Γιατί ο Τραμπ ψηφίζει αριστερά στο Μεξικό

Η ιστορική νίκη του αριστερού υποψηφίου Άντρες Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ στις προεδρικές εκλογές του Μεξικού ήταν αναμενόμενη. Όλες οι δημοσκοπήσεις είχαν προεξοφλήσει την άνετη επικράτηση του “ΑΜΛΟ” (ψευδώνυμο του Ομπραδόρ). Εξασφάλισε το “ερντογανικό” ποσοστό του 54% των ψήφων, όταν ο κυριότερος αντίπαλος του μόλις το 23%. Ο υποψήφιος του δεξιού κόμματος ΡΑΝ παραδέχτηκε την ήττα του. Δήλωσε πως “ο λαός του Μεξικού ήθελε αλλαγή”.

Ο προεδρικός υποψήφιος του κεντροαριστερού Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος (PRI) αρκέστηκε στο 17% των ψήφων. Το PRI ήταν “κράτος εν κράτει”, μιας και κυβερνούσε το Μεξικό επί σχεδόν 7 δεκαετίες! Δεν έχει καμία ουσιαστική πολιτική διαφορά με το ΡΑΝ, το οποίο κατέφερε να εκτοπίσει από την εξουσία το PRI μόλις το 2000. Η θητεία και των δύο κομμάτων σημαδεύτηκε από την επιδείνωση των οικομικών ανισοτήτων και αμέτρητα οικονομικά σκάνδαλα. Τα οποία περιλαμβάνουν ακόμα και την σύμπραξη κυβερνητικών αξιωματούχων με τα πανίσχυρα μεξικανικά καρτέλ ναρκωτικών.

Τρανταχτή απόδειξη αποτελεί ένα φρικιαστικό έγκλημα που σημειώθηκε στην πόλη Ιγκουάλα, τον Σεπτέμβρη του 2014. 43 ακτιβιστές φοιτητές δολοφονήθηκαν από μέλη ενός καρτέλ, με την συνενοχή της τοπικής αστυνομίας και του διεφθαρμένου δημάρχου της πόλης. Το μόνο που βρήκε να δηλώσει ο γενικός εισαγγελέας Μουρίγιο ήταν πως “κουράστηκε από την υπόθεση”, σε ένα έγκλημα που προκάλεσε πολιτικό σεισμό σε ολη την χώρα.

Το 2017 καταγράφηκαν στο Μεξικό 25.000 βίαιες δολοφονίες. Ανάμεσα στα θύματα συγκαταλέγονται δημοσιογράφοι, αστυνομικοί και εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όμως για το ΡΑΝ και το PRI, ο μεγάλος κίνδυνος για το Μεξικό προέρχονταν από την υποψηφιότητα του Ομπραδόρ. Τον παρουσίαζαν “ως ακροαριστερό ριζοσπάστη”, οπαδό του Κάστρο και του Ούγκο Τσάβες. Όπως είδαμε η στρατηγική τους απέτυχε παταγωδώς.

H χημεία μεταξύ Τραμπ και “ΑΜΛΟ”

Ο Ντόναλντ Τραμπ συνεχάρει τηλεφωνικά τον Αντρες Ομπραδόρ για την νίκη του. Οι δύο ηγέτες είχαν μία εγκάρδια συνομιλία, με τον Ομπραδόρ να προσκαλεί τον Αμερικανό πρόεδρο στην τελετή ορκωμοσίας του. Πολλοί αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης έχουν την χειρότερη γνώμη για τον νικητή των εκλογών στο Μεξικό. Όμως βλέπουμε πως ο πρόεδρος Τραμπ κινείται σε άλλο μήκος κύματος.

Ο Αμερικανός πρόεδρος γνωρίζει πως ο “ΑΜΛΟ” δεν επιδιώκει να οικοδομήσει τον σοσιαλισμό στο Μεξικό. Το πρόγραμμα του περιλαμβάνει την μείωση των οικονομικών ανισοτήτων, θεσμικές μεταρρυθμίσεις έναντι της διαφθοράς και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Η Βενεζουέλα του Μαδούρο δεν αποτελεί πλέον ιδεολογικό σημείο αναφοράς στη Λατινική Αμερική, όπως συνέβαινε τα χρόνια του Ούγκο Τσάβες.

Είναι σίγουρο πως ο νέος Μεξικανός πρόεδρος θα επιδιώξει καλές σχέσεις με την κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο. Όμως θα συνεχίσει μία πάγια παράδοση της εξωτερικής πολιτικής του Μεξικού. Για παράδειγμα ακόμα και ο στενός σύμμαχος του Τζορτζ Μπους, ο Μεξικανός πρόεδρος Βιντσέντε Φοξ, διατηρούσε δεσμούς με την Κούβα του Φιντέλ Κάστρο.

Ήταν τόσο διεφθαρμένο το παραδοσιακό πολιτικό προσωπικό του Μεξικού, που κατάφερε και έχασε την εμπιστοσύνη του Αμερικανού προέδρου. Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε κάκιστες σχέσεις με τον Ενρίκε Πιέτα Νέτο, τον προκάτοχο του Ομπραδόρ. Ο νέος Μεξικανός πρόεδρος εναντιώθηκε στο παραδοσιακό κατεστημένο της χώρας του, ακριβώς όπως και ο Τραμπ. Ο διεθνής τύπος ήδη επισημαίνει τις ομοιότητες ανάμεσα στους δύο ηγέτες.

Προτεραιότητα για Τραμπ

Μπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ να θεωρεί “δικτάτορες” τον Μαδούρο και τον Κάστρο, αλλά δεν είναι στις προτεραιότητες του η αντιμετώπιση των αριστερών καθεστώτων στην Λατινική Αμερική. Αποκαλύφθηκε πρόσφατα πως οι σύμβουλοι του θεωρούν πολύ παρακινδυνεύμένη μία στρατιωτική εισβολή στην Βενεζουέλα. Ο Λευκός Οίκος αδιαφορεί παντελώς για την αιματηρή καταστολή των διαδηλώσεων διαμαρτυρίας στην Νικαράγουα, από την αριστερή κυβέρνηση της χώρας. Επικεφαλής της οποίας είναι ο Ντανιέλ Ορτέγκα, ο ιστορικός ηγέτης των Σαντινίστας και παλιός “γνώριμος” των ΗΠΑ.

Η βασική προτεραιότητα τoυ Αμερικανού προέδρου είναι να αναχαιτίσει τις μεταναστευτικές ροές από το Μεξικό. Ήταν βασικός πυλώνας της προεκλογικής εκστρατείας του, η οποία ως γνωστόν δεν κινήθηκε σε ήπιους τόνους. Ο Αμερικανός μεγιστάνας χαρακτήριζε τους Μεξικανούς μετανάστες “βιαστές και δολοφόνους”. Είχε υποσχεθεί την ανέγερση του περιβόητου τείχους στα σύνορα των δύο χωρών. Ήταν τόσο εμπρηστική η ρητορική του που ο Βιντσέτε Φοξ, ο πιο φιλοαμερικανός πρόεδρος στην ιστορία του Μεξικού, τον παρομοίασε με τον Αδόλφο Χίτλερ.

Η κυβέρνηση Τραμπ ακολουθεί πολιτική “μηδενικής ανοχής” έναντι των λατινοαμερικανών μεταναστών. Η μόνη υποχώρηση του Αμερικανού προέδρου στο μεταναστευτικό ζήτημα, αποτέλεσε το διάταγμα που απαγορεύει τον διαχωρισμό των παιδιών από τους μετανάστες γονείς τους. Είχαν προηγηθεί οργισμένες αντιδράσεις σε όλη την Αμερική, που περιλάμβαναν ακόμα και την ίδια την Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ.

Ο Ντόναλντ Τραμπ βρήκε έναν αναπάντεχο σύμμαχο στον αριστερό πρόεδρο του Μεξικού. Ο νεοεκλεγμένος ομόλογος του, δεσμεύτηκε να συμβάλλει στην “μείωση της μετανάστευσης” και στην “βελτίωση της ασφάλειας”. Δηλαδή ότι ήθελε να ακούσει ο Αμερικανός πρόεδρος. Μοιάζει να ελπίζει, ότι ο “ΑΜΛΟ” θα πετύχει εκεί που απέτυχαν οι διεφθαρμένοι προκάτοχοι του.

Ελπίζοντας στην επιτυχία του Ομπραδόρ

Η νίκη του Ομπραδόρ ήταν τόσο συντριπτική, που το κατεστημένο δεν μπορούσε να νοθεύσει το αποτέλεσμα όπως το 2006. Σε εκείνη την θυελώδη αναμέτρηση Ο “ΑΜΛΟ” είχε χάσει με μόλις μία μονάδα διαφορά, από τον υποψήφιο της δεξιάς Φελίπε Καλδερόν. Ήταν κοινό μυστικό πως είχε σημειωθεί εκτεταμένη εκλογική νοθεία. Αλλά είναι επίσης αληθές, πως ένα σημαντικό τμήμα της μεξικανικής κοινωνίας έβλεπε στο πρόσωπο του Ομπραδόρ έναν “επικίνδυνο εξτρεμιστή”.

Αυτό άλλαξε με το εκλογικό αποτέλεσμα της Κυριακής. Ο “ΑΜΛΟ” δεν πέτυχε σαρωτική νίκη μόνο στις προεδρικές εκλογές. Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκαν εκλογές για τις εννέα θέσεις των κυβερνητών της χώρας. Σε έξι από αυτές επικράτησαν οι υποψήφιοι του Ομπραδόρ, η αντιπολίτευση κατάφερε να εκλέξει μόλις τρεις. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει τίποτα να περιμένει από το διεφθαρμένο και παντελώς ανυπόληπτο πολιτικό κατεστημένο του Μεξικού.

Αντιθέτως μοιάζει να περιμένει πολλά από τον Ομπραδόρ. Ο αριστερός πολιτικός έχει δώσει δείγματα γραφής, από την επιτυχημένη θητεία του ως δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού. Δεν μοιάζει ως ο “Τσάβες του Μεξικού”, αλλά περισσότερο θυμίζει τον πρώην πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα. Τα κοινωνικά προγράμματα της κυβέρνησης Λούλα είχαν βγάλει εκατομμύρια ανθρώπους από την φτώχεια στην Βραζιλία.

Εκεί ακριβώς ποντάρει ο Ντόναλντ Τραμπ. Εάν ο Ομπραδόρ καταφέρει να μειώσει την φτώχεια και να καταπολεμήσει την διαφθορά, όλο και λιγότεροι Μεξικανοί θα καταφεύγουν στις ΗΠΑ προς αναζήτηση μίας καλύτερης τύχης. Όσον αφορά την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος, είναι προφανές ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αποκλειστικά με στρατιωτικά μέσα. Ο πρώην πρόεδρος Καλδερόν αποπειράθηκε να χρησιμοποιήσει τον στρατό έναντι των καρτέλ, ενέργεια που κλιμάκωσε την βία σε όλη την χώρα.

Το επιτελείο του νέου Μεξικανού προέδρου πλαισιώνεται από πολλούς τεχνοκράτες οικονομολόγους, οι οποίοι καθησυχάζουν τους διεθνείς επενδυτές. Για παράδειγμα ο Ομπραδόρ υποστήριζει την NAFTA (Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βορείας Αμερικής). Είναι ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος που αμφισβητεί μία από τις εμβληματικές συμφωνίες της οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Μόνο ως ειρωνία της ιστορίας μπορεί να ακουστεί πως το ελεύθερο εμπόριο δεν απειλείται πλέον από την αριστερά της Λατινικής Αμερικής, αλλά από τις ΗΠΑ, την μητρόπολη του οικονομικού καπιταλισμού.