Πλοία με ισχύ πυρός και χωρίς πλήρωμα από την Ολλανδία

Η Ολλανδία αποκάλυψε τον σχεδιασμό της για δύο νέα πλοία υποστήριξης με ελάχιστο πλήρωμα και με έμφαση στη σπονδυλωτή κατασκευή –συμπεριλαμβανομένων όπλων και αισθητήρων– για μια ποικιλία διαφορετικών αποστολών. Αντικατοπτρίζοντας την τρέχουσα επιχειρησιακή πραγματικότητα, καθένα από τα νέα πλοία θα μπορεί να φέρει επιπλέον πυραύλους αεράμυνας, προκειμένου οι ολλανδικές φρεγάτες να αποκτήσουν πιο αποτελεσματική και παρατεταμένη δύναμη πυρός απέναντι στις διαρκώς αυξανόμενες επιθέσεις με πυραύλους και drones στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής.

Το ολλανδικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι θα δαπανήσει περίπου ένα δισ. ευρώ για τα δύο νέα πλοία υποστήριξης. Αυτά θα έχουν περίπου μήκος 53 και πλάτος 10 μέτρα και βάρος γύρω στους 600 τόνους. Τα χαρακτηριστικά αυτά τα καθιστούν μικρότερα από τις φρεγάτες κλάσης De Zeven Provinciën, τέσσερις από τις οποίες επιχειρούν με το Βασιλικό Ναυτικό της Ολλανδίας. Κάθε μία από αυτές τις φρεγάτες έχει εκτόπισμα περίπου 6.600 τόνων, με πλήρες φορτίο.

Παρά το μικρό μέγεθος και το ελάχιστο πλήρωμά τους, τα σκάφη υποστήριξης θα είναι καλά οπλισμένα. Ως συμπληρωματικά της φρεγάτας κλάσης De Zeven Provinciën, η οποία είναι φρεγάτα αεράμυνας, τα νέα σκάφη θα είναι εξοπλισμένα με πυραύλους εδάφους-αέρος, μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς της Israel Aerospace Industries Barak-ER. Η τελευταία έκδοση της σειράς Barak, η έκδοση ER μπορεί να χτυπήσει στόχους σε εμβέλεια έως και 150 χλμ και σε υψόμετρα έως 30 χλμ. Το Barak-ER έχει σχεδιαστεί για να καταρρίπτει ένα ευρύ φάσμα εναέριων στόχων, συμπεριλαμβανομένων αεροσκαφών, πυραύλων θαλάσσης-θαλάσσης, πυραύλων κρουζ, drones, βομβών ολίσθησης και τακτικών βαλλιστικών πυραύλων.

Το Barak-ER φορτώνεται κανονικά σε κάθετους εκτοξευτές οκτώ βλημάτων και επιλέχθηκε από την Ολλανδία έναντι του MBDA Aster, το οποίο δεν μπορεί να εκτοξευθεί από κοντέινερ, και του Rafael Stunner, το οποίο απέτυχε να ανταποκριθεί στις ολλανδικές απαιτήσεις. Εντωμεταξύ, η παραγωγή του Standard Missile 2 (SM-2) Block IIIA που εξοπλίζει την φρεγάτα κλάσης De Zeven Provinciën θα τελειώσει σύντομα, με το επόμενο SM-2 Block IIICU να μην είναι συμβατό με τα συστήματα ελέγχου πυρός των φρεγατών.

Ενισχυμένη ναυτική αεράμυνα

Τα ερωτήματα σχετικά με τον μελλοντικό οπλισμό των φρεγατών κλάσης De Zeven Provinciën μόλις λήξουν ή εξαντληθούν τα αποθέματα πυραύλων SM-2 Block IIIA, οδήγησαν στην απόφαση να τοποθετηθούν στα πλοία υποστήριξης οι πύραυλοι αεράμυνας Barak-ER. Οι πύραυλοι Barak-ER σε αυτά τα πλοία θα είναι πλήρως συμβατοί με την φρεγάτα κλάσης De Zeven Provinciën, πράγμα που σημαίνει ότι οι φρεγάτες μπορούν να έχουν ευθύνη για την ανίχνευση, τη στόχευση στόχων και την εντολή εκτόξευσης πυραύλων από τα μικρότερα πλοία, τα οποία θα λειτουργήσουν αποτελεσματικά ως επιπλέον πλωτός “γεμιστήρας”.

Το επίσημο πρόπλασμα του νέου σκάφους δείχνει το πίσω κατάστρωμα γεμάτο με τέσσερα κοντέινερ, προφανώς για πυραύλους, με έξι σωλήνες εκτόξευσης στο καθένα. Υπάρχουν επίσης δύο στοιβαγμένα δοχεία στην άκρη του σκάφους, που ίσως περιέχουν εξοπλισμό υποστήριξης ή ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Σε μια επιστολή του προς το Κοινοβούλιο στις 24/9/24, ο Ολλανδός υπουργός Άμυνας Gijs Tuinman ανέφερε ότι οι πύραυλοι θα «εκτοξεύονται από το σκάφος υποστήριξης αλλά θα ελέγχονται από τη φρεγάτα».

Η ανάγκη ενίσχυσης της ολλανδικής ναυτικής αεροπορικής άμυνας κατέστη επιτακτική από την εκστρατεία των Χούτι που τους τελευταίους μήνες εκτοξεύουν πυραύλους και drones κατά πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα. Ειδικότερα, προκάλεσε ανησυχία το περιορισμένο απόθεμα πυραύλων αεράμυνας που αποδείχτηκε ότι έχουν τα περισσότερα πολεμικά πλοία. Γι’ αυτό προέκυψε η ανάγκη πλοίων υποστήριξης. Οι εξελίξεις σε άλλα μέρη του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, υποδηλώνουν ότι τα σμήνη drones, καθώς και οι ολοένα πιο ικανοί πύραυλοι θα είναι πλέον τα κύρια χαρακτηριστικά του ναυτικού πολέμου.

Εκτός από την αεράμυνα, τα πλοία υποστήριξης θα παρέχουν υποστήριξη πυρός κατά τη διάρκεια αμφίβιων επιχειρήσεων, για τις οποίες θα είναι οπλισμένα με πυρομαχικά μακράς εμβέλειας Harop, τα οποία θα προμηθεύονται επίσης από την Israel Aerospace Industries. Με χρόνο πτήσης εννέα ωρών, το Harop αναζητά και πλήττει στόχους υψηλής αξίας με τον ηλεκτρο-οπτικό αισθητήρα, τον οποίο επιβλέπει ένας “άνθρωπος στον βρόχο”, πριν επιτεθεί. Η προσθήκη περιπλανώμενων πυρομαχικών σε πολεμικά πλοία διαφορετικών ειδών, έχει κερδίσει πρόσφατα έδαφος, λόγω των πολλαπλών πλεονεκτημάτων τους.

Πρόσθετα πλεονεκτήματα

Η Ολλανδία δίνει έμφαση στις αμφίβιες δυνατότητες, όπως δείχνει το Σώμα Πεζοναυτών της, που είναι ένας από τους τέσσερις κλάδους των ενόπλων δυνάμεών της. Η δε απόκτηση περιπλανώμενων πυρομαχικών Harop είναι ενδεικτική των αυξανόμενων προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τέτοιες επιχειρήσεις. Ένας άλλος ρόλος για τα πλοία υποστήριξης είναι να λειτουργούν σαν “μητρικά” για μη επανδρωμένα υποβρύχια οχήματα. Ο Tuinman περιέγραψε τη χρήση τέτοιων υποβρύχιων drones για την παρακολούθηση και τον εντοπισμό ύποπτης δραστηριότητας στη Βόρεια Θάλασσα.

Η υποβρύχια δραστηριότητα της Ρωσίας, ή άλλων εχθρικών παραγόντων, προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία στο ΝΑΤΟ. Οι πλατφόρμες και οι αγωγοί γεώτρησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι ανεμογεννήτριες και τα καλώδια τροφοδοσίας και δεδομένων είναι μεταξύ των βασικών υποδομών που τα νέα πλοία και τα συνοδευτικά υποβρύχια drones θα κληθούν να προστατεύσουν. Δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί ο τύπος των υποβρύχιων drones που πρόκειται να αποκτηθούν, αλλά θα πρόκειται για υπάρχοντα εμπορικά διαθέσιμα σχέδια, με αισθητήρες μεγάλης εμβέλειας. Η Ολλανδία επενδύει όλο και πιο εντατικά σε δυνατότητες υποβρύχιου πολέμου, μετά από χρόνια παραμέλησής του. Επιπλέον, σκοπεύει να αγοράσει τέσσερα νέα συμβατικά υποβρύχια από τη Γαλλία για να αντικαταστήσει την κατηγορία Walrus της ψυχροπολεμικής εποχής, συμβάλλοντας στην σύγχρονη αμυντική αποτροπή της.

Η Israel Aerospace Industries παρέχει επίσης έναν απροσδιόριστου τύπου νέο εξοπλισμό ηλεκτρονικού πολέμου για τα νέα σκάφη. Συγκεκριμένα, οι δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου των σκαφών αναμένεται να διαταράξουν τις επιχειρήσεις εχθρικών πυραύλων και drones, δείχνοντας ότι μπορεί να εγκατασταθεί και κάποιο ηλεκτρονικό σύστημα αντι-drone. Το μικρό μέγεθος του κύτους σημαίνει ότι τα πλοία δεν θα είναι απαραίτητα πραγματικά πολλαπλών ρόλων, αλλά θα έχουν τα όπλα και πιθανώς και τους αισθητήρες συσκευασμένους σε κοντέινερ που μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν. Με αυτόν τον τρόπο, για παράδειγμα, τα κιβώτια εκτόξευσης για τους πυραύλους Barak-ER θα μπορούν να ανταλλάσσονται με περιπλανώμενα πυρομαχικά Harop.

Τα δύο νέα πλοία υποστήριξης θα ναυπηγηθούν από το ολλανδικό ναυπηγείο Damen, με σχέδια που προβλέπουν ότι το πρώτο θα μπει σε υπηρεσία το 2026 και το δεύτερο θα είναι πλήρως λειτουργικό το 2027. Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα πτυχή τους θα είναι η χρήση τους σαν “σκαλοπάτι” για κατασκευή πολεμικών σκαφών άνευ πληρώματος, τα οποία θα χειρίζονται πλοία επιφανείας μεγάλου μεγέθους. Με ένα πλήρωμα δυνητικά δώδεκα ναυτικών ή και λιγότερο, αυτά θα είναι ουσιαστικά σκάφη επιφανείας χωρίς πλήρωμα. Αν και το ολλανδικό υπουργείο Άμυνας αποδέχεται ότι η τρέχουσα τεχνολογία δεν επιτρέπει πλήρως αυτόνομα πλοία, η κατασκευή τους μοιάζει πια θέμα χρόνου, καθώς η εμπειρία που αποκτήθηκε με αυτά, αναμένεται ότι θα να ανοίξει το δρόμο για το επόμενο “σκαλοπάτι”.

Εκτός των Ολλανδών, έντονο είναι το ενδιαφέρον και άλλων χωρών για μεγάλα μη επανδρωμένα πλοία επιφανείας, με αρθρωτά ωφέλιμα φορτία όπλων, που τους επιτρέπουν να προσαρμόζονται για μια σειρά αποστολών. Τα δύο νέα πλοία υποστήριξης αντιπροσωπεύουν ένα πολύ ενδιαφέρον σχέδιο, με σκοπό τον συνδυασμό μιας αποτελεσματικής αμυντικής και επιθετικής δύναμης πυρός και επιτήρησης σε ένα μικρό και σχετικά φθηνό κύτος, με ελάχιστο πλήρωμα, το οποίο θα έχει ταυτόχρονα στενή συνεργασία με πιο παραδοσιακά πολεμικά πλοία. Εάν το σχέδιο επιτύχει, μπορεί κάλλιστα να ανοιχτεί ο δρόμος για  πολεμικά πλοία επιφανείας χωρίς πλήρωμα, παρόμοιου μεγέθους και ικανοτήτων.