“Money talks, bullshit walks” – Αμερικανικά όπλα και χρηματοδότηση

Μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς F-35A Lightning II, μεταφορικά C-130J, ελικόπτερα UH-60 Blackhawk, ΤΟΜΑ M2A2 ODS-SA Bradley, αμφίβια AAV 7… Για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις βεβαίως, βεβαίως. Αυτό θα συνιστούσε πραγματική επανάσταση εάν όντως εντάσσονταν στις τάξεις τους. Αυτή είναι η εικόνα που αποκομίζει ο ενδιαφερόμενος για τα ζητήματα της ελληνικής άμυνας παρακολουθώντας τα δημοσιεύματα.

Εάν όμως τα βάλει κανείς κάτω, το κόστος προμήθειας αθροίζει ένα ποσό που υπερβαίνει τα 5 δισ. ευρώ. Ας δούμε λίγο τις διαστάσεις του “πορτοφολιού” στο οποίο δείχνουμε απίστευτη αλλεργία, εμφανιζόμενοι να ασπαζόμαστε συλλογικά τη θεωρία του “λεφτόδεντρου”. Στην περίπτωση των αμερικανικών οπλικών συστημάτων υπάρχει μια ποιοτική διαφοροποίηση. Δυνητική, όμως χρήζουσα διευκρίνισης…

Διότι την ίδια στιγμή, υπενθυμίζεται, συζητάμε ακόμα και τα αυτονόητα. Το αν θα βρούμε τα χρήματα να ασκήσουμε το δικαίωμα προαίρεσης (option) για την τέταρτη FDI HN (Belharra). Καλώς ή κακώς, αυτό το πλοίο επέλεξε η πολιτική ηγεσία που είχε τον τελευταίο λόγο. Η δραματική άνοδος των τιμών των πρώτων υλών και της ενέργειας έχει καταστήσει την “κλειδωμένη” τιμή για το πλοίο, στη συγκεκριμένη διαμόρφωση, απόλυτα προνομιακή. Επίσης, συζητάμε πότε θα ανακοινωθεί η απόφαση για την κορβέτα που επελέγη και που θα ναυπηγηθεί. Άλλη μια “ταρίφα” που μαζί με την αναβάθμιση των MEKO 200HN αποτιμάται σε 2 δισ. ευρώ.

Με δεδομένο το ότι η οικονομική δυνατότητα της ελληνικής οικονομίας είναι πεπερασμένη, ας επιστρέψουμε στα αμερικανικά οπλικά συστήματα που είναι υποψήφια για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, καθώς είναι ακόμα ανοικτό το ζήτημα της χρηματοδότησης των προμηθειών αυτών, όσων κι εάν γίνουν, από τις ΗΠA. Η συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη, αφορά τη “μετάπτωση” της Ελλάδας από την κατηγορία των “αναπτυγμένων” συμμαχικών χωρών, σε αυτή των “αναπτυσσόμενων“, ώστε να δικαιολογείται η ένταξή της στα προγράμματα FMF (Fοreign Military Financing), έναντι των FMS (Foreign Military Sales). Κάπου εκεί στηρίχθηκαν και τα δημοσιεύματα που αφορούσαν την ελληνική αεράμυνα. Συγκεκριμένα, στη χρηματοδότηση ισραηλινής προέλευσης συστημάτων (Spyder & Barak) τα οποία αναπτύχθηκαν όμως σε συνεργασία της ισραηλινής και της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας.

Η ποιοτική διαφορά είναι ότι στην πρώτη κατηγορία δικαιολογείται και η χρηματοδότηση της προμήθειας, όχι απλά με δάνεια, τα οποία στην περίπτωση των FMF είναι χαμηλότοκα, με το επιτόκιο που καταβάλλουν στον δανεισμό τους οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά και με “χορηγίες”. Δηλαδή με εγκεκριμένα από το Κογκρέσο ποσά απευθείας βοήθειας, τα οποία δεν θα επιστραφούν. Πρόκειται για μια παράμετρο την οποία το DP έχει αναδείξει ουκ ολίγες φορές, παραπέμποντας στην περίπτωση της δωρεάν βοήθειας στο υπόδειγμα του κράτους του Ισραήλ, το οποίο έχει εξασφαλίσει με δεκαετή συμφωνία το ποσό των 3,8 δισ. δολαρίων σε ετήσια βάση.

Δηλαδή, ένα σύνολο 38 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που αντιλαμβάνεται κανείς τις δυνατότητες χρηματοδότησης εξοπλιστικών προγραμμάτων που δίνει. Το Ισραήλ είναι μια αναπτυγμένη χώρα και η χρηματοδότησή του έχει εγκριθεί με βάση τη γεωστρατηγική σημασία της χώρας στον αμερικανικό σχεδιασμό. Είναι αυτή ακριβώς η ποιοτική διαφοροποίηση που διαμορφώνεται σταδιακά και για την ελληνική περίπτωση, που έχει δημιουργήσει το περιθώριο να διεκδικήσει τέτοια κονδύλια δωρεάν βοήθειας. Η επένδυση των Αμερικανών στον ελληνικό χώρο που τους εξασφαλίζει αντιμετώπιση των διαχρονικών τουρκικών απαιτήσεων για ανταλλάγματα που έφθαναν στο ανεπίτρεπτο μεταξύ συμμάχων επίπεδο των εκβιασμών. Το πόσο θα επηρεάσει την έκβαση της υπόθεσης η γνωστή αμερικανική “ευαισθησία” να μη δυσαρεστηθεί η Άγκυρα, μένει να αποδειχθεί.

Money talks μεταξύ συμμάχων

Όπως έχει πολλάκις αναφερθεί στο DP, ουδείς υποστηρίζει το να ακολουθήσει η Ελλάδα την τουρκική πρακτική. Η αποφυγή όμως του ενός άκρου, επιβάλλει και την αποφυγή του εντελώς αντίστροφου. Είτε αυτό λαμβάνει τη μορφή της αυτοκαταστροφικής διαπραγματευτικής “στρατηγικής” του να διεκδικεί η χώρα αυξημένη αμερικανική παρουσία… για λόγους αποτροπής, αντί να ακούει το που επιθυμούν οι ΗΠΑ να εξασφαλίσουν πρόσβαση για τις δυνάμεις τους, που ήταν λίγο πολύ γνωστό και προβλέψιμο, διεκδικώντας χειροπιαστά ανταλλάγματα! Αυτό μετέτρεπε το ζητούμενο για τους Αμερικανούς, σε ελληνικό αιτούμενο αντάλλαγμα! Για ποιον λόγο να δώσουν οτιδήποτε άλλο… Κι αυτή είναι μια εύλογη απορία που θα αντιμετωπιστεί μόνο με επίσημες ανακοινώσεις και όχι απλές διαρροές.

Φαίνεται πως εδώ και αρκετό καιρό, αυτό έγινε συνείδηση, τουλάχιστον στο στρατιωτικό σκέλος της διαπραγμάτευσης και η Ελλάδα προσήλθε πιο οργανωμένη σε σχέση με το παρελθόν και με αιτήματα ουσίας που συμπεριλάμβαναν ποσά δωρεάν βοήθειας. Για ευνόητους λόγους δεν μπορεί να γίνει αναφορά σε συγκεκριμένα ποσά. Πάμε όμως και στην ουσία. Οι πληροφορίες του DP αναφέρουν πως η διαπραγμάτευση συνεχίζεται και βρισκόμαστε πλέον πολύ κοντά σε συμφωνία. Μένει να αποδειχθεί εάν αφορούν δωρεάν βοήθεια ή δάνεια και με ποιο επιτόκιο. Το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας με το υψηλό δημόσιο χρέος, δεν θα επιλυόταν ακόμα κι εάν ενδεχόμενη συμφωνία αφορά δάνεια με ελάχιστο επιτόκιο. Ας μην το ξεχνάμε.

Επιστροφή στη δημοσιονομική πειθαρχία

Σε τελική ανάλυση, προτάσεις για πλήρη χρηματοδότηση “αμυντικών επενδύσεων” έχουν κατατεθεί και από ευρωπαϊκές χώρες, από τις οποίες εξαρτάται εν πολλοίς και ο βαθμός της πίεσης που αναμένεται να ασκηθεί στη χώρα από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα προσεχή χρόνια. Από το 2024 ανοίγει από τις Βρυξέλλες το ζήτημα επαναφοράς των χωρών-μελών στη δημοσιονομική πειθαρχία και “αμοιβαία επωφελείς” συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας, εκτιμάται πως θα διευκόλυναν την ελληνική διαπραγματευτική θέση. Κι εδώ μια εκδοχή της αποκαλούμενης ως “εξοπλιστικής διπλωματίας” έχουμε…

Κατά συνέπεια, μπορεί να υπάρχουν διαρροές για ουσιώδη υποστήριξη των ελληνικών προσπαθειών επανεξοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων από τις ΗΠΑ, όμως, μέχρι στιγμής, όσο συγκεκριμένες και να είναι, ανακοινώσεις μέχρι στιγμής δεν έχουν υπάρξει. Θα ήταν κολοσσιαίο λογικό σφάλμα να μετατρέψουμε στο μυαλό μας το ευκταίο σε πραγματικότητα. Ακόμα κι αν τα ρεπορτάζ που στηρίζονται σε διαρροές αποδειχθεί ότι αληθεύουν κατά κεραία, οι διαδικασίες στις ΗΠΑ είναι συγκεκριμένες και δεν μπορούν να παρακαμφθούν. Το Κογκρέσο θα έχει λόγο. Παρότι δεν αναμένεται να εγερθούν σοβαρές ενστάσεις λόγω της ισχυρής ελληνικής επιρροής, τέτοια συμφωνία προς έγκριση δεν έχει ακόμα εισαχθεί.

Καταληκτικά, μένει να αποδειχθεί το περιεχόμενο μια τέτοιας συμφωνίας, διότι άλλο η δωρεάν στρατιωτική βοήθεια και άλλο η δανειοδότηση, ανεξαρτήτως επιτοκίου. Προφανώς και θα πρέπει να αξιοποιηθούν αμερικανικά χαμηλότοκα δάνεια για την προμήθεια συστημάτων που έχουν αποφασιστεί. Από τη λίστα που αναφέρεται όμως στην αρχή, σε περίπτωση που υφίσταται δωρεάν βοήθεια θα μπορούσε να γίνει συζήτηση ακόμα και για όλα. Αρκεί στο μυαλό να έχουμε όχι μόνο την αγορά, αλλά και το “κόστος κύκλου ζωής” (life-cycle cost). Την υποστήριξη των συστημάτων. Διότι εάν δεν εξασφαλιστούν διαθεσιμότητες θα έχουμε για μια ακόμη φορά κάνει μια τρύπα στο νερό.

Επίσης, θα έχουμε απαξιώσει και επενδύσεις κομβικών συμμάχων στην Ελλάδα… ας μην το παραβλέπουμε. Άρα καλύτερα λιγότερα που θα αξιοποιούνται, παρά περισσότερα που θα είναι καθηλωμένα. Εάν όμως πρόκειται για δανειοδότηση, ανεξαρτήτως του πόσο προνομιακή θα είναι, εγείρεται ακόμα πιο επιτακτικά, ζήτημα προτεραιοποίησης. Έναν τομέα που οι ελληνικές επιδόσεις δεν συγκλονίζουν κιόλας. Αυτό που είναι ασφαλώς βέβαιο, είναι η διαχρονική ισχύς του… “money talks bullshit walks”. Με ό,τι θα μπορούσε αυτό να σημαίνει σε (γεω)πολιτικό και οικονομικό επίπεδο…

Πηγή: defence point