Από την Ιντιφάντα στον πόλεμο της Γάζας – Πορεία σπαρμένη με αίμα

Με αφορμή τον πόλεμο της Γάζας και την πρόσφατη περιοδεία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών (που «γύρισε με άδεια χέρια», κατά την εκτίμηση διεθνών ΜΜΕ), θα κάνουμε μία αναδρομή στην νεότερη ιστορία του Παλαιστινιακού, μετά την πρώτη Ιντιφάντα του 1987 που γέννησε την Συμφωνία του Όσλο.

Τον Σεπτέμβριο του 1993, λοιπόν, υπογράφεται μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων (με την Φατάχ του Γιάσερ Αραφάτ) η προαναφερόμενη συμφωνία, με την δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής και την πρόβλεψη για  ένα πλαίσιο προς μία ειρηνευτική συμφωνία. Ο εξόριστος ηγέτης των Παλαιστινίων, μαζί με Παλαιστίνιους μαχητές που ευρισκόταν στην Τυνησία, επιστρέφουν στην Παλαιστίνη και δημιουργούν την κρατική οντότητα, που γνωρίζουμε σήμερα ως Παλαιστινιακή Αρχή και πρώτο πρόεδρο τον Γιάσερ Αραφάτ.

Όμως, μετά την κατάρρευση των συνομιλιών του Καμπ Ντέιβιντ (Κλίντον-Αραφάτ-Μπαράκ), ξεσπά τον Σεπτέμβριο του 2000 η δεύτερη Παλαιστινιακή Ιντιφάντα, η ονομαζόμενη και “Ιντιφάντα του Αλ Ακσά”, με αφορμή την επίσκεψη του Αριέλ Σαρόν στο Όρος του Ναού (Σαραχ αλ Σαρίφ), στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ. Μία Ιντιφάντα πιο βίαιη και πιο θανατηφόρα από την πρώτη.

Το τέμενος Αλ Άκσα, είναι και σήμερα στο επίκεντρο της τωρινής σύγκρουσης: “Καταιγίδα του Αλ Ακσά” ονόμασε την αιματηρή επίθεση της η Χαμάς, που αποτέλεσε το έναυσμα για τον νέο πόλεμο που ακόμα μαίνεται στην Γάζα.

Στο προσκήνιο η Χαμάς

Τον Νοέμβριο του 2004 πεθαίνει ο πρόεδρος Γιάσερ Αραφάτ στην Γαλλία, όπου είχε μεταφερθεί για νοσηλεία, με αιτία θανάτου την εγκεφαλική αιμορραγία. Στον αραβικό κόσμο υπάρχει η υποψία ότι είχε δηλητηριασθεί. Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, αναλαμβάνει μέχρι σήμερα ο Μαχμούτ Αμπάς, (η συνοδεία του οποίου φέρεται να δέχτηκε ένοπλη επίθεση από οργάνωση στην Δυτική Όχη, κάτι που αμφισβητούν οι Ισραηλινοί).

Ενάμιση χρόνο μετά, τον Ιανουάριο του 2006, η Χαμάς (Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης) σημείωσε σαρωτική νίκη στις παλαιστινιακές εκλογές, όπου κυριάρχησε στην Γάζα, καθώς και στις παλαιστινιακές πόλεις Καλκίγια και Ναμπλούς στην Δυτική Όχθη. Το 2007 όμως, σημειώθηκε πλήρης ρήξη με τη Φατάχ, που οδήγησε σε εμφύλιο πόλεμο των Παλαιστινίων, με δεκάδες νεκρούς.

Το αποτέλεσμα από εκείνον τον πόλεμο βρίσκει τους Παλαιστίνιους  διηρημένους, με δύο κυβερνήσεις, μία στη Ραμάλα με τον πρόεδρο Μαχμούτ Αμπάς (αναγνωρισμένη από την διεθνή κοινότητα) και μια στην Γάζα, υπό τον Ισμαήλ Χανίγια. Αντίθετα από τη Φατάχ, η Χαμάς θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση, όχι όμως από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας. Για παράδειγμα, εκτός της Τουρκίας που την υποστηρίζει και του Κατάρ, Ρωσία και Κίνα δεν την θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση. Η πρόσφατη επίσκεψη αξιωματούχων της Χαμάς στην Μόσχα προκάλεσε την οργισμένη αντίδραση του Ισραήλ.

Πόλεμοι σε Γάζα και Λίβανο

Από το 2008, είχαμε απανωτούς πολέμους στην Λωρίδα της Γάζας, όπου το Ισραήλ, βομβάρδιζε και εισέβαλε στην Γάζα και μετά αποχωρούσε, με αφορμή βομβαρδισμούς της Χαμάς, κατά κατοικημένων τόπων στο Ισραήλ και διάφορες τρομοκρατικές ενέργειες. Η διαφορά με σήμερα είναι πως το Ισραήλ δηλώνει πως θέλει να εξοντώσει την Χαμάς, προετοιμάζει την κοινή γνώμη για έναν μακρύ πόλεμο και μέχρι πρότινος δεν ήταν σαφές τί περιλάμβανε η επόμενη μέρα. Μόλις στις 07/11 ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε πως το δήλωσε πως το Ισραήλ θα αναλάβει τη «συνολική ευθύνη για την ασφάλεια στη Λωρίδα της Γάζας επ’ αόριστον».

Πέρα όμως από τις εισβολές στην Παλαιστίνη, ο ισραηλινός στρατός έχει πραγματοποιήσει και δύο επιθέσεις στον νότιο Λίβανο, την δεύτερη για να εξαλείψει την ισλαμική οργάνωση Χεζμπολάχ, που προέβαινε σε τρομοκρατικές επιθέσεις στο Βόρειο Ισραήλ. Ο πρώτος πόλεμος στον Λίβανο έγινε το 1982 με την επιχείρηση “Ειρήνη για την Γαλιλαία”, όπου το Ισραήλ εισέβαλε και παρέμεινε στον νότιο Λίβανο για 18 χρόνια, όπου αποχώρησε τον Μάιο του 2000.

Ο δεύτερος πόλεμος έγινε τον Ιούλιο 2006, με την επιχείρηση “Αληθινή Υπόσχεση” και διήρκησε 34 ημέρες. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ο πόλεμος αυτός δεν ήταν επιτυχής, αφού το Ισραήλ δε πέτυχε τις αρχικές του επιδιώξεις και τους σκοπούς που είχε θέσει έναντι της Χεζμπολάχ, η οποία έκτοτε έγινε ακόμα πιο ισχυρή και επιδίδεται σήμερα σε επιθέσεις κατά του Ισραήλ στα βόρεια σύνορα του, εκτοξεύοντας ρουκέτες και drones, με Τελ Αβίβ να δηλώσει πως δεν σκοπεύει να ανοίξει το βόρειο μέτωπο.

Η κρίση με την Τουρκία

Τον Μάιο του 2010 είχαμε την υπόθεση “Στολίσκου Ελευθερίας”. Η Τουρκία, μέσω της ΜΚΟ “ΙΗΙ”, που ελέγχεται από τον Ερντογάν, οργάνωσε σπάσιμο του αποκλεισμού της Γάζας από τους Ισραηλινούς με τη δημιουργία του στολίσκου ελευθερίας. Ο στολίσκος, που οργανώθηκε από Τούρκους πράκτορες της ΜΙΤ και ακτιβιστές, αποτελούνταν από μικρά σκάφη έχοντας επικεφαλής το τουρκικό πλοίο Μαβί Μαρμαρά. Αποστολή του ήταν να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας και να μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στους Παλαιστινίους της Γάζας.

Όταν ο στολίσκος δεν υπάκουσε στις εντολές των Ισραηλινών να σταματήσει, Ισραηλινοί κομάντος με μια εναέρια και θαλάσσια επιχείρησε και πέτυχε να καταλάβει το Μαβί Μαρμαρά και άλλα μικρότερα και τα οδηγήσει στο ισραηλινό λιμάνι της Ασντότ. Ο απολογισμός εκείνης της επιχείρησης ήταν εννέα νεκροί και 60 τραυματίες Τούρκοι ακτιβιστές και έξι Ισραηλινοί κομάντος τραυματίες.

Η επιχείρηση εκείνη χαρακτηρίστηκε από επιτροπή του ΟΗΕ (πόρισμα Πάλμερ) «νόμιμο δικαίωμα άμυνας του Ισραήλ» (Συμφωνία του Σαν Ρέμο). Το αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος προκάλεσε την πρώτη ρήξη των μέχρι πρότινος πολύ καλών σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας. Η πρόσφατη απόπειρα Ερντογάν να γεφυρώσει το χάσμα που χώριζε την Τουρκία από το Ισραήλ, έπεσε στο κενό, αφού ο Τούρκος πρόεδρος δεν καταδίκασε την επίθεση της «εθνικοαπελευθερωτικής» (όπως την αποκαλεί) Χαμάς και επιτίθεται με σφοδρότητα στο Ισραήλ. Η δε οργάνωση “ΙΗΙ” ήταν πίσω από την διαδήλωση πίσω από την αμερικανική βάση του Ιντσιρλίκ που κατέληξε σε επεισόδια.

Από τον Τραμπ στον Μπάιντεν

Τον Απρίλιο του 2014, σημειώθηκε ο τελευταίος γύρος των απευθείας συνομιλιών για την επίτευξη συμφωνίας Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που οδήγησε στην πλήρη διακοπή και εν συνεχεία διαφόρων ακροτήτων και τρομοκρατικών ενεργειών. Η άνοδος του Ντόναλντ Τραμπ εγκαινιάζει μία νέα εποχή στο Παλαιστινιακό. Τον Δεκέμβριο του 2017, αναγνωρίζει την Ιερουσαλήμ, ως την ιστορική πρωτεύουσα του Ισραηλινού κράτους και αποφασίζει την μεταφορά της Αμερικανικής πρεσβείας, από το Τελ Αβίβ (όπου είναι όλες οι πρεσβείες όλων των κρατών) στην Ιερουσαλήμ. Οι Παλαιστίνιοι είχαν διακόψει τότε κάθε επαφή με την αμερικανική διοίκηση.

Τον Νοέμβριο 2019, η διοίκηση Τραμπ ανακοινώνει ότι δεν θεωρεί πλέον τους Ισραηλινούς οικισμούς στα κατεχόμενα (παλαιστινιακά) εδάφη ως ασυμβίβαστες με το διεθνές δίκαιο, θέτοντας έτσι τις ΗΠΑ αντίθετες με το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας. Τέλος αναγνωρίζει ότι τα υψώματα του Γκολάν (συριακά εδάφη που καταλήφθηκαν από τους Ισραηλινούς το 1967) είναι πλέον ισραηλινά εδάφη.

Ούτε το σχέδιο Τραμπ (του γαμπρού του Κούσνερ) μπόρεσε να επιλύσει αυτό που δεν μπόρεσε η διεθνής κοινότητα επί 100 και πλέον χρόνια. Τελικώς πήρε και αυτό μία θέση στο ράφι της ιστορίας. Βέβαια η μεσανατολική πολιτική του Τραμπ κάθε άλλο παρά αποτυχημένη μπορεί να χαρακτηριστεί: με τις Συμφωνίες του Αβραάμ τρεις επιπλέον αραβικές χώρες (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν, Μαρόκο) εξομάλυναν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, ενώ αντίστοιχη συμφωνία εξομάλυνσης υπέγραψε και το Σουδάν. Σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, την Συμφωνία του Αβραάμ ήταν έτοιμη να υπογράψει και η Σαουδική Αραβία, μέχρι που ήρθε η επίθεση της Χαμάς και το βασίλειο διάκοψε τις επαφές με το Ισραήλ.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι ο κυριότερος υποστηρικτής του Ισραήλ στον πόλεμο που διεξάγει στην Γάζα, αν και πιέζει τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου για περιορισμένου χρονικού διαστήματος εκεχειρίες, προκειμένου να φτάσει ανθρωπιστική βοήθεια στην Γάζα (πιεζόμενος και από την αμερικανική κοινή γνώμη). Ίσως τελικά να είχε δίκιο ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Χάρβαρντ Stephen M. Walt όταν είπε πως «Κάθε φορά που οι ΗΠΑ προσεγγίζουν τη Μέση Ανατολή, κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Καιρός να φύγουν και να μην ξαναγυρίσουν».