Εξαφανίζονται παγετώνες και παγόβουνα – Δραματική έκθεση του WMO

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO), που αποτελεί μέρος της δομής του ΟΗΕ, καταγράφει επίπεδα ρεκόρ παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με την έκθεσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα στη Γενεύη. Η έκθεση για το παγκόσμιο κλίμα του 2022, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μετεωρολογίας, αποτυπώνει μια άνευ προηγουμένου αύξηση της συγκέντρωσης τριών σημαντικών αερίων του θερμοκηπίου – διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου – στην ατμόσφαιρα της Γης, προκαλώντας υπερθέρμανση σε πλανητική κλίμακα. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες οδηγούν στο λιώσιμο των παγετώνων αναφοράς, τους οποίους οι ειδικοί επιστήμονες χρησιμοποιούν για να παρακολουθούν τις αλλαγές στο κλίμα της Γης. Το μέσο πάχος αυτών των παγετώνων από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Οκτώβριο του 2022 μειώθηκε κατά 1,3 μέτρα – πολύ περισσότερο από τον μέσο όρο των τελευταίων δεκαετιών.

Η κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος όπως αποτυπώνεται στην έκθεση για το 2022 δείχνει τις αλλαγές πλανητικής κλίμακας στην ξηρά, στον ωκεανό και στην ατμόσφαιρα που προκαλούνται από επίπεδα ρεκόρ αερίων θερμοκηπίου που παγιδεύουν τη θερμότητα. Για την παγκόσμια θερμοκρασία, τα έτη 2015-2022 ήταν τα οκτώ θερμότερα που έχουν καταγραφεί, παρά τις ψυχρές συνέπειες του φαινομένου La Niña τα τελευταία τρία χρόνια. Το λιώσιμο των παγετώνων και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας – η οποία έφτασε και πάλι σε επίπεδα ρεκόρ το 2022 – θα συνεχιστεί για χιλιάδες χρόνια, τονίζουν οι επιστήμονες.

«Ενώ οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται και το κλίμα συνεχίζει να αλλάζει, οι πληθυσμοί σε όλο τον κόσμο επηρεάζονται σοβαρά από ακραία καιρικά και κλιματικά φαινόμενα. Για παράδειγμα, το 2022, η συνεχής ξηρασία στην Ανατολική Αφρική, οι βροχοπτώσεις ρεκόρ στο Πακιστάν και οι καύσωνες ρεκόρ στην Κίνα και την Ευρώπη επηρέασαν δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους, οδήγησαν σε επισιτιστική ανασφάλεια, ενίσχυσαν τη μαζική μετανάστευση και κόστισαν δισεκατομμύρια δολάρια σε απώλειες και ζημιές», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του WMO καθηγητής Petteri Taalas.

«Ωστόσο, η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών των Ηνωμένων Εθνών έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των ανθρωπιστικών επιπτώσεων που προκαλούνται από ακραία καιρικά και κλιματικά φαινόμενα, ιδίως όσον αφορά τη μείωση της σχετικής θνησιμότητας και των οικονομικών καταστροφών. Η πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών για έγκαιρες προειδοποιήσεις προς όλους έχει ως στόχο να καλύψει το υφιστάμενο κενό διαχείρισης των κρίσεων για να διασφαλίσει ότι κάθε άτομο στη γη καλύπτεται από υπηρεσίες έγκαιρης προειδοποίησης. Επί του παρόντος, περίπου 100 χώρες δεν διαθέτουν επαρκείς μετεωρολογικές υπηρεσίες. Η επίτευξη αυτού του φιλόδοξου έργου του WMO απαιτεί βελτίωση των δικτύων μετεωρολογικής παρατήρησης, επενδύσεις σε δυνατότητες έγκαιρης προειδοποίησης, υδρολογικών και κλιματικών υπηρεσιών».

Η νέα έκθεση του WMO συνοδεύεται από έναν χάρτη ιστορίας, ο οποίος παρέχει πληροφορίες στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται οι δείκτες της κλιματικής αλλαγής και ο οποίος δείχνει επίσης πώς η βελτιωμένη τεχνολογία καθιστά τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας απαραίτητη και πιο προσιτή από ποτέ. Εκτός από τους κλιματικούς δείκτες, η έκθεση επικεντρώνεται στις επιπτώσεις. Ο αυξανόμενος υποσιτισμός έχει επιδεινωθεί από τις επιδεινούμενες επιπτώσεις των υδρομετεωρολογικών κινδύνων και της νόσου COVID-19, καθώς και των παρατεταμένων συγκρούσεων και της βίας.

Κλιματικοί πρόσφυγες

Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, τα επικίνδυνα κλιματικά και καιρικά φαινόμενα οδήγησαν σε νέο εκτοπισμό πληθυσμού και επιδείνωσαν τις συνθήκες για πολλούς από τους 95 εκατομμύρια ανθρώπους που ζούσαν ήδη σε εκτοπισμό στις αρχές του έτους, σύμφωνα με την έκθεση. Η έκθεση φέρνει επίσης στο προσκήνιο τα οικοσυστήματα και το περιβάλλον και δείχνει πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει επαναλαμβανόμενα γεγονότα στη φύση, όπως όταν τα δέντρα ανθίζουν ή τα πουλιά μεταναστεύουν.

Η έκθεση του WMO για την κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος κυκλοφόρησε πριν από την Ημέρα της Γης 2023. Τα βασικά ευρήματά της απηχούν το μήνυμα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ António Guterres για την Ημέρα της Γης: «Έχουμε τα εργαλεία, τη γνώση και τις λύσεις. Αλλά πρέπει να επιταχύνουμε τον ρυθμό. Χρειαζόμαστε επιταχυνόμενη δράση για το κλίμα με βαθύτερες, ταχύτερες περικοπές εκπομπών για να περιορίσουμε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Χρειαζόμαστε επίσης μαζικά κλιμακούμενες επενδύσεις στην προσαρμογή και την ανθεκτικότητα, ιδίως για τις πιο ευάλωτες χώρες και κοινότητες που έχουν κάνει τα λιγότερα για να προκαλέσουν την κρίση», δήλωσε ο Γκουτέρες. Η έκθεση του WMO ακολουθεί τη δημοσίευση της έκθεσης για την κατάσταση του κλίματος στην Ευρώπη από την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της ΕΕ. Συμπληρώνει την έκτη έκθεση αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), η οποία περιλαμβάνει δεδομένα έως το 2020.

 

Κλιματικοί δείκτες

Η παγκόσμια μέση θερμοκρασία το 2022 ήταν 1,15 [1,02 έως 1,28] °C πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900. Τα έτη 2015 έως 2022 ήταν τα οκτώ θερμότερα στο ορχηστρικό ρεκόρ πίσω στο 1850. Το 2022 ήταν το 5ου ή 6ου θερμότερο έτος. Αυτό συνέβη παρά τα τρία συνεχόμενα χρόνια ψύξης του La Niña – μια τέτοια τριπλή βουτιά La Niña έχει συμβεί μόνο τρεις φορές τα τελευταία 50 χρόνια.

Οι συγκεντρώσεις των τριών κύριων αερίων του θερμοκηπίου – διοξειδίου του άνθρακα, μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου – έφθασαν σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ το 2021, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν ενοποιημένες παγκόσμιες τιμές (1984-2021). Η ετήσια αύξηση της συγκέντρωσης μεθανίου από το 2020 έως το 2021 ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί. Δεδομένα σε πραγματικό χρόνο από συγκεκριμένες τοποθεσίες δείχνουν ότι τα επίπεδα των τριών αερίων του θερμοκηπίου συνέχισαν να αυξάνονται το 2022.

Οι παγετώνες αναφοράς για τους οποίους έχουμε μακροχρόνιες παρατηρήσεις παρουσίασαν μέση αλλαγή πάχους άνω των -1,3 μέτρων μεταξύ Οκτωβρίου 2021 και Οκτωβρίου 2022. Αυτή η απώλεια είναι πολύ μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Έξι από τα δέκα πιο αρνητικά έτη ισοζυγίου μάζας που έχουν καταγραφεί (1950-2022) σημειώθηκαν από το 2015. Η σωρευτική απώλεια πάχους από το 1970 ανέρχεται σε σχεδόν 30 μέτρα. Οι ευρωπαϊκές Άλπεις έσπασαν ρεκόρ τήξης παγετώνων λόγω ενός συνδυασμού μικρού χειμερινού χιονιού, εισβολής σκόνης από τη Σαχάρα τον Μάρτιο του 2022 και κυμάτων καύσωνα μεταξύ Μαΐου και αρχών Σεπτεμβρίου.

Ακολουθεί μια σύγκριση των φωτογραφιών των Vadret da Tschierva και Piz Roseg το 1935 (αριστερά) έναντι του 2022 (δεξιά). Το λιώσιμο των παγετώνων και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, που έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2022, αναμένεται να παραμείνουν ως έχουν για χιλιάδες χρόνια. Αυτή είναι η πραγματικότητα αποτυπωμένη σε εικόνες.

Here's a view of Vadret da Tschierva and Piz Roseg in 1935 (left) vs 2022 (right). Glaciers melting and rising sea levels, which hit a record high in 2022, are expected to persist for thousands of years. This is the #StateOfClimate. 🔗 https://t.co/Fos5FofGzb pic.twitter.com/CaaUuoXpfo

— World Meteorological Organization (@WMO) April 23, 2023

Στους εταίρους των Ηνωμένων Εθνών περιλαμβάνονται ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), η Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO (UNESCO-ΔΟΕ), ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ), το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τη Μείωση του Κινδύνου Καταστροφών (UNDRR) και το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (WFP).