Με ιταλική "συνταγή" η συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου

Η συνυπογραφή συμφωνίας (μερικής) οριοθέτησης των θαλάσσιων δικαιοδοσιών Ελλάδας και Αιγύπτου, η οποία προέκυψε από την αιφνιδιαστική επίσκεψη του Νίκου Δένδια στο Κάιρο, μετά από αρκετές εβδομάδες επίπονων διαπραγματεύσεων, συνεχίζει, όπως είχε προαναγγείλει ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας την προσπάθεια που είχε αναληφθεί με την συνυπογραφή αντίστοιχης συμφωνίας με την Ιταλία (αλλά ο πραγματικός αποδέκτης του μηνύματος βρίσκεται πολύ ανατολικότερα).

Η συμφωνία με το Κάιρο είναι μερική, διότι η αιγυπτιακή πλευρά αποδέχθηκε την οριοθέτηση μόνο στα σημεία που την αφορούν αποκλειστικά, αποφεύγοντας την επέκτασή της προς περιοχές όπου η διαπραγμάτευση θα πρέπει να είναι τριμερής: δηλαδή τόσο προς τα δυτικά, όπου εκκρεμούν διαφορές με τη Λιβύη, όσο και προς τα ανατολικά, όπου και οι τουρκικές αμφισβητήσεις ως προς την επήρεια του Καστελόριζου στη διαμόρφωση θαλάσσιων δικαιοδοσιών.

Ειδικότερα, η οριοθέτηση σταματά στον 28ο μεσημβρινό, ο οποίος τέμνει τη Ρόδο και αποτελούσε (τουλάχιστον μέχρι τη συνυπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου) το νοητό όριο των τουρκικών διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Ως προς αυτό, η Αίγυπτος δεν είχε λόγο να επιδεινώσει περαιτέρω τις εντάσεις στις σχέσεις της με την Τουρκία – πόσω μάλλον που η τουρκική εκδοχή των πραγμάτων “προικίζει” την αιγυπτιακή πλευρά με μεγαλύτερη θαλάσσια δικαιοδοσία.

Άλλωστε και η πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Αιγύπτου, με την οποία καταγγέλθηκε ως παραβίαση της αιγυπτιακής δικαιοδοσίας η τουρκική ναυτική οδηγία για τις έρευνες του “Ορούτς Ρέις”, προϋποθέτει ακριβώς αυτή την εκδοχή περί μειωμένης επήρειας του Καστελόριζου.

Επιπλέον, σύμφωνα με πληροφορίες που ενισχύονται από τον ανεπίσημο χάρτη της ελληνο-αιγυπτιακής συμφωνίας, η επιτευχθείσα οριοθέτηση παρεκκλίνει της αρχής της “μέσης γραμμής”, κατά το ότι ευνοεί την Αίγυπτο σε αναλογία 55%-45%, ψαλιδίζοντας κατά τι την επήρεια της Κρήτης και των νησίδων που την περιβάλλουν.

Το προηγούμενο του ελληνοϊταλικού συμφώνου

Με αυτή την έννοια, επαναλαμβάνεται επίσης το προηγούμενο της ελληνο-ιταλικής συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ, η οποία πατώντας στην αντίστοιχη οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας του 1977 (πριν δηλαδή την υιοθέτηση της Διεθνούς Σύμβασης του Montego Bay το 1982), περιορίζει την επήρεια του συμπλέγματος των Οθωνών.

Και στις δύο περιπτώσεις, η ελληνική πλευρά εμφανίζεται να αντιμετωπίζει με ευελιξία τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες προκειμένου να κατοχυρώσει το μείζον. Και αυτό εν προκειμένω είναι η ίδια η σταδιακή υλοποίηση της ανακήρυξης ΑΟΖ, η εξασφάλιση εταίρων-συνομιλητών στην περιοχή και κυρίως η ακύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Σε μία συγκυρία κατά την οποία ο διεθνής παράγοντας ενθαρρύνει την έναρξη διαλόγου με την Τουρκία, η Αθήνα έκρινε επείγον και αναγκαίο να είναι σε θέση να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με μία συμβολική “ισοπαλία”. Το γεγονός ότι η Άγκυρα απάντησε στην ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία με δική της NAVTEX και με αναβολή της προγραμματισμένης επανέναρξης των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών δείχνει ότι η τουρκική πλευρά εννοεί την διαπραγμάτευση σε αυτή τη φάση μόνο με όρους καταστατικά ετεροβαρείς.