Γιατί οι ΗΠΑ στηρίζουν το Τόκιο για τη Φουκουσίμα – Στα κάγκελα Κίνα και Κορέα

Διπλωματικός πυρετός και ανοιχτή αντιπαράθεση επικρατεί μεταξύ της Ιαπωνίας και των γειτονικών χωρών μετά την απόφασή της να απελευθερώσει στον Ειρηνικό Ωκεανό πάνω από 1,2 εκατομμύρια τόνους μολυσμένο νερό, από το διαλυμένο πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα. Την ώρα που η Κίνα, η Ρωσία, η Βόρεια Κορέα, η Ταϊβάν, ακόμα και η Νότια Κορέα αντιδρούν στην απόφαση, οι ΗΠΑ στηρίζουν πλήρως τη σύμμαχό τους Ιαπωνία.

Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν προειδοποιήσει για τους κινδύνους που υπάρχουν από τη ρίψη τόσου ραδιενεργού νερού στη θάλασσα, ακόμα και για τις χώρες στην αντίπερα όχθη του Ειρηνικού, λόγω της μεταφοράς του μέσω των ρευμάτων. Πρόκειται για ποσότητες νερού που αποθήκευε η Ιαπωνία τα προηγούμενα χρόνια, μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα το 2011.

Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο, το τρίτιο που περιέχεται στο νερό θα αραιωθεί σε επίπεδα 1500 μπεκερέλ ανά λίτρο, περίπου δηλαδή το ένα έβδομο των οδηγιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το πόσιμο νερό και το ένα τεσσαρακοστό των ιαπωνικών κανονισμών. Η απελευθέρωσή του αναμένεται να ξεκινήσει σε δύο χρόνια και να ολοκληρωθεί σταδιακά, σε βάθος χρόνου. Οι κυβερνήσεις της Κίνας και της Νότιας Κορέας εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους για την απόφαση αυτή που όπως λένε «ελήφθη μονομερώς», επισημαίνοντας ότι το ραδιενεργό νερό απειλεί την ασφάλεια των τροφίμων που προέρχονται από τη θάλασσα και αποτελεί κίνδυνο για τη θαλάσσια ζωή στην ευρύτερη περιοχή.

Στη Σεούλ ήδη έχουν πραγματοποιηθεί διαδηλώσεις από διάφορες οργανώσεις, έξω από την ιαπωνική πρεσβεία. «Η θάλασσα δεν είναι σκουπιδοτενεκές», σημειώνουν οι διοργανωτές, ζητώντας από τον πρωθυπουργό Γιοσιχίντε Σούγκα να αναθεωρήσει την απόφαση, ενώ η κυβέρνηση κάλεσε τον Ιάπωνα πρέσβη για να μεταφέρει επίσημο διάβημα διαμαρτυρίας. Ο πρόεδρος Μουν Τζε-ιν, μέχρι πριν λίγες ημέρες, διαμήνυε μάλιστα ότι εξετάζει το ενδεχόμενο προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Από την πλευρά της, η Κίνα χαρακτήρισε «εντελώς ανεύθυνη» την απόφαση των Ιαπώνων, μιλώντας για συνέπειες όχι μόνο στο θαλάσσιο περιβάλλον αλλά και την ανθρώπινη υγεία. Στα κινεζικά social media επικρατεί “βομβαρδισμός” μηνυμάτων και αναρτήσεων που καλούν σε μποϋκοτάζ έναντι των ιαπωνικών προϊόντων (ψάρια και οστρακοειδή).

“Αν είναι ασφαλές, πιείτε το”

Το Τόκιο, όμως, έριξε λάδι στη φωτιά, όταν ο υπουργός Οικονομικών και αναπληρωτής πρωθυπουργός, Τάρο Άσο, απέφυγε επιμελώς να απαντήσει σε ερωτήσεις των δημοσιογράφων, αρκούμενος να πει ότι τα επίπεδα μόλυνσης του νερού είναι πολύ κάτω των διεθνών ενδεικτικών ορίων ασφαλείας και ότι… μοιάζει αρκετά ασφαλές για το πιει κάποιος: «Είμαι σίγουρος ότι το νερό θα αραιωθεί τόσο που [η συγκέντρωση σε τρίτιο] θα είναι το ένα έβδομο του επιπέδου ασφαλείας με βάση τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας».

Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Ζάο Λιγιάν, είχε φτάσει στο σημείο, προηγουμένως, με ανάρτησή του στο Twitter, να παροτρύνει τους Ιάπωνες πολιτικούς να “αποδείξουν” ότι το νερό της Φουκουσίμα είναι ασφαλές. «Οι Ιάπωνες πολιτικοί είπαν ότι το νερό είναι αθώο. Γιατί δεν δοκιμάζουν να το πιούν, να μαγειρέψουν και να πλύνουν τα ρούχα τους με αυτό πρώτα; Οφείλουν να εγγυηθούν ότι δεν θα μολυνθεί η τροφική αλυσίδα, να δεχθούν τη συμβουλή του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας και να συστήσουν τεχνικό κλιμάκιο με την Κίνα και τη Ν. Κορέα για να διενεργηθεί αξιολόγηση».

Αντιδράσεις όμως υπάρχουν και στο εσωτερικό της Ιαπωνίας, για παράδειγμα από τις ενώσεις αλιέων, που προειδοποιούν ότι κινδυνεύουν με καταστροφή, τους επιχειρηματίες του τουρισμού, αλλά και από τους Ιάπωνες αγρότες. Σημειωτέον ότι οι περισσότερες γειτονικές χώρες εξακολουθούν να απαγορεύουν την εισαγωγή αγροτικών προϊόντων που προέρχονται από την περιοχή της Φουκουσίμα.

Κανένα πρόβλημα για τις ΗΠΑ

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) εμφανίζεται επί της αρχής έτοιμος να υποστηρίξει την Ιαπωνία, παρέχοντας τεχνική υποστήριξη, παρακολούθηση και αξιολόγηση του σχεδίου, χωρίς πάντως να το έχει εγκρίνει ή απορρίψει. Ο επικεφαλής του οργανισμού, Μαριάνο Γκρόσι, θεωρεί ότι η μέθοδος απελευθέρωσης του νερού είναι τεχνικά εφικτή και στο πλαίσιο των διεθνών πρακτικών, παραπέμποντας στις ελεγχόμενες ρίψεις νερού από τα εν λειτουργία πυρηνικά εργοστάσια ανά τον κόσμο.

Ωστόσο, τρεις ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ διαφωνούν με την απόφαση της Ιαπωνίας, προειδοποιώντας ότι μπορεί να επηρεάσει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλη την περιοχή του Ειρηνικού, πέραν των ιαπωνικών συνόρων. Σε κοινή δήλωσή τους, αμφισβητούν τον ισχυρισμό ότι τα επίπεδα τριτίου στο νερό δεν αποτελούν απειλή, και επισημαίνουν ότι η Ιαπωνία είναι υποχρεωμένη, στο πλαίσιο διεθνών συμβάσεων, να εμποδίσει την έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες και να διεξάγει αξιολόγηση του κινδύνου της ρίψης του ραδιενεργού νερού στη θάλασσα.

Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, «η τεχνολογία επεξεργασίας του νερού, γνωστή και ως ALPS, έχει αποτύχει να αφαιρέσει εντελώς τη συγκέντρωση ραδιενεργών στο μεγαλύτερο μέρος του νερού που είναι αποθηκευμένο στο εργοστάσιο Fukushima Daiichi. […] Δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι μια δεύτερη προσπάθεια θα πετύχει. […] Το τρίτιο στο νερό δημιουργεί οργανικούς δεσμούς με άλλα μόρια, και εισέρχεται έτσι στην τροφική αλυσίδα, επηρεάζοντας φυτά, ζώα και ανθρώπους. Οι πιθανές συνέπειες του τριτίου έχουν υποτιμηθεί και μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για τους ανθρώπους και το περιβάλλον για πάνω από 100 χρόνια».

Αυτό που, όμως, προκαλεί τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι η απόλυτη σύμπλευση της Ουάσιγκτον με την κυβέρνηση Σούγκα. Ο απεσταλμένος για το κλίμα, Τζον Κέρι, μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου στη Σεούλ, στήριξε απόλυτα την ιαπωνική απόφαση, λέγοντας ότι «οι ΗΠΑ εκφράζουν τη βεβαιότητα πως η ιαπωνική κυβέρνηση βρίσκεται σε πλήρη συνεργασία με τον ΙΑΕΑ».

Πολιτικά κίνητρα

Είναι επίσης ενδεικτικό ότι η αμερικανική κυβέρνηση έχει ασχοληθεί ελάχιστα με το θέμα της μόλυνσης του νερού, από το 2014 (τρία χρόνια μετά το ατύχημα). Εκείνη την περίοδο, ο αμερικανικός οργανισμός φαρμάκων (FDA) έκρινε ότι τα επίπεδα ραδιενέργειας του νερού που διέρρεε από το εργοστάσιο της Φουκουσίμα δεν απειλούσαν τη δημόσια υγεία στις ΗΠΑ. Παρόλα αυτά, παραμένουν σε ισχύ οι απαγορεύσεις του FDA αναφορικά με προϊόντα που προέρχονται από την περιοχή.

Η στήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν προς την Ιαπωνία, ακόμα και σε αυτό το θέμα, δεν είναι τυχαία. Οι δηλώσεις Κέρι σχεδόν συνέπεσαν με την πρώτη συνάντησή του Μπάιντεν με τον Σούγκα, ο οποίος επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον για να συζητήσει τις πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις στην περιοχή. Ο ιαπωνικός Τύπος αναφέρει ότι οι ΗΠΑ προσδοκούν από την Ιαπωνία μια συνεπή, σθεναρή στάση απέναντι στην Κίνα και απόλυτη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και ψηφιακής τεχνολογίας.

Έχουν ήδη ζητήσει από την κυβέρνηση Σούγκα να ευθυγραμμιστεί με τις αμερικανικές θέσεις σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα, αλλά και το ζήτημα της Ταϊβάν. Σύμφωνα με τους Japan Times, ιαπωνικοί οικονομικοί κύκλοι φοβούνται ότι, αν συμβεί αυτό, θα υπάρξουν συνέπειες για τις ιαπωνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Κίνα, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ θεωρεί την Ιαπωνία “πελατειακό κράτος” των ΗΠΑ.

Η αρχή, όμως, μάλλον έχει ήδη γίνει, από το Μάρτιο, όταν ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μπλίνκεν, βρέθηκε στο Τόκιο το Μάρτιο και πραγματοποιήθηκε κοινή δήλωση των σχετικών επιτροπών ασφαλείας. Προφανώς, οι ΗΠΑ άρχισαν να “ανταποδίδουν” την ευθυγράμμιση…