Γιατί η Ρωσία δεν μπορεί να ηττηθεί στην Ουκρανία

Στα δυτικά ΜΜΕ γίνεται πολύς λόγος για τη Wagner και την “ηλιθιότητα” των Ρώσων να στέλνουν ανεπαρκώς εκπαιδευμένους και εξοπλισμένους καταδίκους εναντίον οχυρωμένων θέσεων, σαν “πρόβατα επί σφαγή”. Αυτός ο τρόπος πολέμου είναι ξένος και άγνωστος στους Δυτικούς. Παρατηρώντας τη δράση της Wagner αναρωτιέται κανείς μήπως υπάρχουν δύο κλάδοι. Ο κλάδος “εξωτερικού”, είναι αυτός που δραστηριοποιείται για την προώθηση των συμφερόντων της Ρωσίας σε Αφρική και Μέση Ανατολή. Αυτός επανδρώνεται από επαγγελματίες μισθοφόρους, καλά εξοπλισμένους και αμειβόμενους, με επαρκή υποστήριξη και με μεγάλη εμπειρία.

Ο κλάδος “εσωτερικού” είναι αυτός που πολεμάει στην Ουκρανία. Απαρτίζεται από τα χαμηλότερα στρώματα της ρωσικής κοινωνίας (φυλακισμένους και στοιχεία λούμπεν), τα οποία θεωρούνται αναλώσιμοι, στο πλαίσιο του σχεδίου για “αφαίμαξη” του ουκρανικού στρατού. Είναι η μοντέρνα εκδοχή των “Ποινικών Ταγμάτων”, τα οποία χρησιμοποίησαν Γερμανοί και Ρώσοι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι επαγγελματίες της εταιρείας έχουν αναλάβει τη διοίκηση και έλεγχο των μονάδων, με τον Πριγκόζιν να έχει το ρόλο που είχαν οι κομισάριοι στον παλιό Ερυθρό Στρατό.

Μετά από ένα και επιπλέον χρόνο επιχειρήσεων, η σύρραξη απέκτησε τα χαρακτηριστικά πολέμου φθοράς. Εάν η Ρωσία αντέξει κοινωνικά και οικονομικά, όπως φαίνεται, έχει το στρατηγικό πλεονέκτημα, λόγω περισσότερων ανθρώπινων και υλικών πόρων. Η Ουκρανία θα πολεμάει όσο την υποστηρίζει η Δύση, αλλά μέχρι ένα ορισμένο όριο. Εάν ο ουκρανικός λαός, ιδίως όσοι ζουν στα δυτικά, κρίνουν ότι το κόστος είναι υψηλό, τότε ίσως συγκατατεθεί στην παραχώρηση των εδαφών που κατέχει ήδη η Ρωσία, με τίμημα την ειρήνη και την ανοικοδόμηση. Τη στιγμή που οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν είναι διατεθειμένοι να εμπλακούν άμεσα στη σύρραξη, τότε δεν είναι ορατή μία διαφορετική κατάληξη.

Η γαλλογερμανική σύγκρουση του 19ου και του 20ου αιώνα παρέχει ενδείξεις πώς μια χώρα μπορεί να κερδίσει έναν πόλεμο και να χάσει την ειρήνη. Η ήττα των Γάλλων το 1871 και η απόσπαση της Αλσατίας και Λορένης από τους Γερμανούς, μπορεί να έφερε την παρισινή κομμούνα και πολιτική αναταραχή, αλλά καλλιέργησε το πνεύμα του ρεβανσισμού και σε αναπροσαρμογή της γαλλικής πολιτικής, με τη δημιουργία της Αντάντ. Η αντιστροφή των ρόλων το 1919 οδήγησε στην άνοδο του Χίτλερ και τη δημιουργία του Άξονα.

Το ιδανικό σενάριο

Το ιδανικό δυτικό σενάριο  για τους Ουκρανούς προβλέπει την εξαπόλυση μίας σαρωτικής αντεπίθεσης για την ανάκτηση των χαμένων εδαφών, η οποία με τη σειρά της θα προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που θα οδηγήσουν στην αλλαγή καθεστώτος στη Μόσχα και ίσως στη διάλυση της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ένα τέτοιο σενάριο, όμως, εκτιμάται ότι είναι απίθανο να υλοποιηθεί, χωρίς η Ρωσία να καταφύγει στη χρήση πυρηνικών όπλων σε ουκρανικό έδαφος.

Εκτός αυτού, κανένας δεν εγγυάται ότι ένα νέο καθεστώς στη Ρωσία θα είναι φιλικό προς τη Δύση. Πιθανότερο είναι το αντίθετο. Ένα νέο καθεστώς που θα συρθεί σε διαπραγματεύσεις με τους Δυτικούς θα χαρακτηριστεί προδοτικό από τον ρωσικό λαό και θα αντιμετωπιστεί όπως η Δημοκρατία της Βαϊμάρης από τον γερμανικό λαό στον Μεσοπόλεμο. Από το χάος και την έλλειψη δημοκρατικής παιδείας στη χώρα είναι πιο πιθανό να αναδυθεί ένας Χίτλερ με πυρηνικά που θα επιθυμεί εκδίκηση, παρά ένας Ρούσβελτ.

Είναι προς το συμφέρον της Δύσης μια τέτοια εξέλιξη; Ακόμα και εάν οι Ρώσοι ηττηθούν θα είναι πάντα γείτονες με την Ουκρανία. Από τη άλλη πλευρά δεν είναι καθόλου εξασφαλισμένη η διαρκής αμερικανική και ευρωπαϊκή υποστήριξη, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη ότι οι δυτικές χώρες έχουν δικά τους εσωτερικά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, με αποτέλεσμα να καθίσταται, προϊόντος του χρόνου, αμφίβολη η συνέχιση παροχής υποστήριξης.

Αυτή τη στιγμή εκατομμύρια Ουκρανών είναι πρόσφυγες με μικρές προοπτικές επιστροφής στο άμεσο μέλλον, ενώ δεκάδες χιλιάδες παιδιά μαθαίνουν άλλες γλώσσες στις χώρες υποδοχής και όχι ουκρανικά. Όλα αυτά σε μια χώρα με μεγάλες απώλειες σε άνδρες αναπαραγωγικής ηλικίας και με σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα. Η Φινλανδία το 1939 μπορεί να πολέμησε γενναία και να προξένησε μεγάλες απώλειες στους Σοβιετικούς, αλλά στο τέλος αναγκάστηκε να υπογράψει την παραχώρηση εδαφών που κατέχει η Ρωσία μέχρι και σήμερα. Η Ελλάδα το 1897 συνθηκολόγησε, παρέδωσε εδάφη και πλήρωσε πολεμικές αποζημιώσεις στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο.

Ο παράγων Κίνα

Οι περισσότεροι Δυτικοί παρατηρητές προβλέπουν κλιμάκωση του πολέμου και παράτασή του τουλάχιστον μέχρι το 2024. Ο γράφων εκτιμά ότι ο πόλεμος μπορεί να τελειώσει μέσα στο καλοκαίρι του 2023. Ένα σενάριο είναι η επίτευξη συμφωνίας με τη μεσολάβηση της Κίνας. ο Ζελένσκι δήλωσε ότι θα καλωσόριζε μία επίσκεψη στο Κίεβο του προέδρου Σι. Με δεδομένη την επίτευξη συμφωνίας ομαλοποίησης των σχέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν με τη μεσολάβηση της Κίνας, σε αντίθεση με τις επιθυμίες των ΗΠΑ, δεν μπορεί να θεωρηθεί απίθανο ένα τέτοιο ενδεχόμενο.

Η Κίνα μπορεί να αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο, καθόσον δεν έχει εμπλακεί στη σύρραξη και έχει πολύ μεγάλο γεωπολιτικό και οικονομικό εκτόπισμα. Μέχρι τώρα δεν έχει γίνει κάποια σχετική δήλωση. Με δεδομένη τη μυστικοπάθεια του κινεζικού καθεστώτος δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο διεργασιών υπό άκρα μυστικότητα. Η πιθανή πτώση της Μπαχμούτ στο άμεσο μέλλον, ίσως αποτελέσει το έναυσμα για την έναρξη διαπραγματεύσεων μετά από ουκρανικό αίτημα.

Η “φινλανδοποίηση” της Ουκρανίας

Εάν η Ρωσία επιδείξει διπλωματική ευελιξία, δεν αποκλείεται να προκύψει ειρηνευτική συμφωνία, που σε γενικές γραμμές να προβλέπει:

• Ενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία.
• Ευρύτατη αυτονόμηση με τυπική παραμονή στην Ουκρανία του Ντόνμπας και των υπόλοιπων εδαφών που έχουν καταλάβει οι Ρώσοι, με δικαίωμα επέμβασης της τελευταίας σε περίπτωση παραβίασης των συμφωνηθέντων.
• Περιορισμός της οροφής των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και του εξοπλισμού τους.
• Ουδετεροποίηση της Ουκρανίας, με απαγόρευση ένταξής της σε συμμαχίες που η Μόσχα θα θεωρήσει απειλή για τα συμφέροντά της.
• Η Ουκρανία θα μπορεί να αναπτύξει στενότερους οικονομικούς δεσμούς, εφ’ όσον το επιθυμεί, με την ΕΕ.
• Ανάπτυξη Κινέζων και Ινδών στρατιωτικών παρατηρητών στην περιοχή του Ντόνμπας για την επίβλεψη εφαρμογής των συμφωνηθέντων.

Ένα τέτοιο σενάριο θα αποτελέσει πλήγμα για το κύρος της Δύσης και κυρίως των ΗΠΑ, ενώ θα δρομολογήσει εξελίξεις στην παγκόσμια σκακιέρα. Το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα, οι γνωστές “αγορές” θα δει με θετικό μάτι την προοπτική ειρήνευσης στην περιοχή και την αποκατάσταση της ομαλότητας στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες και ροές ενέργειας. Η Δύση θα κληθεί να διαχειριστεί την απώλεια κύρους, αφού ο πόλεμος θα λήξει με “νίκη” της Ρωσίας, με ηθική ενίσχυση της Κίνας και με “φινλανδοποίηση” της Ουκρανίας.

Μπορεί η Αγία Πετρούπολη από τη Νάρβα να απέχουν 159 χλμ οδικώς, αλλά και το Καλίνινγκραντ απέχει από τη Βαρσοβία 345 χλμ., αποστάσεις μηδαμινές για τα σύγχρονα συστήματα πυραυλικού πυροβολικού. Ακόμα και η περιβόητη επέκταση του ΝΑΤΟ δεν αποκλείεται να αποδειχθεί “μπλόφα” επικών διαστάσεων. Εκτιμάται ότι με τα εσωτερικά προβλήματα των ΗΠΑ, που διαρκώς επιδεινώνονται, δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη η συμμετοχή τους σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον των Ρώσων στη Βαλτική, έχοντας προηγουμένως οι τελευταίοι καταστήσει σαφές ότι δεν απειλούν τις ΗΠΑ εάν και οι ίδιες δεν εμπλακούν άμεσα εναντίον τους. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.