όλα φταίει ο Μακάριος και η ελληνική πλευρά.

Όχι η χούντα, η ΕΟΚΑ Β, η Τουρκία, αλλά ο Μακάριος και οι ξεροκέφαλοι Ελληνοκύπριοι. Αυτός φταίει, όπως λένε, γιατί ζήτησε να αλλάξουν πρόνοιες του Συντάγματος. Ζήτησε, δεν τις άλλαξε. Και επειδή κάποιος πρότεινε για να συζητήσει κάποιες ρυθμίσεις έγινε αυτό που έγινε από τουρκικής πλευράς. Τελικά, φταίει αυτός που εισηγείται κι όχι αυτός που προκαλεί την κρίση;

Μετά τον κατηγορούν επειδή απέστειλε επιστολή στον Γκιζίκη ζητώντας του να αποσύρει τους Ελλαδίτες αξιωματικούς. Η επιστολή, λένε, προκάλεσε το πραξικόπημα, επειδή ως γνωστό αυτά σχεδιάζονται τη μια μέρα και διενεργούνται την επομένη. Το πραξικόπημα σχεδιαζόταν καιρό, απόπειρα έγινε το 1972 αλλά απετράπη την υστάτη. Διατυπώνεται δε ο ισχυρισμός ότι οι Τουρκοκύπριοι είχαν αποδεχθεί, το 1973, τα 13 σημεία για αλλαγή του Συντάγματος, αλλά «η αδιαλλαξία του Μακάριου, οδήγησαν στην τραγωδία του πραξικοπήματος και της εισβολής»!

Απαντήσεις για τις συνεννοήσεις που προηγήθηκαν και οδήγησαν στο πραξικόπημα και την εισβολή μπορεί κανείς να τις εντοπίσει σε απόρρητα αμερικανικά έγγραφα. Στο ίδιο αφήγημα αναφέρεται πως ο Μακάριος προκάλεσε την τουρκική εισβολή με την ομιλία του στα Ηνωμένα Έθνη. Την ώρα κατά την οποία μιλούσε στον ΟΗΕ τα τουρκικά πολεμικά σκάφη ήταν έξω από την Κερύνεια. Τι άλλη απόδειξη θέλουν από τα όσα είπε ο Ιωαννίδης στο Πολεμικό Συμβούλιο και αποκαλύπτονται με ηχητικό ντοκουμέντο στο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά “Ένα σκοτεινό δωμάτιο 1967-1974 1967-1974”; Είπε πως «… Αφού πάρουν το λιμάνι, την Κερύνεια κι ενώσουν τη Λευκωσία, θα σταματήσουν. Γι’ αυτό είμαστε σίγουροι».

Βολική η μετατόπιση των ευθυνών

Η Τουρκία είχε ένα διαχρονικό σχεδιασμό στην Κύπρο, η υλοποίηση του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη ακόμη καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί και κάποιοι τη διευκόλυναν και τη διευκολύνουν. Η χούντα και η ηγεσία της ΕΟΚΑ Β, γνώριζαν. Το σχέδιο ήταν να αρπάξουν ένα κομμάτι της Κύπρου οι Τούρκοι και να ελέγχουν το υπόλοιπο αυτοί. Μπορεί να μην εξελίχθηκαν ακριβώς όπως τα είχαν συνεννοηθεί οι βασικοί παίκτες, αλλά η μεγάλη εικόνα είναι εκεί.

Ο Μακάριος έχει τις δικές του ευθύνες, αλλά δεν μπορούν να μπουν στο ίδιο ζύγι με εκείνες των άλλων. Άλλωστε είναι προφανές πως όσοι θέλουν να του φορτώσουν τα πάντα, είναι εκείνοι που θέλουν να κρύψουν τις δικές τους ευθύνες. Είναι οι ενοχές που τους κυνηγούν και θέλουν να τις μετατοπίσουν αλλού.

Ο Μακάριος έχει τις δικές του ευθύνες. Και πριν το πραξικόπημα και την εισβολή, αλλά και μετά. Θα μπορούσε να λειτουργήσει διαφορετικά, τόσο σε σχέση με το κράτος όσο και με το κεφάλαιο των Τουρκοκυπρίων. Αν και η Τουρκία κρατούσε σφικτά στις αγκάλες της τους Τουρκοκύπριους, το κυπριακό κράτος δεν έκανε όλα όσα θα έπρεπε για να τους αποσπάσει από αυτόν τον κλοιό. Ο Μακάριος ελέγχεται και για τη διαχείριση μετά το 1974 και κυρίως γιατί ενώ αρχικά απέρριψε τα προτεινόμενα στη Γενεύη ως καταστροφικά (και όχι μόνο αυτός) ακολούθως μπήκε στη συζήτηση τους. Στη συνέχεια κάποιοι επικαλέστηκαν αυτά που δήθεν αποδέχθηκε ο Μακάριος για να συζητούν απαράδεχτες υποχωρήσεις. Τον χρησιμοποιούν ως άλλοθι, αν και άλλα συζητούσε εκείνος και πολύ προχωρημένα είναι αυτά που δέχονται αυτοί.

Θα μπορούσαν να επιστρατεύσουν διάφορα… επιχειρήματα κάποιοι για να πείσουν για την πολιτική της προσαρμοστικότητας, αν και το δοκίμασαν στο παρελθόν και απέτυχαν. Δεν μπορούν, ωστόσο, να επιστρατεύουν τον αυτομαζοχισμό και να θέλουν να φορτώνουν ενοχές τη δική μας πλευρά, ώστε να γίνει αποδεκτή -με παραλλαγές- η νομιμοποίηση των αποτελεσμάτων της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής.