Αναγεννάται το υδροπλάνο Catalina – Κουμπώνει στις ελληνικές ανάγκες

Μια αμερικανική εταιρεία σχεδιάζει να επαναφέρει στη ζωή το εμβληματικό υδροπλάνο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Catalina, ως σύγχρονο αεροσκάφος που θα μπορεί να εκτελεί αερομεταφερόμενες αμφίβιες επιχειρήσεις του αμερικανικού στρατού. Αλλά υπάρχουν σχέδια και για πυροσβεστικά μοντέλα, κατάλληλα για την Ελλάδα. Θα έχει το όνομα “Επόμενης γενιάς αμφίβιο αεροσκάφος (NGAA) Catalina II” και με διπλό στροβιλοκινητήρα βασίζεται στο ιστορικό Consolidated PBY 5 Catalina, που εκτελούσε, μεταξύ άλλων, ρόλους θαλάσσιας περιπολίας, ελαφρών μεταφορών, έρευνας και διάσωσης.

«Το NGAA Catalina II είναι ένα σύγχρονο αμφίβιο αεροσκάφος με προηγμένους κινητήρες και ηλεκτρονικά συστήματα. Θα προσφέρει δυνατότητες που κανένα άλλο αμφίβιο δεν μπορεί να προσφέρει σήμερα», μας είπε ο Λόρενς Ρις, πρόεδρος της Catalina Aircraft. Η ανακοίνωση της εταιρείας έρχεται, καθώς οι ΗΠΑ αναζητούν αεροσκάφη που θα μπορούν να λειτουργούν, ανεξάρτητα από τους διαδρόμους προσγείωσης, σε ένα περιβάλλον, όπου μεγάλες αεροπορικές βάσεις και διάδρομοι είναι πιθανό να είναι οι πρώτοι στόχοι σε μελλοντική σύγκρουση με την Κίνα.

Η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας δοκιμάζει επί του παρόντος το αποκαλούμενο MC-130J Amphibious Capability ή MAC. Πρόκειται για ένα μεταφορικό αεροσκάφος ειδικών επιχειρήσεων MC-130J (Ηρακλής) που μετατράπηκε σε υδροπλάνο, με προσθαφαιρούμενους πλωτήρες. Ωστόσο, απέχουμε τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια από την υλοποίηση αυτής της ιδέας.

Η χρήση αεροσκάφους με πλωτήρες έχει περιορισμούς που ένα ειδικά σχεδιασμένο υδροπλάνο δεν αντιμετωπίζει. Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν επιχειρήσεις σε πιο ταραγμένα νερά. Η μείωση της αεροδυναμικής με την χρήση πλωτήρων δεν επιβαρύνει ένα υδροπλάνο με γάστρα τύπου ιπτάμενης βάρκας (flying boat). Ωστόσο, ένα σύγχρονο Catalina προορίζεται να συμπληρώσει το αμφίβιο αεροσκάφος MAC (Ηρακλής), όχι να το αντικαταστήσει σε όλο το φάσμα των επιχειρησιακών αναγκών. Πέρα από το MAC, άλλωστε, ο αμερικανικός στρατός ενδιαφέρεται ολοένα και περισσότερο για μια ποικιλία νέων αεροπορικών δυνατοτήτων που καθιστούν πιο εφικτές τις επιχειρήσεις από μακρινές τοποθεσίες. Η Catalina Aircraft ανακοίνωσε ότι επιδιώκει δύο παραλλαγές του NGAA Catalina II, μία για εμπορικούς πελάτες και μία για στρατιωτικούς.

Απογείωση και προσγείωση παντού

Η στρατιωτική έκδοση, την οποία η εταιρεία ονομάζει “NGAA Catalina II Special Use Variant”, είναι ένα «νέας παραγωγής 40.000 λιβρών Μέγιστου Βάρους Απογείωσης (MTOW) [με καμπίνα] χωρίς συμπίεση, διπλού στροβιλοκινητήρα, θαλάσσιας κατάστασης 3, αμφίβιο ιπτάμενο σκάφος προσανατολισμένο στην υποστήριξη κυβερνητικού και στρατιωτικού τύπου Εννοιών Επιχειρήσεων (CONOPs)», όπως υποστηρίζει στο δελτίο ενημέρωσης. Θαλάσσια κατάσταση 3 στην Κλίμακα Μποφόρ, σημαίνει αέρα έως και 10 κόμβων και μέγιστο ύψος κυματισμού ενός μέτρου.

Σύμφωνα με την εταιρεία, το Catalina II είναι ένα «μεγάλο ιπτάμενο αμφίβιο σκάφος μεταφορών, ικανό να λειτουργεί από διαδρόμους, γρασίδι, χώμα, άμμο, λίμνες, ποτάμια, όρμους και γαλάζια νερά. Έχει χωρητικότητα καυσίμου έως και 2.710 γαλόνια, δίνοντάς του περισσότερες από 19 ώρες επιχειρησιακής ικανότητας, διαθέσιμη για αποστολές. Άλλες επιλογές χρήσης πράσινης ενέργειας μπορούν επίσης να ληφθούν υπόψη, κατόπιν αιτήματος του πελάτη».

Η εταιρεία λέει επίσης ότι η παραλλαγή ειδικής χρήσης –εξοπλισμένη με ισχυρότερους κινητήρες και σχεδιασμό πτερυγίων Very Low Stall (VLS)– «μπορεί να προσφέρει πτήσεις υψηλής ταχύτητας έως και 200 κόμβων, καθώς και εισόδους χαμηλής ταχύτητας τόσο αργές όσο 62 κόμβοι». Με την ικανότητα ανύψωσης και τις διευρυμένες καμπίνες του, η εταιρεία υποστηρίζει ότι το αεροσκάφος μπορεί να υποστηρίξει πολλές επιχειρήσεις, μεταξύ αυτών και τη μεταφορά 30 πλήρως εξοπλισμένων στρατιωτών, έως 16.000 λίβρες εσωτερικού φορτίου, τη μεταφοράς συστημάτων εξοπλισμού, συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης, αναγνώρισης στόχων, ή/και οπλισμό σε δύο εξωτερικούς πυλώνες στις πτέρυγες φορτίου, έως 2.500 λιβρών.

Άγνωστο το κόστος

Η εταιρεία έριξε και κάποιες βολές στα σχέδια για κατασκευή του αμφίβιου αεροσκάφους MAC, χωρίς να το κατονομάζει ευθέως: «Σε αντίθεση με τα αεροπλάνα ξηράς που έχουν μετατραπεί με πλωτήρες, η άτρακτος “γάστρα” του NGAA Catalina II έχει σχεδιαστεί ειδικά για επιχειρήσεις σε διαρκώς μεταβαλλόμενες θαλάσσιες συνθήκες». Βλέποντας τις δυνατότητες που επιδιώκει ο αμερικανικός και άλλοι στρατοί, η εταιρεία ισχυρίζεται ότι το NGAA Catalina II «προσφέρει μια ενιαία λύση ικανή να αντικαταστήσει αρκετούς υπάρχοντες τύπους, μειώνοντας έτσι το συνολικό κόστος απόκτησης, λειτουργίας και συντήρησης».

Ωστόσο, η εταιρεία δεν έχει ακόμη ανακοινώσει το κόστος του αεροσκάφους. Δεν είναι σαφές αν συζήτησε με τον αμερικανικό ή οποιαδήποτε άλλο στρατό σχετικά με αυτό το αεροσκάφος. Επικοινωνήσαμε με την εταιρεία για πρόσθετες λεπτομέρειες που αφορούν θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένου του πότε αναμένεται να κατασκευάσει και να παρουσιάσει ένα NGAA Catalina II, Η εταιρεία απάντησε ότι θέλει να έχει ιπτάμενο πρωτότυπο, έως το 2029.

Η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ φαίνεται να παραμένει οικονομικά προσηλωμένη στο πρόγραμμα MAC παρά τις καθυστερήσεις. Ζητά 15 εκατομμύρια δολάρια γι’ αυτό το πρόγραμμα στον προϋπολογισμό της για το οικονομικό έτος 2024, σχεδόν πέντε εκατομμύρια δολάρια περισσότερα, από ό,τι έλαβε για αυτό στον προϋπολογισμό του 2023. Δεδομένου ότι η Catalina Aircraft δεν έχει ακόμη δώσει στίγμα τιμής, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε αν το NGAA Catalina II θα ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις της Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων. Επομένως, δεν είναι σαφές αν υπάρχει ενδιαφέρον σε μια επανεκκίνηση του Catalina, όσο εκσυγχρονισμένη κι αν είναι.

Ο αρχηγός της Διοίκησης Αεροπορικής Κινητικότητας έχει συζητήσει την προμήθεια ενός φθηνότερου, πιο αργού, αλλά ακόμα μεγαλύτερου βεληνεκούς αεροσκάφους, ικανού να επιχειρεί εκτός αεροδιαδρόμων στον Ειρηνικό. Ακόμη και μη επανδρωμένες, ή προαιρετικά επανδρωμένες επιλογές, είναι στο τραπέζι. Αυτά θα χρησιμοποιηθούν για μικρότερες μεταφορές φορτίου και ενδεχομένως άλλους ρόλους. Το μέλλον του αεροσκάφους, με δεδομένο το τεράστιο ενδιαφέρον για υδροπλάνα, είναι κάτι που παρακολουθούμε.

Για την Ελλάδα;

Στην ερώτηση μας αν θα μπορούσε να υπάρξει έκδοση αεροπυρόσβεσης ο Λόρενς Ρις, ιδρυτής και πρόεδρος της Catalina απάντησε: «Ναι, έχουμε μια έκδοση εναέριας πυρόσβεσης. Ένα από τα θέματα που με απασχολεί όλα αυτά τα χρόνια είναι οι ταχύτητες εισόδου κατά τη διάρκεια ενός βομβαρδισμού νερού, χαμηλού υψομέτρου, ενώ εκτελούνται ασυνήθιστοι ελιγμοί αποφυγής εδάφους. Η έκδοση εναέριας πυρόσβεσης μας θα είναι εξοπλισμένη με μια πτέρυγα syper-stall [που μπορεί να πετάει σε πολύ χαμηλές ταχύτητες] για χαμηλότερες ταχύτητες εισόδου και έναν επαναστατικό υπολογιστή πτώσης που καθορίζει τα κριτήρια εισόδου, ρίψης και εξόδου για την ασφαλή εκτέλεση της αποστολής και την προστασία του πληρώματος από σφάλματα.

»Αυτό το σύστημα θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε μελλοντικές νυχτερινές μάχες πυρόσβεσης ή σε μη επανδρωμένα πυροσβεστικά αεροσκάφη. Δεν υπάρχει απλή λύση στα αυξανόμενα προβλήματα με τις πυρκαγιές. Το Scooper [αμφίβιο υδρολειψίας] δίνει το καλύτερο σύνολο λύσεων, όπως επεσήμανε η Rand Corporation σε μια λευκή βίβλο του 2012, αλλά όπως είπατε, η τρέχουσα διαθεσιμότητα είναι το τρέχον ζήτημα».

Όσο δε για την χρήση τους στην Ελλάδα, ο κ. Ρις απάντησε: «Ναι, γνωρίζω την αυξημένη δραστηριότητα με τα αεροδρόμια. Οι άνθρωποι θέλουν να πάνε εκεί, όπου δεν υπάρχει επαρκής υποδομή αεροδρομίου. Η απλή απάντηση για γρήγορα και αποτελεσματικά ταξίδια επιβατών [σε μέρη] με ελάχιστη ανάπτυξη υποδομών είναι τα υδροπλάνα. Το ζήτημα σήμερα είναι ότι αυτά που είναι διαθέσιμα επί του παρόντος στον εμπορικό τομέα είναι όλα αεροπλάνα ξηράς τροποποιημένα με πλωτήρες, μικρής κατηγορίας, τα οποία έχουν περιορισμένες δυνατότητες ωφέλιμου φορτίου σε σύγκριση με ένα Αμφίβιο Μεγάλης Κατηγορίας που έχει σχεδιαστεί για να βρίσκεται στο νερό.

»Θα χαρούμε να παράσχουμε μια λύση στην κυβέρνηση για τις ανάγκες εναέριας πυρόσβεσης, καθώς και στις εμπορικές αεροπορικές εταιρείες για να υποστηρίξουν τον αναπτυσσόμενο τουρισμό τους. Το μόνο θέμα που πρέπει να γίνει αποδεκτό, είναι ότι πρέπει όλοι να περιμένουμε, καθώς συνήθως υπάρχει εκκρεμότητα και χρειάζεται χρόνος για να κατασκευαστούν αεροπλάνα, ακόμη και [όταν βρίσκονται] σε παραγωγή.

»Εάν οι οργανισμοί σχεδιάζουν για το μέλλον, αντί να προσπαθούν να λύσουν τη σημερινή άσκηση πυρόσβεσης [σ.σ. εννοεί την επιχειρησιακή τακτική], μερικές φορές δημιουργώντας την μελλοντική νέα άσκηση πυρόσβεσης, η βέλτιστη λύση θα καρποφορήσει, αντί να βάλουμε “τσιρότα πάνω σε τσιρότα”, κάτι που δεν είναι το καλύτερο. Ευχαρίστως να προσφέρουμε σετ λύσεων για την Ελλάδα. Το BTW, N315KM (vintage Catalina) βρίσκεται στην Αθήνα. Πανέμορφο “πουλί”…»