Κύριε πρόεδρε η εμπλοκή στη Λιβύη θα γυρίσει μπούμερανγκ
10/07/2019
Γράφει ο Farouk Yousef* –
Μτφρ. Βαγγέλης Γεωργίου
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι στα καλύτερά του. Πολλοί στο Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης δεν μπορούν να το χωνέψουν ότι το κόμμα τους ηττήθηκε στις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη. Αυτό ισχύει ακόμη και για εκείνους που μέχρι πρόσφατα μπορούσαν να θεωρηθούν ως υποστηρικτές του. Αυτό σηματοδοτεί την αρχή του χειρότερου εφιάλτη του Ερντογάν: Τη φθορά του προσώπου του. Κάτι τέτοιο είναι πλήγμα για τις φιλοδοξίες του και θα βάλει τα δυνατά του για να το αποφύγει.
Επειδή τα περιθώρια του Ερντογάν για ριψοκίνδυνες κινήσεις στο εσωτερικό είναι στενά, επέλεξε να ανακτήσει το χαμένο του γόητρο στο εξωτερικό. Και πάλι, θα μπορούσε να είναι ένας από τους βασικούς λόγους που ενεπλάκη στη λιβυκή περιπέτεια. Η υποστήριξή του τις ισλαμιστικές πολιτοφυλακές που κυβερνούν την Τρίπολη και μάχονται ενάντια στον Εθνικό Στρατό της Λιβύης μπορεί να έχει ιδεολογικά κίνητρα πρωτίστως, ώστε να δικαιολογήσει στο κόμμα του και στον τουρκικό λαό την παρέμβασή του σε μια μακρινή χώρα. Κάτι τέτοιο θα του προσφέρει άλλοθι εάν η αμφισβητηθεί αυτή του η απόφαση.
Αν και ο Ερντογάν θα μπορούσε έτσι να ισχυριστεί ότι υπερασπίζεται τα συμφέροντα της Τουρκίας, ωστόσο συγχέει συχνά τα συμφέροντά του με τις δικές του δογματικές τάσεις. Οι τελευταίες δεν τον αφήνουν να εγκαταλείψει στη μοίρα τους τις ένοπλες ομάδες, με τις οποίες συνδέεται ιδεολογικά, επειδή φαίνονται να αγωνίζονται για την υπεράσπιση της ιδεολογίας τους. Στην πραγματικότητα όμως προσπαθούν να αποτρέψουν την επιστροφή σε ενωμένη Λιβύη από φόβο μήπως χάσουν τα προνόμια και τα οφέλη που απολαμβάνουν υπό την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας.
Αυτή η κυβέρνηση μπορεί να απολαμβάνει της διεθνούς αναγνώρισης, αλλά χρησιμοποιεί τις αδίστακτες ένοπλες πολιτοφυλακές για να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Πρόκειται σαφώς για μια αδύναμη και ευάλωτη κυβέρνηση.
Ο Ερντογάν θέλει να ασκεί επιρροή στην κυβέρνηση αυτή, χρησιμοποιώντας τις σχέσεις του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με ομάδες που βρίσκονται κοντά στη Μουσουλμανική Αδελφότητα στη Λιβύη. Αυτές οι ομάδες είναι απομονωμένες και πολιορκημένες και φυσικά θα καλωσόριζαν την τουρκική παρέμβαση σαν μια σανίδα σωτηρίας που θα τους επέτρεπε να παρατείνουν τον πόλεμο και να αναγκάσουν τη διεθνή κοινότητα να επιβάλει μια διευθέτηση που τους εγγυάται ένα σημαντικό τμήμα της λιβυκής “πίτας”.
Οι πολιτοφυλακές στην Τρίπολη αποβλέπουν στην Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας ως μια βιτρίνα μέσω της οποίας μπορούν να επιβάλλουν τις δικούς τους όρους στις διαπραγματεύσεις. Αν ο Ερντογάν επέλεξε να ανακατευτεί σε μια σύγκρουση που δεν είναι σύμφωνη με τα συμφέροντά της Τουρκίας, το έκανε επειδή ήθελε να αποδείξει στον τουρκικό λαό ότι ήταν σε θέση να επενδύσει στις συγκρούσεις των άλλων προς εξυπηρέτηση των συμφερόντων της Τουρκίας, για να μην αναφέρουμε τη δόξα που θα φέρει στην Τουρκία.
Περιφερειακή δύναμη
Πράγματι, η Τουρκία έχει εξελιχθεί σε τέτοια περιφερειακή δύναμη που μπορεί να προβάλει και να επιβάλει την παρουσία της χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από το τουρκικό έδαφος. Ο Ερντογάν θέλει να αποδείξει στους αντιπάλους και σε όσους έχουν αμφιβολίες ότι υπό την ηγεσία του η νέα Τουρκία είναι η ισχυρότερη. Έχει παίξει αυτόν τον ρόλο κάθε φορά που αντιμετωπίζει μια εσωτερική κρίση. Ανανέωσε πολλές φορές την δημόσια εικόνα του, δημιουργώντας εξωτερικές κρίσεις που γνώριζε εκ των προτέρων ότι θα κέρδιζε. Κατ΄αυτόν τον τρόπο επιβίωσε των εσωτερικών πολιτικών κρίσεων.
Το πρόβλημα είναι ότι το παιχνιδάκι που παίζει ο Ερντογάν μερικές φορές του γυρνάει μπούμερανγκ. Η κρίση που προκάλεσε η κατάρρευση του ρωσικού αεροσκάφους τον Νοέμβριο του 2015 ήταν ίσως η μεγαλύτερη ήττα του. Ηττήθηκε επίσης στη σύγκρουση του με τις ΗΠΑ και φαίνεται ότι θα προστεθεί μια ακόμη αποτυχία στο ιστορικό του, αναλαμβάνοντας να μπλέξει στην λιβυκή περιπέτεια την Τουρκία.
Ήταν οι αεροπορικές επιθέσεις του ΝΑΤΟ που τερμάτισαν την εποχή του καθεστώτος Μουαμάρ Καντάφι και η Λιβύη βρίσκεται τώρα το επίκεντρο δύο αντίπαλων χωρών – της Ιταλίας και της Γαλλίας. Ενώ λοιπόν οι δύο χώρες έχουν στρατηγικά συμφέροντα στη Λιβύη η Τουρκία δεν έχει παρόμοια συμφέροντα.
Ο Ερντογάν, προσπαθώντας να περιβάλλει με ένα ιδεολογικό προσωπείο την σύγκρουση στη Λιβύη, αρνείται την πραγματικότητα. Αυτό είναι γνωστό σε όλες τις χώρες που ασχολούνται με το ζήτημα της Λιβύης, ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, οι οποίες υποστήριξαν την προσπάθεια του Εθνικού Στρατού της Λιβύης να απελευθερώσει την Τρίπολη. Εκεί φαίνεται ότι ο Ερντογάν απομονώνεται από τον υπόλοιπο κόσμο και εξαιτίας της άγνοιας του, η εμπλοκή σε αυτόν τον πόλεμο θα μπορούσε να αποτελέσει το πεδίο για άλλη μια τουρκική αποτυχία.
