Ισχυρή βιομηχανία σημαίνει ισχυρή Ελλάδα

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις και η πρωτοφανής ενεργειακή κρίση, με άμεσες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, είναι μια καλή ευκαιρία αναστοχασμού των πολιτικών βιομηχανικής ανάπτυξης. Η διαμόρφωση και η εφαρμογή των πολιτικών αυτών αποκτά εξαιρετική αναπτυξιακή σημασία εφόσον γίνεται κατόπιν ουσιαστικής διαβούλευσης με τη βιομηχανία, που συνιστά το πλέον δυναμικό τμήμα της οικονομίας και βασικό τροφοδότη των φορολογικών εσόδων του κράτους.

Δεν πρόκειται για δικά μου λόγια! Είναι η πρώτη παράγραφος του άρθρου των κ.κ. Πάνου Λώλου & Γιώργου Ξηρογιάννη, αντιστοίχως, μέλους Δ.Σ. & Γενικού Διευθυντή του Σ.Ε.Β. Όταν το άρθρο δημοσιεύθηκε, στην χριστουγεννιάτικη “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ”, είχα ήδη γράψει το κείμενο που ακολουθεί και χαίρομαι που όσα επισημαίνω σχεδόν ταυτίζονται με τους προβληματισμούς της επίσημης βιομηχανίας! Είναι απολύτως απαραίτητο να συνειδητοποιήσουν όλοι (κράτος, κοινωνικοί εταίροι, διαμορφωτές γνώμης, κοινή γνώμη) την σημασία της βιομηχανίας για την ανάπτυξη & ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, την ενίσχυση της απασχόλησης, την οριστική έξοδο από την κρίση.

Οι 10 πρώτες χώρες σε βιομηχανική παραγωγή είναι, ταυτοχρόνως, οι 10 ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου! Η σημαντική ανάπτυξη των υπηρεσιών στηρίχθηκε, πρωτίστως, σε μια εύρωστη εξωστρεφή βιομηχανία υψηλής εγχωρίου προστιθεμένης αξίας. Η βιομηχανία ήταν, είναι και θα είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας των αναπτυγμένων χωρών, επί της οποίας αναπτύσσονται και οι άλλοι κλάδοι. Η ελληνική βιομηχανία αντιστοιχεί περίπου στο 8% του Α.Ε.Π. ενώ, συνολικώς, η ευρωπαϊκή βιομηχανία αντιστοιχεί στο 14,3% του Α.Ε.Π. της Ε.Ε. Η ασθενής & φθίνουσα θέση της βιομηχανίας μας είναι το κύριο χαρακτηριστικό του στρεβλού αναπτυξιακού μας μοντέλου.

Η κρίση που αντιμετώπισε η χώρα μας δεν είχε μόνη αιτία το -υψηλότατοι- δημοσιονομικό έλλειμμα, αλλά και το εξίσου τεράστιο έλλειμμα εξωτερικού ισοζυγίου (σχεδόν 15% του ΑΕΠ το 2008), λόγω της χρονίου υστερήσεως στην παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών. Το ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο (εξαγωγές μείον εισαγωγές) υπήρξε, μαζί με τη δημοσιονομική εκτροπή, η κύρια αιτία της κρίσεως. Αν η χώρα μας είχε ισχυρή παραγωγική βάση, η κρίση θα ήταν ηπιότερη και η ανάκαμψη ταχύτερη και λιγότερο οδυνηρή. Όπως αποδείχθηκε, οι χώρες με ισχυρή και ανταγωνιστική βιομηχανία επλήγησαν λιγότερο και ανέκαμψαν ταχύτερα.

Κρίση και μύθος

Η κρίση δεν έχει ακόμη τελειώσει. Η αντιμετώπισή της είναι πλημμελής ενώ απέχουμε πολύ από την ανάκτηση του προ κρίσεως βιοτικού μας επιπέδου. Η αντιμετώπιση της διαχρονικής παραγωγικής μας αδυναμίας αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την οριστική & διατηρήσιμη έξοδο από την κρίση. Χωρίς μια ισχυρή εγχώρια παραγωγική βάση που λειτουργεί σαν -όπως η ή γεωπολιτικές κρίσεις- η υπέρβαση της κρίσεως θα είναι πρόσκαιρη & επισφαλής. Την αξία της βιομηχανίας, ως ασπίδας έναντι εξωγενών κινδύνων, την διαπιστώσαμε όχι μόνον κατά την μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008, αλλά και κατά την περίοδο του κορονοϊού, που μας έδειξε ότι η βιομηχανία είναι λιγότερο ευάλωτη σε απρόβλεπτους παράγοντες απ’ όσο άλλοι τομείς της οικονομίας, όπως ο τουρισμός.

Επίσης, χωρίς ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής δεν θα αντιμετωπιστεί το τεράστιο δίδυμο πρόβλημα της ανεργίας και της φυγής των νέων στο εξωτερικό ούτε το άλλο τεράστιο πρόβλημα των διδύμων ελλειμμάτων. Είναι εντελώς παρωχημένες και στρεβλές αντιλήψεις, συμφώνως των οποίων «η Ελλάδα είναι ακατάλληλη για βιομηχανία» ή «στην Ελλάδα παράγονται μόνο προϊόντα χαμηλής αξίας».

Η αλήθεια είναι ότι η βιομηχανία υπήρξε καταλύτης για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, την συμμετοχή της στον προηγμένο κόσμο και το διεθνή καταμερισμό εργασίας και την βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου. Ακόμη και εν μέσω κρίσεως, πολλές επιχειρήσεις -μικρές & μεγάλες- κατάφεραν όχι μόνο να επιβιώσουν αλλά και να αναπτυχθούν, να καινοτομήσουν και να ανοιχθούν σε νέες αγορές. Τα κατωτέρω στοιχεία (από την ιστοσελίδα της “ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ”) αποδεικνύουν την βασιμότητα των απόψεών μου:

• Κάθε 1 ευρώ βιομηχανικής παραγωγής προφέρει 3,1 ευρώ στο ΑΕΠ.
• Η ελληνική βιομηχανία εξάγει σε 184 χώρες, καλύπτοντας το 87% των εξαγωγών μας.
• Η βιομηχανία συντηρεί 1.200.00 θέσεις εργασίας ή το 31,3% του συνόλου, ενώ κάθε νέα θέση εργασίας στην βιομηχανία δημιουργεί 3,5 νέες θέσεις στην υπόλοιπη οικονομία!
• Η βιομηχανία προσφέρει υπερδιπλάσια ωριαία αμοιβή (25 ευρώ) σε σχέση με τις υπηρεσίες (11 ευρώ).
• Η άμεση φορολογική της συνεισφορά ανέρχεται σε 3,4 δισεκατομμύρια ενώ η συνολική της επίδραση στα δημόσια έσοδα ανέρχεται σε 11,1 δισεκατομμύρια.
• Ποσοστό 36 % των συνολικών δαπανών έρευνας & ανάπτυξης προέρχεται από την μεταποίηση, παρ’ ότι αποτελεί μόλις το 8% του ΑΕΠ!

Νέα βιομηχανική πολιτική

Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις -ανθρώπινο δυναμικό, επιχειρηματική οξυδέρκεια & εξωστρέφεια, φυσικούς πόρους & προνομιακή γεωγραφική θέση- ώστε να μεταβούμε σε μια οικονομία που στηρίζεται στην παραγωγή και στην καινοτομία. Πρέπει, μόνον, να δημιουργηθεί το κατάλληλο νομικό & δημοσιονομικό περιβάλλον, που θα υποστηρίξει την μετάβαση στο νέο παραγωγικό μοντέλο μιας μεταποιητικής βιομηχανίας υψηλής εγχωρίου προστιθεμένης αξίας ώστε να ενισχυθούν οι αλληλεπιδράσεις της με τους άλλους κλάδους της οικονομίας.

Σήμερα η ελληνική βιομηχανία προσφέρει το 8% του Α.Ε.Π. Η συμβολή της πρέπει να διπλασιασθεί, ώστε να συντονισθούμε με την Ε.Ε., η οποία σχεδιάζει να αυξήσει την συμμετοχή της βιομηχανίας στο 20% του ευρωπαϊκού Α.Ε.Π., από 14,3% που είναι σήμερα. Έτσι, θα αναδειχθεί σε μια σύγχρονη ανταγωνιστική βιομηχανία, υψηλής εγχωρίου προστιθεμένης αξίας, θα διαχυθούν τα οφέλη της ανάπτυξης σε ολόκληρη την κοινωνία, θα διασφαλισθεί η κοινωνική ευημερία και θα δημιουργηθεί μιας εξωστρεφής, ισχυρή & βιώσιμη οικονομία. Κατά τις πρόχειρες εκτιμήσεις μου, οι ποσοτικές επιδράσεις του διπλασιασμού της συμμετοχής της βιομηχανίας στο Α.Ε.Π. σημαίνουν τα εξής:

• Συνολική αύξηση του Α.Ε.Π. (άμεση & έμμεση επίδραση) κατά 50 περίπου δισεκατομμύρια.
•  Άνω των 12 δισεκατομμυρίων αύξηση του εισοδήματος των νοικοκυριών.
• Άνω των 10 δισεκατομμυρίων αύξηση των δημοσίων εσόδων.

Αναλογικώς, θα έπρεπε να δημιουργηθούν άνω του ενός εκατομμυρίου -1.000.000- νέες θέσεις εργασίας. Αυτό, όμως, θα σήμαινε όχι μόνον την πλήρη εξάλειψη της σημερινής -επίσημης- ανεργίας, αλλά και έλλειμμα περίπου 400.000 εργαζομένων. Στην πραγματικότητα, η αύξηση των θέσεων εργασία δεν θα είναι αναλογική και ούτε πρέπει να είναι! Όχι μόνον επειδή δεν θα υπάρχουν οι πρόσθετες 400.000 θέσεις εργασίας, αλλά και γιατί -πρωτίστως- πρέπει η επέκταση της βιομηχανίας να γίνει με επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου & τεχνολογίας (μάλιστα Β.Α.Τ., όπως αναφέρουμε κατωτέρω).

Η νέα βιομηχανική πολιτική πρέπει να στοχεύει στην προσέλκυση επενδύσεων όχι μόνον για την αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητος, αλλά και για τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των υφισταμένων μονάδων, ώστε να μην απαξιωθούν λόγω της ταχείας τεχνολογικής μεταβολής, η οποία συντελείται διεθνώς. Οι νέες επενδύσεις πρέπει να γίνονται επί τη βάσει της Best Available Technology. Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει το συνολικό περιβάλλον (οικονομικό-νομικό-κοινωνικό) να μην δημιουργεί πρόσθετα αχρείαστα κόστη χρόνου & χρήματος. Αυτό σημαίνει ότι οι πάσης φύσεως διαδικασίες αδειοδοτήσεως &ελέγχου πρέπει να είναι Cost Effective, ενώ το ίδιο πρέπει να χαρακτηρίζει τις πάσης φύσεως υποστηρικτικές υπηρεσίες & παροχές.

Συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής, για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων θα παρουσιάσω σε επόμενο άρθρο μου.