Αυτή την αμερικανική Δημοκρατία θαυμάζαμε;

Τι σημαίνει η συμμετοχή του Μπιλ Κλίντον στη συγγραφή του πολιτικού θρίλερ «Ο πρόεδρος αγνοείται»; Τι τεκμηριώνει η δραματική κομεντί του Άνταμ Μακ Κέι «Το Μεγάλο Σορτάρισμα-The Big Short»; Και τι αποκαλύπτει η δημοφιλής σειρά με την εκπληκτική Βαϊόλα Ντέιβις «How to get away with murder-Πώς να γλυτώσεις από έναν φόνο»; Ένα βιβλίο, μία ταινία και ένα σίριαλ δίνουν την ίδια απάντηση με τον πιο απτό τρόπο: η αμερικάνικη δημοκρατία, το λίκνο του φιλελευθερισμού, έχει εισέλθει -σχεδόν ταυτόχρονα με την κατάρρευση του κομμουνιστικού μπλοκ- σε μια διαδικασία σταδιακής απορρύθμισης σε όλα τα πεδία, δραστηριότητες και εκφάνσεις του κράτους.

Η απορρυθμιστική διαδικασία ξεκίνησε στον χρηματοοικονομικό τομέα, που ούτως ή άλλως είναι η ατμομηχανή των πάντων, με τον διορισμό του Άλαν Γκρίνσπαν από τον Ρόναλντ Ρήγκαν το 1987, στην προεδρία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, FED. Στη συνέχεια, κορυφώθηκε το 2007-2008 (έναν χρόνο μετά την αποχώρηση Γκρίνσπαν) με την κρίση της δευτερογενούς αγοράς στεγαστικών ομολόγων (subprime crisis) που παρέσυρε το τραπεζικό σύστημα σε μείζονα κρίση και κόστισε 30 εκατ. θέσεις εργασίας και αρκετά τρισ. δολ.

Παρ΄όλα αυτά, έκτοτε η απορρύθμιση συνεχίζεται παντού και στα πάντα στην Αμερική, όπως θα διαπιστώσουμε στη συνέχεια, με δραματικά κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά αποτελέσματα. Από φιλοσοφικο-πολιτική προσέγγιση, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η απορρύθμιση του χρηματοοικονομικού τομέα και των αγορών οδήγησε στην επικράτηση, σε όλες τις εκφάνσεις του κράτους και της αμερικάνικης κοινωνίας, ενός ακραίου υποκειμενισμού. Ακόμα, οδήγησε σε έναν ακραίο σχετικισμό με ορατές επιπτώσεις στο αμερικάνικο χρέος, στη διεύρυνση των ανισοτήτων, στην απαξίωση της πολιτικής και των θεσμών, μέχρι και στο τρέχον shutdown.

“Το Μεγάλο Σορτάρισμα”

Η προεδρία Ομπάμα δεν μπόρεσε να συμμαζέψει την κατάσταση και έτσι οι λαϊκές μάζες που υπέστησαν τη συντριβή από τη γενική απορρύθμιση στράφηκαν στον Τραμπ που ξεκίνησε να ρυθμίζει τις εξωτερικές σχέσεις των ΗΠΑ (NAFTA, NATO, κλπ). Στο “Μεγάλο Σορτάρισμα” (2015) με τους Στιβ Καρέλ, Κρίστιαν Μπέιλ, Μπραντ Πιτ, Ράιαν Γκόσλινγκ, μια ομάδα χρηματιστών outsiders αντιλαμβάνονται πως είχαν αρχίσει να «κοκκινίζουν» στεγαστικά δάνεια, κατά χιλιάδες. Πάνω σε αυτά τα δάνεια “είχε χτιστεί” μια τεράστια πυραμίδα από ομόλογα, η αξιολόγηση των οποίων ξεκινούσε από ΒΒΒ και έφτανε στα σύνθετα δομημένα ομόλογα με αξιολόγηση ΑΑΑ.

Οι μικροπαρέες των εν λόγω χρηματιστών βλέπουν τη χιονοστιβάδα και τοποθετούνται κόντρα στις τράπεζες, με συμβόλαια ασφάλισης έναντι κινδύνου κατάρρευσης της αγοράς. Τότε, για έναν από αυτούς «κατασκευάστηκαν» τα περιβόητα CDS, επίσης περίπλοκα προϊόντα που για να τα εξηγήσει ο επινοητής τους επικαλέστηκε τον περίφημο σεφ και αυτόχειρα Άντονι Μπουρντέν, ο οποίος καθάριζε το δεύτερο ψάρι και το έκανε μια πανάκριβη μπουγιαμπέσα.

Στο αριστουργηματικό αυτό χρηματιστηριακό θρίλερ αποκαλύπτεται η υποκρισία και ο αμοραλισμός, η διαφθορά και η σαπίλα των θεσμών του χρηματοοικονομικού τομέα και η ακραία απληστία που οδήγησαν στην καταστροφή εκατομμύρια οικογένειες σε όλο τον κόσμο.

“Ο πρόεδρος αγνοείται”

Την απορρύθμιση της πολιτικής και του κράτους αποκαλύπτει στο καθηλωτικό βιβλίο «Ο πρόεδρος αγνοείται», που έγραψε ο Μπιλ Κλίντον σε συνεργασία με τον επιτυχημένο συγγραφέα αστυνομικών ιστοριών Τζέιμς Πάτερσον. Σε αυτό, αποκαλύπτεται όλο το παιχνίδι εξουσίας μέσα στα άδυτα του Λευκού Οίκου, των μίντια, του Κογκρέσο και της Γερουσίας.

Όλος ο μηχανισμός της αμερικανικής εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, με τους λομπίστες των οικονομικών συμφερόντων και τους χορηγούς των πολιτικών, με φόντο έναν κυβερνοπόλεμο, αποκαλύπτεται και ταυτόχρονα αποκαλύπτει την αγωνία (;) του Κλίντον για την προστασία της δημοκρατίας. Στην ουσία, έχουμε μια έμμεση επιβεβαίωση από έναν πρώην Αμερικανό πρόεδρο ότι τα όσα διαδραματίστηκαν στο House of Cards ή στο Homeland δεν είναι μακριά από την πραγματικότητα.

“Πώς να γλυτώσεις από έναν φόνο”

Την απορρύθμιση της αμερικάνικης Δικαιοσύνης, μέσα από μια τεράστια νομολογία που έχει παράξει η διαφθορά αποκαλύπτει η τηλεοπτική σειρά της Σόντα Ράιμς «Πώς να γλυτώσεις από έναν φόνο». Αποτελεί ένα απίστευτο δικαστικό θρίλερ που τεκμηριώνει αυτό που ξέρουν όλοι καλά στην Αμερική -εκτός από τους αφελείς-, ότι τα πάντα αγοράζονται ακόμη κι ένας φόνος.

Αγοράζονται, όχι αναγκαστικά με λάδωμα ή με εκβιασμό των λειτουργών του συστήματος δικαιοσύνης, αλλά από μία λάγνα εκρηκτική δικηγόρο που λειτουργεί συχνά έξω από τα όρια του νόμου, μετατρέποντάς τον σε όπλο της, μέσα από την ακατανόητη πολυπλοκότητα των συμβιβασμών και των εξωδικαστικών παζαριών. Ναι, στην Αμερική άμα έχεις χοντρό πορτοφόλι, όπως οι μαφιόζοι, οι κάθε κατηγορίας πλούσιοι και λοιποί που συχνάζουν σε φιλανθρωπικά γκαλά, μπορείς να τη βγάλεις καθαρή ακόμη και με έναν φόνο.

Αυτή είναι η φιλελεύθερη αμερικάνικη δημοκρατία που θαυμάζαμε, ζηλεύαμε και ονειρευόμασταν, όπως αντικατοπτρίζεται στο σινεμά και στην τηλεόραση. Μια απορρυθμισμένη χώρα της ακραίας ελευθεριότητας που επιστρέφει στη ζούγκλα φορώντας τον μανδύα του πολιτισμού.