Από τα F-16 στο γερμανικό παζάρι για Eurofighter και Airbus ο Ερντογάν

Με τον αεροπορικό στόλο της να γερνά και να μένει επικίνδυνα πίσω στις διαρκώς εξελισσόμενες τεχνολογίες αεροπορικών επιχειρήσεων, οι Τούρκοι στράφηκαν στο ευρωπαϊκό μαχητικό. Επισήμως τουλάχιστον… Αυτό που εξακολουθεί πάντα να είναι κεντρικό χαρακτηριστικό της τουρκικής πολιτικής, είναι η γεωπολιτική αξιοποίηση των πάσης φύσεως εξοπλιστικών προγραμμάτων.

Σε χθεσινή του τοποθέτηση, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας -προηγούμενος αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων της χώρας- στρατηγός ε.α. Γιασάρ Γκιουλέρ, απαντώντας σε ερωτήσεις μελών της Επιτροπής Προϋπολογισμού της τουρκικής Βουλής, επανέλαβε την πρόθεση προμήθειας 40 καινούργιων μαχητικών αεροσκαφών F-16 Block-70 Viper και την αναβάθμιση άλλων 79 μαχητικών που βρίσκονται στον τουρκικό αεροπορικό στόλο, στην ίδια διαμόρφωση, στο εργοστάσιο της κρατικής αεροδιαστημικής βιομηχανίας TUSAS.

Πρόσθεσε όμως, ότι η Τουρκία εξακολουθεί τις προσπάθειες για την απόκτηση 40 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter, συζητώντας με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία. Σύμφωνα πάντα με την ενημέρωση Γκιουλέρ, τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και η Ισπανία έχουν τοποθετηθεί θετικά απέναντι στο ενδεχόμενο της πώλησης, όμως προσπαθούν να πείσουν τη Γερμανία, καθώς ως μέλος της κοινοπραξίας κατασκευής (σ.σ. με την προσθήκη και της Ιταλίας), απαιτείται η συναίνεσή της για να προχωρήσουν.

Το θέμα είχε απασχολήσει την επικαιρότητα και στο παρελθόν. Ωστόσο, στο μεταξύ, έχουν υπάρξει σημαντικές μεταβολές στο γεωπολιτικό περιβάλλον, οι οποίες αλλάζουν τα δεδομένα του προβλήματος. Η ποιοτική διαφοροποίηση συνίσταται στην επιβάρυνση της αρχικής εικόνας που εστίαζε στην υπόθεση της απόκτησης των S-400 και στην πόλεμο της Ουκρανίας. Εξελίξεις υπάρχουν και στο πρόγραμμα του “ευρωμαχητικού”. Πλέον, όμως, έχει προστεθεί ο τουρκικός διαπραγματευτικός εκβιασμός με άξονα την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και η υποστήριξη του καθεστώτος Ερντογάν στην ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς.

Την προσθήκη του “τρομοκρατική”, η Χαμάς την “κέρδισε επάξια” μετά τη ναζιστικής αγριότητας επίθεση εναντίον αμάχων, στις 7 Οκτωβρίου που εισέβαλλε σε ισραηλινό έδαφος, σκοτώνοντας αδιάκριτα πολίτες ανεξαρτήτως φύλλου και ηλικίας -δεν περιορίστηκε δηλαδή σε στρατιωτικούς στόχους- βιάζοντας, διαπομπεύοντας και παίρνοντας αμάχους ως ομήρους. Αυτή την οργάνωση δεν καταδίκασε ο Τούρκος ηγέτης, αλλά πρόσφερε ρητορικά τη στήριξή του. Ωστόσο, πηγές έχουν αναφέρει ότι εταιρία συμφερόντων του στενού οικογενειακού του κύκλου, φροντίζει για τη μεταφορά αζερικού πετρελαίου που τροφοδοτεί την πολεμική προσπάθεια του Ισραήλ. Ο αμοραλισμός και ο οπορτουνισμός σε όλο του το “μεγαλείο”…

Πιέσεις στην κυβέρνηση Σολτς

Ας δούμε την υπόθεση πιο συστηματικά. Ο ευρωπαϊκός κολοσσός “Airbus Defence and Space”, μαζί με το γερμανικό συνδικάτο μεταλλεργατών “IG Metall”, έθεσαν τη γερμανική κυβέρνηση προ των ευθυνών της, αναφορικά με το πρόγραμμα Eurofighter, κατηγορώντας την για αναποφασιστικότητα. Το μήνυμά τους απλό: Εάν δεν προχωρήσει σε έγκαιρη ανάθεση συμβολαίων για την παραγωγή επιπλέον αεροσκαφών Eurofighter Typhoon (Tranche 5), αλλά και συμβολαίων που αφορούν στην τεχνολογική του μετεξέλιξη, τότε η παραγωγή θα τερματιστεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Παράλληλα, θα διαλυθεί η εφοδιαστική αλυσίδα και οι τεχνολογικές – παραγωγικές δυνατότητες που τη συνοδεύουν, επηρεάζοντας εκατοντάδες εταιρίες από τις τέσσερις χώρες της κοινοπραξίας (Γερμανία, Βρετανία, Ισπανία, Ιταλία), ενώ θα επηρεαστούν και οι αεροπορικές δυνάμεις που έχουν επενδύσει στο αεροσκάφος. Για την δε Γερμανία, αυτό θα σημάνει την ταπεινωτική έξοδό της από την ομάδα των χωρών που μπορούν να παράγουν μαχητικά αεροσκάφη.

Με βάση τα ανωτέρω, εάν η Τουρκία τοποθετούσε παραγγελία πολλών δισεκατομμυρίων για 20+20 Eurofighter Typhoon, αυτό θα αποτελούσε “μάννα εξ ουρανού” για το πρόγραμμα. Το “δικαίωμα προαίρεσης” (option) στο συμβόλαιο δεν έχει μόνο οικονομικό περιεχόμενο, αλλά και υποθήκη για έναν νέο γύρο διαπραγμάτευσης, με ό,τι αυτό σημαίνει για την εθισμένη στο ανατολίτικο παζάρι Τουρκία.

Τι συμβαίνει όμως και οι Ευρωπαίοι δεν αρπάζουν την ευκαιρία; Είναι μόνο γεωπολιτικής – συμμαχικής φύσεως τα προβλήματα, σε μια… απόδειξη ΝΑΤΟϊκής ενότητας, ή η εικόνα είναι πιο περίπλοκη, παρόλο που το Βερολίνο μπλοκάρει και την παραγγελία Eurofighter Typhoon από τη Σαουδική Αραβία, με τη γαλλική Dassault να εκμεταλλεύεται τη συγκυρία και να είναι κοντά στο να πουλήσει τουλάχιστον 54 Rafale;

Διότι Βρετανία και Ισπανία συνεχίζουν το εξοπλιστικό νταραβέρι με τον Ερντογάν. Ισπανικό σχέδιο είναι το “Anadolu” και πρόσφατα ανακοινώθηκε συνεργασία και στα υποβρύχια, με τα δυο αυτά προγράμματα να αποτελούν “κερασάκι στην τούρτα”. Η βρετανική Rolls Royce συζητά με τους Τούρκους για να δώσει κινητήρα στο “εθνικό μαχητικό 5ης γενιάς” KAAN που αναπτύσσει η TAI (Turkish Aerospace Industries).

Eurofighter και Airbus

Επίσης, με δεδομένο ότι δεν υπάρχει μόνο μία γραμμή παραγωγής, θα αναρωτιόταν κανείς εάν η τουρκική διαπραγμάτευση με Βρετανούς και Ισπανούς οδήγησε στο γερμανικό βέτο… Η δε τουρκική επιλογή αυτή καθαυτή, μπορεί επίσης να αποτελεί “τιμωρητική ενέργεια” των Τούρκων απέναντι στους Γερμανούς, αποτυπώνοντας την επιδείνωση των γερμανοτουρκικών εξοπλιστικών σχέσεων από το 2017. Υπενθυμίζεται, ότι αρκετές εκατοντάδες μικρότερα προγράμματα και υποπρογράμματα δεν προχώρησαν, σε ένα άτυπο εξοπλιστικό εμπάργκο του Βερολίνου στην Άγκυρα.

Με απλά λόγια: Και οι συζητήσεις για το Eurofighter Typhoon είναι ένα απέραντο παζάρι που έχει στήσει το καθεστώς Ερντογάν με τους Ευρωπαίους. Εκεί συναντά κανείς τα πάντα. Το διαίρει και βασίλευε -τα κράτη της κοινοπραξίας- ώστε να “ανακατέψει” την Ευρώπη, με την οποία επίσης αντιμετωπίζει πολλαπλά προβλήματα σε όλα τα επίπεδα. Το οικονομικό δέλεαρ σε ένα θνησιγενές πλέον πρόγραμμα. Πρόσφατα έριξε στο τραπέζι τη μεγαλύτερη ιστορικά παραγγελία του κρατικού αερομεταφορέα, της Turkish Airlines!

Συγκεκριμένα, σε συζητήσεις με την Airbus που ξεκίνησαν στην Κωνσταντινούπολη, στο τραπέζι τέθηκε η προμήθεια 335-600 επιβατικών αεροσκαφών! Οι διαπραγματεύσεις αφορούν 75 αεροσκάφη A350-900 και 15 A350-1000 ευρείας ατράκτου, καθώς επίσης 250 αεροσκαφών A321neo και πέντε αεροσκαφών φορτίου A350F. Επιπλέον, άλλα 10 A350-900 για τα οποία έχουν ήδη συμφωνηθεί όροι.

Ο μεγαλοϊδεατισμός σε όλο του το μεγαλείο! Με “όχημα” το οικονομικό δέλεαρ, μια χώρα που θεωρείται χρεοκοπημένη, επιχειρεί να “ρυθμίσει” τη συμπεριφορά των γεωπολιτικών της αντιπάλων και εν μέρει το καταφέρνει! Ας μην ξεχνάμε ότι η προβληματική τα τελευταία χρόνια Boeing καιροφυλακτεί. Στο τέλος βέβαια, ως συνήθως, οι Τούρκοι θα μοιράσουν, εκτός απροόπτου, την παραγγελία…

Aντανακλάσεις στα ελληνοτουρκικά

Καταληκτικά, όπως έχει εξηγηθεί και στο παρελθόν, η εισαγωγή ενός νέου μαχητικού διαφορετικής σχεδιαστικής φιλοσοφίας σε υπηρεσία από την τουρκική Αεροπορία, δεν είναι απλό πράγμα, πολλώ δε μάλλον όταν αυτό δείχνει να πνέει τα λοίσθια. Υπέχει σημαντικά πρόσθετα οικονομικά κόστη, περισσότερων τους ενός συστημάτων συντήρησης, υποστήριξης και εφοδιασμού αλλά και εκπαίδευσης.

Μπορεί η ελληνική Πολεμική Αεροπορία να βιώνει την πραγματικότητα να επιχειρεί μαχητικά από δύο διαφορετικές πηγές, αλλά 50 χρόνια μετά έχει συσσωρεύσει τη γνώση, την εμπειρία και έχει προσαρμόσει κατάλληλα την κουλτούρα της. Άρα, η επιθυμία απόκτησης F-16 Block 70 αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για την Τουρκία, ασχέτως του διαπραγματευτικού πλέγματος που στήνει η Άγκυρα και ο Ερντογάν.

Το μέγα ερώτημα είναι ποια στάση θα τηρήσει η Ελλάδα, της οποίας τα συμφέροντα ασφαλείας πλήττονται ευθέως από την αναβάθμιση του τουρκικού αεροπορικού οπλοστασίου και οι επενδύσεις που έχουν γίνει ή προγραμματίζονται για την ενίσχυση της Πολεμικής Αεροπορίας ακυρώνονται. Διότι στο πλαίσιο της -σε τακτικό επίπεδο βελτίωσης- των διμερών σχέσεων, η Τουρκία “κοιμίζει” τον άμεσα πληττόμενο. Το έχουμε κατανοήσει;