Έμμεσο μήνυμα του ΝΑΤΟ στην Σερβία για το Κόσσοβο

Η αντιπαράθεση Σέρβων και Αλβανών στο Κόσσοβο παίρνει διαστάσεις και στο στρατιωτικό πεδίο, παρά την αναζήτηση πολιτικής και διπλωματικής λύσης. Συγκεκριμένα, χτες πραγματοποιήθηκε η αλλαγή σκυτάλης του Αρχηγού της KFOR (στην οποία μετέχουν 21 χώρες μέλη του ΝΑΤΟ και έξι μη μέλη απ’ τον οργανισμό Συνεργασίας για την Ειρήνη), όπου ο Ιταλός στρατηγός Άνγκελο Μικέλε Ριστούτσια παρέδωσε στον Τούρκο ομόβαθμο του, Οζκάν Ουλουτάς.

Δεν είναι του παρόντος να αναφερθούν δημοσιεύματα του Anadolu που θεωρούν σημαντική την αύξηση της τουρκικής παρουσίας στη Βαλκανική, ούτε ανάλογες αναλύσεις στον σερβικό Τύπο που θεωρούν δυσμενή εξέλιξη την (αναμενόμενη) αλλαγή φρουράς στην KFOR, εστιάζοντας στο γεγονός ότι η Τουρκία παραβιάζει το Ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς προμηθεύει παρανόμως με οπλισμό την Αμυντική Δύναμη Κοσσόβου (FSK).

Ουσιαστική σημασία είχε η παρουσία στην τελετή αλλαγής, του Αμερικανού ναυάρχου Στιούαρτ Μπ. Μανς (Stuart B. Munsch) και η συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο Στρατόπεδο “Camp Film City” στην Πρίστινα, όπου αναφέρθηκε με λεπτομέρειες στον ρόλο της KFOR. Πόσο μάλλον όταν έχουμε και επεισόδια που καταμαρτυρούν χαρακτηριστικά ανοιχτής στρατιωτικής αντιπαράθεσης στις περιοχές του Βόρειου Κοσσόβου. Εκεί πρόσφατα  σημειώθηκε ένοπλο επεισόδιο, με την σύγκρουση Σέρβων παραστρατιωτικών με δυνάμεις ασφαλείας των αλβανικών αρχών του Κοσσόβου (Κυριακή 24 Σεπτεμβρίου).

Ο Αμερικανός ναύαρχος ουσιαστικά δημοσιοποίησε λεπτομέρειες από την σχετική αναφορά της Μόνιμης Αντιπροσώπου των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ Πρέσβειρας Σμιθ ότι τις τελευταίες μέρες η KFOR έχει λάβει αποφάσεις τροποποίησης του καθεστώτος αντίδρασης επί του πεδίου ευθύνης της. Ο ναύαρχος Μανς ανέφερε ότι μετά το επεισόδιο στο Μοναστήρι του Μπιριάνσκ η (υπό την ευθύνη και διοίκηση της Συμμαχίας) KFOR προχώρησε σε αύξηση του προσωπικού της.

Συγκεκριμένα, η Μεγάλη Βρετανία και η Ρουμανία (δεν αναγνωρίζει το κράτος του Κοσσόβου) προσέφεραν περισσότερες δυνάμεις, η Τουρκία ένα Σύνταγμα Ειδικών Δυνάμεων 600 ανδρών, ενώ προστέθηκε και ένα Πολυεθνικό Σύνταγμα Άμεσης Αντίδρασης, υπό ελληνική διοίκηση (η οποία Ελλάδα επίσης δεν αναγνωρίζει, τυπικά, το κράτος του Κοσσόβου).

Ο Αμερικανός ναύαρχος υπογράμμισε την αποφασιστικότητα της KFOR, αναφέροντας πως οι δυνάμεις της θα αντιδρούν άμεσα σε κάθε παράγοντα πρόκλησης. Σε συνδυασμό με πληθώρα άλλων γεγονότων, βλέπουμε πως διαμορφώνεται στο Βόρειο Κόσσοβο μία νέα γραμμή αντιπαράθεσης που δεν αφορά αμιγώς τους Σέρβους και τους Αλβανούς. Ουσιαστικά έχουμε μία σύγκρουση συμφερόντων, πολύ πέραν των Βελιγραδίου και Πρίστινας, η οποία προσλαμβάνει χαρακτηριστικά πολεμικού μετώπου.

Οι δηλώσεις Λαβρόφ

Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δεν άφησε περιθώρια υποθέσεων: Ανάρτησε κείμενο θέσεων στην επίσημη ιστοσελίδα του υπουργείου, όπου καταγγέλλει την ΕΕ για ανακολουθία στο ζήτημα του Κοσσόβου και μονομέρεια εις βάρος της Σερβίας και του σερβικού έθνους. Μάλιστα, συνέκρινε την στάση των Βρυξελλών στο Κόσσοβο, με την στάση τους στο ζήτημα του Ντονμπάς στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με τον Λαβρόφ, με την Συμφωνία των Βρυξελλών του 2013, οι αρχές της ΕΕ δεσμεύονται να υποχρεώσουν τις αλβανικές αρχές της Πρίστινα να συγκροτήσουν τις θεσμικές αρμοδιότητες της Ένωσης Σερβικών Δήμου Κοσσόβου. Η Συμφωνία του Μινσκ το 2014 εγγυούνταν αντίστοιχη ρύθμιση και για τους Ρώσους του Ντονμπάς. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας, αμφότερες οι συμφωνίες δεν τηρήθηκαν, με αποτέλεσμα την κλιμάκωση των εθνικών και θρησκευτικών διενέξεων που υπονομεύουν την ειρηνική συνύπαρξη.

Έχει σημασία να αναφέρουμε την πρόσφατη ανάλυση του Politico, πως οι θερμές εστίες στην Μέση Ανατολή, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, αλλά και στο Βόρειο Κόσσοβο, εξυπηρετούν το Κρεμλίνο, καθώς αποπροσανατολίζεται η κοινή γνώμη από τα τεκταινόμενα στην Ουκρανία.
Από την άλλη, θα μπορούσε σίγουρα να υποστηριχθεί ότι είναι η δυτική διπλωματία που προκαλεί την ενεργοποίηση των “παγωμένων συγκρούσεων” (frozen conflicts) προκειμένου να περιοριστεί, ακόμα και να τεθεί στο περιθώριο, ο ρόλος της Ρωσίας σε περιοχές που είχε ιστορικούς δεσμούς.

Η Διαδικασία του Βερολίνου

Το δυτικό εγχείρημα που προαναφέραμε εξυπηρετεί, σε μη στρατιωτικό επίπεδο, η περίφημη Διαδικασία του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια που ενεργοποιήθηκε από την καγκελάριο Μέρκελ το 2014. Αυτή πραγματοποιεί την πρώτη της (εκτός ΕΕ) Σύνοδο Κορυφής στα Τίρανα, την προσεχή Δευτέρα. Πάντως, η συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών που μετέχουν στην Διαδικασία του Βερολίνου, η οποία πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα πάλι στα Τίρανα, απέτυχε να αμβλύνει τις διαφορές.

Τα Τίρανα επιμένουν να μην εκτονώνουν την κρίση με την Αθήνα, συνεχίζοντας την κράτηση του δημάρχου Χειμάρας – ένα τεκμήριο βίαιης χειραγώγησης της βορειοηπειρωτικής κοινότητας, όπως δείχνει και η διεξαγωγή της Απογραφής με τρόπο που δεν ικανοποιεί την γηγενή Εθνική Ελληνική Μειονότητα. Το χάσμα Πρίστινας και Βελιγραδίου είναι ακόμα πιο αγεφύρωτο, καθώς η κυβέρνηση των Αλβανών του Κοσσόβου επιδιώκει την οριστική αποξένωση των Σέρβων απ’ την περιοχή, την στιγμή που οι Σέρβοι την θεωρούν τυπικά δική τους, που βρίσκεται σε διαδικασία απόσχισης.

Τη Δευτέρα στα Τίρανα, τόσο οι ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ, όσο και κυρίως ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουήλ Μακρόν και ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς, θα δώσουν εξετάσεις σε ό,τι αφορά την δυνατότητα της ευρωπαϊκής διπλωματίας να συνεχίσει να συντηρεί τη στρατηγική συνοχή της και το όραμα της ενσωμάτωσης των λαών, σε μία περιοχή έντονων ανταγωνισμών…