Δυσκολεύουν τα πράγματα στη Συρία – Εντάσεις και στο εσωτερικό της Τουρκίας

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τη Συρία (SOHR), «περίπου 10 χιλιόμετρα από το άνοιγμα της Διεθνούς Έκθεσης της Δαμασκού, στην οποία παρευρέθηκε ο πρόεδρος Σαράα, τρία ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη βομβάρδισαν διαδοχικά την περιοχή Ριφ-Δαμασκού (περιφέρεια Δαμασκού)».

Στη «Νέα Συρία», ο ισραηλινός παράγοντας εξακολουθεί να ασκεί ισχυρή επιρροή, πέραν της εμπλοκής του PKK, προκαλώντας δυσαρέσκεια στην Άγκυρα. Οι εξελίξεις στη Συρία γίνονται ολοένα πιο περίπλοκες, επηρεάζοντας αρνητικά και τη διαδικασία για μια «Τουρκία χωρίς τρομοκρατία». Σημαντικό ρόλο παίζει ο Αμερικανός πρέσβης Τομ Μπάρακ, ο οποίος έφθασε στο σημείο να προσβάλει δημοσιογράφους στον Λίβανο.

Αντιδράσεις για την Συρία

Παρά το νέο καθεστώς Σαράα, η κατάσταση στη Συρία εμφανίζεται δυσκολότερη ακόμη και από την εποχή του Μπασάρ αλ-Άσαντ.
Ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν παραδέχθηκε ότι οι εξελίξεις έχουν επιδεινωθεί, δίνοντας «πάτημα» στην αντιπολίτευση να εντείνει τα πυρά της κατά της κυβέρνησης.

Πρόσφατα, σε συνέντευξη Τύπου στην Τζέντα, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, δήλωσε: «Είχαμε πει από τις 8 Δεκεμβρίου ότι μια εποχή τελείωσε, μια άλλη ξεκίνησε, αλλά δεν ήταν πιο εύκολη. Η πρόκληση είναι πολύ μεγαλύτερη. Τα προβλήματα έχουν γίνει πιο σαφή, πιο ξεκάθαρα. Η Τουρκία έχει μεγάλη ευθύνη εδώ». Αναλυτές επισημαίνουν ότι ο Φιντάν, ουσιαστικά, δεν περιορίζεται στο να δηλώνει ότι η κατάσταση στη Συρία δυσκολεύει όλο και περισσότερο, αλλά τονίζει παράλληλα την ανάγκη για έναν επαναπροσδιορισμό της τουρκικής πολιτικής.

Οι προτεραιότητες Τουρκίας και ΗΠΑ

Επί εποχής Άσαντ, ο κύριος πονοκέφαλος για την Άγκυρα ήταν οι συριακές επεκτάσεις του PKK, που με τη στήριξη των ΗΠΑ, αναπτύχθηκαν υπό την ονομασία SDF, διεκδικώντας αυτονομία ή κατά τους Τούρκους ακόμη και ανεξαρτησία, κατά τα πρότυπα του Ιράκ. Σήμερα, στην εικόνα προστίθεται και η επεκτατική επιθετικότητα του Ισραήλ, που ενθαρρύνει όχι μόνο τους Κούρδους αλλά και Δρούζους, Αλαουίτες και άλλες μη σουνιτικές μουσουλμανικές ομάδες προς την κατεύθυνση του διαμελισμού της Συρίας, με υποσχέσεις στρατιωτικής στήριξης.

Αποθαρρυμένη από τη συμφωνία ολοκλήρωσης με τη Δαμασκό της 10ης Μαρτίου, με το κλίμα να έχει επιβαρυνθεί και από το τελευταίο κύμα σφαγών στο οποίο εμπλέκονται και δυνάμεις που υποστηρίζουν το καθεστώς αλ-Σαρά,  οι δυνάμεις SDF δηλώνουν πλέον ανοιχτά ότι δεν προστίθενται να τηρήσουν τη συμφωνία και επανέρχονται στο αίτημα για αυτονομία. Η Ουάσιγκτον, με προτεραιότητες που συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με αυτές του Ισραήλ, φαίνεται οτι αλλάζει ρητοτορική. Οι δηλώσεις του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα, Τομ Μπαράκ, περί «πολιτιστικής ποικιλομορφίας» – ένας μάλλον ασαφής όρος που παραπέμπει σε καμουφλαρισμένη ομοσπονδία – επιβεβαιώνουν αυτή τη στροφή.

Δύσκολα και για την “Τουρκία χωρίς τρομοκρατία”

Η κατάσταση αυτή δεν επηρεάζει μόνο την εξωτερική πολιτική. Επηρεάζει και το εσωτερικό, ειδικά την πορεία για μια «Τουρκία χωρίς τρομοκρατία» Η Τουρκία έχει εκφράσει ανησυχία για την υποστήριξη του Ισραήλ προς την κουρδική ηγεσία των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), θεωρώντας ότι αυτή η υποστήριξη μπορεί να αποσταθεροποιήσει τη Συρία και να παρατείνει την παρουσία του PKK στην περιοχή.

Παράλληλα, η Τουρκία έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα επιτρέψει οποιαδήποτε προσπάθεια αποσταθεροποίησης της Συρίας και ότι θα υποστηρίξει τη διαδικασία ολοκλήρωσης των SDF με την κεντρική κυβέρνηση της Συρίας, όπως συμφωνήθηκε τον Μάρτιο του 2025. Όμως, η αποστασιοποίηση των δυνάμεων SDF από τη συμφωνία αλλάζει το πλαίσιο που είχε δημιουργηθεί με το κάλεσμα του Αμπντουλάχ Οτσαλάν για διάλυση και αφοπλισμό (27 Φεβρουαρίου).  Πλέον, το PKK δίνει σήματα ότι οι όροι έχουν αλλάξει.

Η “καθυστέρηση” του Μπάρακ και τα ερωτήματα 

Η συζήτηση για ένταξη του Οτσαλάν στην κοινοβουλευτική επιτροπή «Εθνικής Αλληλεγγύης, Αδελφοσύνης και Δημοκρατίας» και η πιθανή απελευθέρωσή του – που φέρεται ότι ούτε ο ίδιος επιθυμεί τώρα – προκαλούν αντιδράσεις. Η σιωπή για την τύχη της διαδικασίας μετά την τελετή συμβολικής καταστροφής όπλων της 11ης Ιουλίου δείχνει αβεβαιότητα. Και ενώ Ερντογάν, Μπαχτσελί, Φιντάν και Γιασάρ Γκιουλέρ μιλούν για πλήρη αφοπλισμό όλων των παραφυάδων, το Καντίλ (διοίκηση PKK) φαίνεται να το αγνοεί.

Σύμφωνα με αναλυτές:

• Είναι όσα συμβαίνουν μέρος μιας άτυπης διαπραγμάτευσης ΗΠΑ–Ρωσίας, που συνδέει Συρία και Ουκρανία;
• Μήπως συμφώνησε η κυβέρνηση Ερντογάν με τον Τραμπ ότι, αν η Τουρκία επιλύσει ειρηνικά το Κουρδικό, οι ΗΠΑ θα μπλοκάρουν την ίδρυση κουρδικής ομοσπονδίας στη Συρία;
• Υποδηλώνει η τοποθέτηση του Μπάρακ ως πρέσβη στην Άγκυρα και ειδικού απεσταλμένου στη Συρία, ρόλο «περιφερειακού διοικητή»;
• Μπορεί η συμφωνία για «ζώνη μη σύγκρουσης» Τουρκίας–Ισραήλ, μέσω μεσολάβησης του Αζερμπαϊτζάν, να αποτελεί τμήμα αυτού του σχεδίου;

Κι όμως, όσο ο Μπάρακ καθυστερεί, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα δημιουργίας κουρδικής ομοσπονδίας υπό το PKK (με άλλο όνομα) και μειώνονται οι πιθανότητες επιτυχίας του προγράμματος «Τουρκία χωρίς τρομοκρατία».

Στην ομιλία του στην πόλη Μαλαζγκίρτ (26 Αυγούστου) ο Ερντογάν είπε: «Αν το σπαθί βγει από το θηκάρι, δεν υπάρχει χώρος για λόγια». Αυτό δείχνει, πέρα από πιθανή στρατιωτική επιχείρηση, και νέα ρύθμιση της συριακής πολιτικής, όπως είχε προϊδεάσει και ο Φιντάν. Τα νέα βήματα της Τουρκίας για εσωτερική ειρήνη και εξωτερική ασφάλεια εξαρτώνται τελικά από την απόδοση ενός Αμερικανού διπλωμάτη;

 

---

 

Η Βάνα Στέλλου είναι δημοσιογράφος. Από το 2012 είναι ανταποκρίτρια στην Τουρκία ελληνικών και τουρκικών ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων Real Group (2014-2024), Star Chanel (2016-2017), CNN Greece, ΑΝΤ1 tv, Καθημερινή, ελληνικό ρ/φ “Ηχώ της Πόλης”, αγγλόφωνη Daily Sabah, TRT Greek.