Το καταστροφικό “γκραν φινάλε” της τετραετίας Τραμπ
07/01/2021
Στην γλώσσα της ψυχοθεραπείας, εκδραμάτιση (acting out) αποκαλείται η εκδήλωση των εσωτερικών συγκρούσεων του υποκειμένου μέσω μιας σπασμωδικής (αυτο) καταστροφικής ενέργειας – και συνιστά μηχανισμό άμυνας στον βαθμό που περιορίζεται στο “εδώ και τώρα”, αποφεύγοντας την μνημονική ανάκληση όσων έχουν απωθηθεί κατά το παρελθόν.
Τα όσα δραματικά εκτυλίσσονται στις Ηνωμένες Πολιτείες το τελευταίο 24ωρο αποτελούν μια μορφή εκδραμάτισης: ένα “γκραν φινάλε” της τετραετίας Τραμπ, τόσο θεαματικό όσο ηχηρή υπήρξε η αδυναμία του ενοίκου του Λευκού Οίκου να “αποξηράνει τον βάλτο”, όπως διακήρυσσε, των κατεστημένων συμφερόντων της Ουάσιγκτον. Με την κλιμάκωση να επέρχεται, κατά πολύ χαρακτηριστική σύμπτωση, τη στιγμή ακριβώς που οι Δημοκρατικοί εξασφάλιζαν στις επαναληπτικές εκλογές της Τζόρτζια τον έλεγχο, έστω οριακό, και των δύο νομοθετικών σωμάτων, πέρα από την εκτελεστική εξουσία.
Η χθεσινή ογκώδης συγκέντρωση των οπαδών του Τραμπ στην αμερικανική πρωτεύουσα και η επακόλουθη εισβολή ενός πολύ μικρότερου υποσυνόλου τους στο Καπιτώλιο, αποτελεί τρόπον τινά την αντιστροφή της εικόνας που παρουσίαζε η υπερδύναμη το περασμένο καλοκαίρι, με το ξέσπασμα του κινήματος Black Lives Matter.
Με τη χαρακτηριστική διαφορά ότι η οργή της “βαθιάς Αμερικής” του τραμπισμού δεν στρέφεται εναντίον των ανά τη χώρα συμβόλων της φυλετικής και άλλης καταπίεσης, παρά εναντίον της (παλαιόθεν μισητής σε αυτήν) ομοσπονδιακής εξουσίας – και βεβαίως συναντά, σε πλήρη αντίθεση με ό,τι συνέβη το καλοκαίρι, την χαρακτηριστική ανοχή των αστυνομικών δυνάμεων.
Μπορεί να μιλά κανείς για απόπειρα πραξικοπήματος ή μάλλον “έγχρωμης επανάστασης” σαν αυτές που οι ΗΠΑ ενθάρρυναν σε τρίτες χώρες κατά το παρελθόν; Η εικονοπλασία είναι παρόμοια, και ασφαλώς πλήττει το διεθνές κύρος της υπερδύναμης, ωστόσο η αναλογία δεν προχωρά πολύ μακριά – διότι ο καθοριστικός παράγοντας σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν πάντοτε ένα ρήγμα στον σκληρό πυρήνα του κράτους και όχι η δράση του πλήθους.
Και εν προκειμένω, το αμερικανικό “βαθύ κράτος”, όπως όλο και πιο ακομπλεξάριστα αποκαλείται πλέον στη δημόσια συζήτηση, έχει κάνει σαφώς τις επιλογές του. Η συμπεριφορά της φρουράς του Καπιτωλίου δεν αντισταθμίζει το γεγονός ότι ο στρατός δείχνει απολύτως αποφασισμένος να κρατηθεί έξω από τις εσωτερικές διαμάχες, ενώ οι μυστικές υπηρεσίες αφιέρωσαν όλη την ενέργειά τους την προηγούμενη τετραετία στο να καταπολεμούν τον Τραμπ.
Καθοριστικός παράγοντας τα ΜΜΕ
Οι κολοσσοί της τεχνολογίας και της ενημέρωσης αποδεικνύεται ότι αποτελούν έναν πολύ πιο καθοριστικό παράγοντα. Και η επιλογή τους να αφαιρέσουν τον λόγο από τον Τραμπ προιωνίζεται μιαν ευρύτερη αυταρχική στροφή ενδεχομένως περισσότερο πιθανή, μολονότι ασφαλώς διαφορετική σε φυσιογνωμία, από αυτήν που θεωρείται ότι απεργάζεται ο απερχόμενος πρόεδρος.
Υπήρχε κάποια στρατηγική από πλευράς Τραμπ στην μεγάλη “εκδραμάτιση” της Τετάρτης; Αν ναι, αυτή δεν αφορά παρά την ολοκλήρωση της ρήξης του με το υφιστάμενο πολιτικό τοπίο και τη διαμόρφωση μιας νέας διαίρεσης ανάμεσα στον φορέα του “τραμπισμού” και τους παραδοσιακούς Ρεπουμπλικανούς, νοούμενους πλέον ως μία ενότητα με τους Δημοκρατικούς.
Το παιχνίδι της απονομιμοποίησης του Μπάιντεν (σε αντιστροφή των όσων εκτυλίχθηκαν ήδη από την ημέρα ορκωμοσίας του Τραμπ) συνδυάζεται έτσι με ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2022 και των προεδρικών του 2024: η σύγκρουση του απερχόμενου προέδρου με τον αντιπρόεδρό του Μάικλ Πενς το τελευταίο 24ωρο δείχνει καθαρά ότι δεν προβλέπεται για το ρεπουμπλικανικό στρατόπεδο μια επιστροφή στην προτέρα “κανονικότητα”, όπου θα έχουν την ελευθερία να κινηθούν ποικίλοι διεκδικητές του κομματικού χρίσματος.
Όλα αυτά θα ήταν απλώς ένα παιχνίδι, έστω και ακραίο ή παρακινδυνευμένο, στο πλαίσιο του πολιτικού σκηνικού, αν δεν αντιστοιχούσαν στον βαθύτερο κατακερματισμό της αμερικανικής κοινωνίας. Ενέργειες και στάσεις, που καταδικάζονται ως απάδουσες με την πολιτική παράδοση και ηθική, έχουν για πρώτη φορά καταστεί επιτρεπτές, διότι στηρίζονται σε ένα ισχυρό και γαλβανισμένο τμήμα (έστω και μειοψηφικό) του αμερικανικού πληθυσμού.
Η Αμερική που προορίζεται σύντομα να είναι μια χώρα χωρίς δημογραφικά δεσπόζον εθνοφυλετικό στοιχείο και που ταυτόχρονα μοιάζει να έχει χάσει τη δυνατότητα μεταρρύθμισης και αυτοδιόρθωσης του συστήματός της, είναι μια Αμερική που δεν μπορεί για πολύ να πορεύεται ενιαία.
