Μπορούν οι ΗΠΑ να αποτρέψουν τις επιθέσεις των Χούτι; – Το κόστος για την ΕΕ

Οι χώρες που συνορεύουν με το Ισραήλ και τα παλαιστινιακά εδάφη, Λίβανος, Συρία, Ιορδανία και Αίγυπτος, εξισορροπούν τη ρητορική τους για να δείξουν ότι υποστηρίζουν τους Παλαιστίνιους, αλλά σκοπεύουν να μείνουν μακριά από τη σύγκρουση. Τούτου λεχθέντος, η Χεζμπολάχ του Λιβάνου αψιμαχεί με το Ισραήλ σε προσεκτικά σταθμισμένη και περιορισμένη κλίμακα, όπως και πολλές πολύ μικρότερες ομάδες στη Συρία. Όμως, όλες επιδεικνύουν αυτοσυγκράτηση και απροθυμία να επιτρέψουν να επεκταθούν οι μάχες στην Γάζα σε έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο. Ιορδανία και Αίγυπτος θα παρασυρθούν σε ένοπλη δράση μόνο σε περίπτωση πολύ μεγάλης πολεμικής κλιμάκωσης.

Σε οικονομικό επίπεδο, ο πόλεμος στη Γάζα δεν επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία. Οι βομβαρδισμοί, η αδιάκριτη στόχευση άοπλων πολιτών και πολιτικών υποδομών, ο ανθρώπινος πόνος, η δυστυχία, ο εκτοπισμός, η πείνα και οι ασθένειες προκαλούν διεθνή συμπόνια, αλλά όσο οι μάχες παραμένουν περιορισμένες στη Γάζα, δεν επηρεάζουν το οικονομικό γίγνεσθαι.

Οι επιθέσεις των Χούτι

Αυτή η επισφαλής άτυπη ισορροπία συμφερόντων μπορεί να διαταραχθεί από τις ενέργειες μιας μικρής, αλλά αποφασιστικής ομάδας, των Χούτι της Υεμένης. Η σκληροπυρηνική ομάδα που έκανε την εμφάνισή της στον εν εξελίξει πόλεμο στο Ισραήλ, μπορεί να είναι πιο απειλητική για τον πλανήτη από ό,τι η σύγκρουση στη Γάζα. Οι επιθέσεις των Χούτι διαταράσσουν το παγκόσμιο εμπόριο, θέτοντας σε κίνδυνο τη ναυτιλία μέσω του στρατηγικού περάσματος Μπαμπ ελ-Μαντέμπ, που βρίσκεται μεταξύ της Ερυθράς Θάλασσας και του Ινδικού Ωκεανού – ένα στενό πέρασμα που είναι το τρίτο πιο σημαντικό σημείο στον κόσμο για αποστολές πετρελαίου, μετά τα Στενά του Ορμούζ και της Μαλάκα.

Το επαπειλούμενο οικονομικό πλήγμα για την ευρωπαϊκή οικονομία θα είναι μεγάλο, καθώς πάνω από έξι εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, περνούν από αυτό καθημερινά, κυρίως στο δρόμο τους προς την Ευρώπη. Για ένα μέσο πλοίο η διέλευση από το Μπαμπ ελ-Μαντέμπ και το Σουέζ χρειάζεται εννέα ημέρες λιγότερες από το να ταξιδέψει μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας. Οι ειδικοί στη ναυτιλία εκτιμούν ότι η συντομότερη διαδρομή εξοικονομεί τουλάχιστον 15% από το κόστος μεταφοράς. Υπάρχουν όμως και έμμεσες δαπάνες: Οι επιθέσεις στη θαλάσσια κυκλοφορία αυξάνουν τα ποσοστά ασφάλισης και τις αποζημιώσεις κινδύνου για τα πληρώματα.

Μπορεί ο πόλεμος στη Γάζα να μην έχει οικονομικό κόστος στους πολίτες των χωρών που κρατούν ουδετερότητα, όμως οι επιθέσεις των Χούτι στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσαν να εκτινάξει τις τιμές στα ύψη, πρώτα του πετρελαίου κι εν συνεχεία όλων των άλλων εμπορευμάτων. Οι επιθέσεις στη διεθνή ναυτιλία κλιμακώθηκαν με την απαγωγή του Galaxy Leader τον Νοέμβριο και στη συνέχεια κατέληξαν σε επιθέσεις με ρουκέτες και drone εναντίον εμπορικών φορτηγών πλοίων και βαριά οπλισμένων ναυτικών πλοίων πολλών χωρών.

Οι ΗΠΑ κινούνται προσεκτικά προς το παρόν και αποφεύγουν να απαντήσουν στις επιθέσεις των Χούτι. Δεν υπήρξαν αναφορές για συνομιλίες τους με την Τεχεράνη, αλλά δεν μπορούν να αποκλειστούν, καθώς η Ουάσιγκτον σίγουρα δεν θα ήθελε να διακινδυνεύσει να ωθήσει τον μεγάλο αδερφό των Χούτι ή τους αντιπροσώπους της, όπως η Χεζμπολάχ σε έναν πλήρη πόλεμο γύρω από τη Γάζα.

ΗΠΑ εναντίον Χούτι

Ωστόσο, μετά τις τελευταίες πυραυλικές επιθέσεις εναντίον εμπορικών πλοίων, η Ουάσιγκτον φέρεται να προσπαθεί να συγκροτήσει έναν συνασπισμό 12 κρατών για να αντιμετωπίσει την απειλή των Χούτι για τη ναυτιλία. Πολεμικά πλοία τεσσάρων εθνών, των ΗΠΑ, της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και του Ισραήλ, δραστηριοποιούνται ήδη στην Ερυθρά Θάλασσα και ορισμένα έχουν αποτρέψει επιτυχώς επιθέσεις εναντίον τους, όπως και εναντίον χερσαίων στόχων στο Ισραήλ. Να σημειωθεί πως η χώρα μας, δια στόματος του υπουργού Ναυτιλίας, δήλωσε έτοιμη να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε διεθνή πρωτοβουλία για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας.

Με έναν ευρύτερο συνασπισμό, λοιπόν, ο αριθμός των πολεμικών πλοίων θα αυξανόταν, δίνοντας τη δυνατότητα επίθεσης σε στόχους εντός της Υεμένης, όπως θέσεις εκτόξευσης, εγκαταστάσεις διοίκησης και χώρους αποθήκευσης πυραύλων, υπό το φόβο όμως τροφοδότησης ενός νέου μετώπου στην περιοχή, με εμπλοκή του Ιράν. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ βρίσκεται επίσης σε συζητήσεις με χώρες των 39 μελών των Συνδυασμένων Ναυτικών Δυνάμεων, για τη συγκρότηση μιας θαλάσσιας ειδικής ομάδας για να «διασφαλίσει την ασφαλή διέλευση» των πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.

Έχοντας πληροφόρηση της δημιουργίας του συνασπισμού, οι Χούτι θέλουν να τον αποτρέψουν από το να γίνει ενεργός και λειτουργικός. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Μοχάμεντ αλ Μπουχάιτι, μέλος του πολιτικού γραφείου των Χούτι, προειδοποίησε την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ότι εάν ενταχθούν σε έναν τέτοιο συνασπισμό, οι Χούτι θα στοχοποιήσουν τις εξέδρες πετρελαίου και τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης τους.

Η απειλή είναι ρεαλιστική, οι πετρελαϊκές υποδομές και των δύο χωρών βρίσκονται εντός της εμβέλειας των πυραύλων των Χούτι. Οποιαδήποτε μεγάλη επίθεση σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στην Αραβική Χερσόνησο θα ήταν ξεκάθαρη κλιμάκωση και μάλιστα παγκόσμια, καθώς θα ανέβαζε τις τιμές του πετρελαίου και θα αύξανε τα ποσοστά ασφάλισης για τα διεθνή δεξαμενόπλοια που φορτώνουν κατά μήκος των ακτών της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων.

Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για την Υεμένη, Τιμ Λέντερκινγκ, δήλωσε την Πέμπτη πως η Ουάσινγκτον θέλει τον «ευρύτερο δυνατό» ναυτικό συνασπισμό για να προστατεύει τα πλοία και διαμήνυσε στους Χούτι ότι οι επιθέσεις δεν θα γίνουν ανεκτές. Από την πλευρά του το Ιράν προειδοποίησε πως η προτεινόμενη πολυεθνική ναυτική δύναμη θα αντιμετωπίσει «αναπάντεχα προβλήματα» και πως κανένας «δεν μπορεί να κάνει μια κίνηση στην περιοχή όπου έχουμε υπεροχή».

Κίνδυνος για την ναυσιπλοΐα 

Ο κίνδυνος από τις επιθέσεις των Χούτι εξανάγκασε τρεις εταιρείες (τις MSC, Hapag Lloyd και Maersk), που ελέγχουν μαζί το 40% του παγκόσμιου εμπορίου, να σταματήσουν την είσοδο των πλοίων τους στην Ερυθρά Θάλασσα, θέλοντας να προστατεύσουν κατά δήλωσή τους, τις ζωές των ναυτικών τους καθώς και την ασφάλεια των περιουσιακών τους στοιχείων. Μέχρι να είναι ασφαλές το πέρασμα της Ερυθράς Θάλασσας, τα πλοία των τριών εταιρειών δεν θα διέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ με κατεύθυνση προς Ανατολάς και Δυτικά. Ήδη έχουν αλλάξει τις διαδρομές των πλοίων τους ώστε να αποφεύγουν την Ερυθρά Θάλασσα, δρομολογώντας τα να περάσουν μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας. Αυτή η εναλλακτική διαδρομή προς τον Ινδικό Ωκεανό προσθέτει 10 έως 14 ημέρες ταξιδιού στο ταξίδι ενός σκάφους και αυξάνει πολύ το κόστος του καυσίμου.

Το Στενά Μπαμπ ελ-Μαντέμπ βρίσκεται ανάμεσα στο Κέρας της Αφρικής και τη Μέση Ανατολή. Συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον Κόλπο του Άντεν και την Αραβική Θάλασσα. Αυτή η πλωτή οδός χρησιμοποιείται από πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τον Περσικό Κόλπο. Περίπου το 12% του παγκόσμιου εμπορίου, που περιλαμβάνει το 30% όλων των παγκόσμιων εμπορευματοκιβωτίων, διακινείται μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.

Ο μεγαλύτερος άμεσος αντίκτυπος της κλιμάκωσης των Χούτι ήταν το αυξημένο κόστος ασφάλισης. Λόγω της επικινδυνότητας της ναυσιπλοΐας στα Στενά το κόστος ασφάλισης έχει διπλασιαστεί για τα πλοία που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα, γεγονός που μπορεί να προσθέσει εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια στο κόστος μεταφοράς. Για τους Ισραηλινούς πλοιοκτήτες, έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο – κατά 250% – ενώ ορισμένες ασφαλιστικές εταιρείες δεν τους καλύπτουν καθόλου.

Εάν οι επιθέσεις των Χούτι κλιμακωθούν και η θαλάσσια κυκλοφορία της Ερυθράς Θάλασσας αντιμετωπίσει μεγάλη διακοπή, τόσο η παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια, όσο και το εμπόριο ξηρού φορτίου θα υποστούν άλλο ένα πλήγμα—ιδιαίτερα στην Ευρώπη, η οποία εξακολουθεί να ανακάμπτει από τον τεράστιο αντίκτυπο του πολέμου στην Ουκρανία. Συνεπώς, η διασφάλιση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας σε αυτήν την πλωτή οδό είναι ζωτικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια και τη συνολική παγκόσμια οικονομία.

Ο αυτισμός των ευρωπαϊκών ηγεσιών

Καταληκτικά, θα ήταν παράδοξο και κυνικό ενώ η σύγκρουση στην Γάζα, παρ’ όλο που συγκίνησε την παγκόσμια κοινότητα με τα τόσα δεινά και καταστροφές που προκάλεσε, δεν κατάφερε να αποκλιμακώσει την κρίση, αυτό να επιτευχθεί από τις οικονομικές επιπτώσεις που προκαλεί η επικινδυνότητα της ναυσιπλοΐας στα Στενά Μπαμπ ελ-Μαντέμπ. Η γεωπολιτική άλλωστε είναι ένα κυνικό πεδίο στρατηγικής. Η Ευρώπη, μη έχοντας διαμορφώσει μία ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική για να προστατεύσει τα στενά ευρωπαϊκά συμφέροντα, πιθανόν να δεχθεί ένα ακόμη πλήγμα στην οικονομία της, που έχει ήδη πληγεί συνεπεία του πολέμου στην Ουκρανία.

Διακατεχόμενη από έναν στρατηγικό αυτισμό, αδυνατεί να αποτελέσει έναν ισχυρό πόλο στο νέο πολυπολικό κόσμο που τελεί υπό διαμόρφωση. Αντ’ αυτού δορυφοροποιεί την εξωτερική της πολιτική σε αλλότρια γεωπολιτικά συμφέροντα, πλήττοντας το κύρος της και την ευημερία των λαών της. Και στην Ουκρανική κρίση και στον πόλεμο στη Γάζα, αντί να είναι παρακολούθημα των εξελίξεων, θα μπορούσε να διαμορφώσει μία πολιτική παρεμβάσεων, διεκδικώντας τον αυτόνομο ρόλο που δικαιούται στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η έλλειψη ηγετών του μεγέθους του Ντε Γκωλ, του Μιτεράντ, του Μπραντ είναι εμφανής…