Η συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή άμυνα ακυρώνει την κοινοτική αλληλεγγύη
29/05/2025
Η απόφαση της ΕΕ να εγκρίνει τον Κανονισμό SAFE χωρίς ρήτρα ομοφωνίας για τη συμμετοχή τρίτων χωρών, ανοίγει τον δρόμο στην ένταξη της Τουρκίας στις δομές της ευρωπαϊκής άμυνας, παρά την απειλή casus belli που παραμένει ενεργή, την άρνηση αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας και την διαρκή αναθεωρητική της στάση.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε θέσει ως ελάχιστη προϋπόθεση την άρση του casus belli εκ μέρους της Τουρκίας. Ο Υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας, προειδοποίησε ότι η άμυνα της Ευρώπης δεν μπορεί να χτιστεί με τον εχθρό εντός των τειχών. Σε νέα του δήλωση έκανε αναφορά για «μηχανισμό κερκόπορτα», επισημαίνοντας ότι «εφόσον επιχειρηθεί από ορισμένους εταίρους να εφαρμοστεί με τεχνάσματα, ώστε να μην απαιτείται ομοφωνία των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συμφωνία με τρίτες χώρες».
Παρόλα αυτά όμως, η Ελλάδα δεν άσκησε βέτο, ούτε πέτυχε την ενσωμάτωση ρήτρας αποκλεισμού της Τουρκίας. Η Τουρκία, είναι πλέον πιθανόν, να απολαμβάνει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για εξοπλιστικά προγράμματα, με την πολιτική κάλυψη Βρυξελλών, Βερολίνου και Ρώμης. Εάν αυτή η εξέλιξη δεν ανατραπεί ή δεν υπάρξουν εγγυήσεις που περιορίζουν την αναθεωρητική και επεκτατική πολιτική της Τουρκίας, τότε είναι πολύ πιθανόν, η συμμετοχή της Τουρκίας στις δομές άμυνας της ΕΕ να εξελιχθεί σε στρατηγική ήττα της Ελλάδας.
Το ενδεχόμενο προσφυγής της Αθήνας στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει αόριστο και πολιτικά δύσκολο, όσο η Τουρκία εμφανίζεται ως «αναγκαίος εταίρος» για την άμυνα της Ευρώπης. Και εδώ ακριβώς τίθεται το κρίσιμο ερώτημα: Πώς μπορεί να νοηθεί “ευρωπαϊκή άμυνα”, όταν στους θεσμούς της εντάσσεται μια δύναμη που αμφισβητεί ευθέως την κυριαρχία κρατών-μελών; Ποια στρατηγική ασφάλεια μπορεί να εδραιωθεί με τη συμμετοχή μιας χώρας που διατηρεί αναθεωρητικό λόγο και επιθετική στάση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο;
Η απουσία νομικά δεσμευτικών ασφαλιστικών δικλίδων στον Κανονισμό SAFE (που εγκρίθηκε ομόφωνα) επιτρέπει την προώθηση της τουρκικής ενσωμάτωσης στην ευρωάμυνα. Πρόκειται για απόδειξη ότι, όταν στα “εσωτερικά” της ΕΕ συγκρούονται, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη με τα γεωπολιτικά συμφέροντα των ισχυρών, τότε η αλληλεγγύη υποχωρεί και συνάμα όμως και η ιδέα για μια συνεκτική και ισχυρή ΕΕ με αρχές και αξίες.