Διασκέψεις για το Κυπριακό με φόντο το Μπαρμπαρός και την Αμμόχωστο!

Μια προκαταρκτική, άτυπη και μια κανονική Διάσκεψη για το Κυπριακό προτίθεται να συγκαλέσει, ενδεχομένως εντός Νοεμβρίου, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες. Στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού αναφέρουν πως, ανεξαρτήτως αποτελέσματος στις σημερινές ψευδοεκλογές στα κατεχόμενα, ο Γ.Γ. θα προχωρήσει με βάση τους σχεδιασμούς του.

Παραλλήλως, ξεκινά και η κινητοποίηση όλων των παραγόντων με επιρροή, με στόχο να αρχίσει και να τελειώσει αυτή η νέα προσπάθεια σε σύντομο χρονικό διάστημα. Εάν, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, κατά την άτυπη Διάσκεψη, ο κ. Γκουτέρες θεωρήσει πως υπάρχει έδαφος, τότε θα συγκαλέσει νέα Πενταμερή, κανονική και επίσημη, στην οποία θα συμμετάσχει και η ΕΕ.

Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν πως, υπό το βάρος των όσων διαδραματίζονται στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και στην Αμμόχωστο, στη Νέα Υόρκη έχουν αποφασίσει να επισπεύσουν τις προσπάθειες. Εκτιμάται δε, πως με την εμπλοκή και άλλων παραγόντων, όπως είναι η ΕΕ, η γερμανική προεδρία της, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, αλλά και το ΝΑΤΟ, θα προκληθούν ραγδαίες εξελίξεις, ώστε να υπάρξει σύντομα αποτέλεσμα. Είναι επίσης προφανές, πως θα ασκηθούν πιέσεις προς όλες τις πλευρές και θα επιχειρηθεί με διάφορους τρόπους να μην αφεθεί  διέξοδος στους εμπλεκόμενους να μην συνεργασθούν.

Τον λόγο έχει η … Άγκυρα

Το μεγάλο στοίχημα, όπως σημειώνουν διπλωματικοί κύκλοι, είναι η αντίδραση της Άγκυρας σε μια πρόσκληση του Γενικού Γραμματέα, πρωτίστως, όμως με ποια ατζέντα θα θελήσει να προσέλθει. Ο Γενικός Γραμματέας, σύμφωνα και με όσα έχει αναφέρει και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας στις 23 Σεπτεμβρίου, θα θέσει ως βάση των συζητήσεων, το πλαίσιο έξι σημείων που κατέθεσε στο Κραν Μοντανά. Το πλαίσιο αυτό, όπως χαρακτηριστικά είπε ο κ. Γκουτέρες, θα πρέπει να γίνει αποδεκτό στο σύνολο του και όχι επιλεκτικά.

Είναι επίσης σαφές πως οι διεθνείς παίκτες επενδύουν και στη διαδικασία των διερευνητικών επαφών Ελλάδος και Τουρκίας. Εκτιμούν, μάλιστα, ότι το “καλό κλίμα” που θα διαμορφωθεί στον ελληνοτουρκικό διάλογο θα επηρεάσει και το Κυπριακό. Δένδιας και Τσαβούσογλου συμφώνησαν, όπως είναι γνωστό, πρόσφατα στην Μπρατισλάβα, να προχωρήσουν με τις διερευνητικές επαφές στη σκιά και των όσων διαδραματίζονται στην Αμμόχωστο. Η λογική στην Αθήνα είναι πως πρόκειται για δυο διαφορετικά ζητήματα και πως «όταν υπάρχει διάλογος, θα μπορούμε να τα λέμε στους Τούρκους». 

Η τουρκική πλευρά θα πει προφανώς την τελευταία λέξη σε σχέση με τους σχεδιασμούς της λεγόμενης διεθνούς κοινότητας. Είναι προφανές ότι η Άγκυρα έχει διαφορετική ατζέντα και διαφορετικό οδικό χάρτη. Η κατοχική Τουρκία εννοείται ότι θα επιδιώξει μέσα από μια διαδικασία να θέσει τις αξιώσεις της. Μέχρι τώρα αυτό που επιδιώκει το επιτυγχάνει. Είναι, λοιπόν, και ένα στοίχημα για τα Ηνωμένα Έθνη και προσωπικά για τον κ. Γκουτέρες να μην προσαρμοστεί αυτή τη φορά στις τουρκικές αξιώσεις. Ούτε να ακολουθήσει τις υποδείξεις του Βερολίνου.

Κυπριακό με την Αμμόχωστο στο κάδρο

Σε σχέση με την Αμμόχωστο, από πλευράς Λευκωσίας στο τραπέζι βρίσκεται η πρόταση, που κατατέθηκε με επιστολή Αναστασιάδη το 2019 για τη συγκρότηση ομάδας εμπειρογνωμόνων. Αυτό αναφέρθηκε εκ νέου στον Γενικό Γραμματέα, ο οποίος είπε ότι θα προσπαθούσε να αποτρέψει την προέλαση των Τούρκων στην περίκλειστη περιοχή. Η προσπάθεια του, εάν έγινε, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, απέτυχε.

Το επιχείρημα, πάντως, του Ερντογάν στα διαβήματα προσφέρεται μόνο για όσους θέλουν να του προσφέρουν κάλυψη. Όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, στην καγκελάριο Μέρκελ, με την οποία μίλησε την περασμένη Τρίτη, πριν την ανακοίνωση για την Αμμόχωστο, ο Ερντογάν ισχυρίσθηκε πως όλα αυτά που λέγονται αποτελούν προπαγάνδα των Ελληνοκυπρίων. «Δεν θα αλλάξουμε το καθεστώς. Θα ανοίξουμε την παραλία για όλους τους Κυπρίους…» φέρεται ότι είπε. Και κάποιοι τον έχουν πιστέψει!

Οι διεθνείς αντιδράσεις, όπως εκδηλώνονται, σαφώς και δεν ανατρέπουν τις τουρκικές επιδιώξεις. Για παράδειγμα, στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (1-2 Οκτωβρίου), περιλήφθηκαν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών για την Αμμόχωστο, πλην όμως δεν κατονομάζεται η κατεχόμενη πόλη. Και αυτό επειδή αντέδρασε η Μέρκελ! Η Γερμανίδα καγκελάριος δεν ήθελε καμία αναφορά στα Βαρώσια. Όταν όμως δεν δέχονται οι εταίροι μας να κατονομαστεί η Αμμόχωστος, για να μην αντιδράσει η Άγκυρα, γιατί να εισακούσει τις όποιες εκκλήσεις η Τουρκία;

Το επόμενο βήμα της τουρκικής πλευράς σε σχέση με την Αμμόχωστο αναμένεται ότι θα είναι η μεταβίβαση της περιοχής από τον κατοχικό στρατό στο ψευδοκράτος και στη συνέχεια η επιχείρηση προσέγγισης των Ελληνοκυπρίων ιδιοκτήτων και η εμπλοκή της λεγόμενης επιτροπής περιουσιών του κατοχικού καθεστώτος. Είναι σαφές από τα όσα έχουν αναφερθεί και δημόσια, πως ο εποικισμός της περιοχής είναι “δρόμος χωρίς επιστροφή”, εκτός και αν η Τουρκία ανταλλάξει αυτό το σχέδιό της με κάποια άλλη αξίωσή της. Και αυτή η εξέλιξη θα είναι όμως προσωρινή. Εκτός και αν επιτευχθεί συμφωνία στο Κυπριακό, πλην όμως αυτό δεν είναι ορατό τούτη τη ώρα. Εκτός και αν υπάρξει “κλείσιμο” του Κυπριακού διά της επιβολής.

Άλλα κόλπα στην ΕΕ 

Στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (1-2 Οκτωβρίου), η Γερμανία, που προεδρεύει αυτό το εξάμηνο της ΕΕ, η Ισπανία, η Ιταλία και η Μάλτα ζήτησαν να δοθεί «χώρος στον διάλογο». Επιχειρήθηκε έτσι, να υποβαθμιστεί η σημασία των κυρώσεων με στόχο να εγκαταλειφθεί από τη Λευκωσία αυτή η θέση. Στη διάρκεια των συζητήσεων φαίνεται όμως, πως υπήρξαν και από τη γαλλική πλευρά υποδείξεις του Μακρόν προς τον Αναστασιάδη σχετικά με τις δυσκολίες να υιοθετηθούν κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας.

Είναι, ωστόσο, σαφές πως υπήρχαν περιθώρια άλλων χειρισμών στο Συμβούλιο. Ιδιαίτερα, όταν δινόταν το μήνυμα πως η Λευκωσία θα επέμενε, μέχρι τέλους, στις θέσεις της. Η μη έκδοση συμπερασμάτων θα ήταν ένα ενδεχόμενο, το οποίο θα κινητοποιούσε περισσότερο τη Γερμανία, που ως Προεδρία θα έπρεπε να επιφορτιστεί κόστος, εάν η ΕΕ παρουσιαζόταν διχασμένη και η ίδια αποτύγχανε να “περάσει” ένα κοινά αποδεκτό κείμενο, όπως γίνεται πάντα. Αυτό το εργαλείο προφανώς και δεν αξιοποιήθηκε.

Το γεωτρύπανο “Γιαβούζ” έχει ολοκληρώσει τη γεώτρηση του στο θαλασσοτεμάχιο 6 της κυπριακής ΑΟΖ. Δεν εντόπισε κοίτασμα φυσικού αερίου και για τον λόγο αυτό αποχώρησε από την περιοχή. Αυτή είναι αλήθεια, αν και επιχειρήθηκε από την γερμανική Προεδρία της ΕΕ να παρουσιαστεί ως «βήμα καλής θέλησης» από πλευράς Ερντογάν. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως η επιστροφή του “Γιαβούζ” στην περιοχή παραμένει ανοικτή και ότι αυτό θα αποφασισθεί προσεχώς.

Εξάλλου, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της Άγκυρας, διενεργεί γεωτρήσεις σε περιοχές «τουρκικής αρμοδιότητας» και η αποχώρησή του δεν συνιστά αλλαγή στάσης από την πλευρά της κατοχικής δύναμης. Την ίδια ώρα, όταν το Βερολίνο και άλλοι διεθνείς παράγοντες θέτουν το θέμα του “Μπαρμπαρός”, η απάντηση της Άγκυρας είναι η εξής: «Α, αυτό δεν είναι δική μας υπόθεση, αλλά των Τουρκοκυπρίων, καθώς αυτοί είναι που έχουν αδειοδοτήσει την τουρκική εταιρεία πετρελαίων, ΤΡΑΟ και διενεργεί, με το σκάφος, έρευνες σε …δικές τους περιοχές». Αυτά τα …εκπληκτικά λένε οι Τούρκοι!