Γιατί τα Εμιράτα αγάπησαν τον Ερντογάν

Αποθεωτική υποδοχή γνώρισε ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία είχε να επισκεφτεί από το 2013, λόγω της επιδείνωσης των σχέσεων Άγκυρας και Άμπου Ντάμπι. Από τον ψυχροπολεμικό ανταγωνισμό των δύο χωρών, που πήρε διαστάσεις ανοιχτής σύγκρουσης σε μία σειρά από διεθνή μέτωπα (ειδικότερα στην Λιβύη) φτάσαμε στην υπογραφή 13 συμφωνιών, που σηματοδοτούν την πλήρη εξομάλυνση των οικονομικών και εμπορικών τους σχέσεων.

Είχε προηγηθεί η τονωτική “ένεση” των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων που είχε λάβει ο Ερντογάν από τα Εμιράτα, εν μέσω της ιστορικής επίσκεψης του πρίγκηπα διαδόχου στην γείτονα. Η συγκεκριμένη επίσκεψη είχε σημάνει «μία νέα εποχή» για τις σχέσεις των δύο χωρών, όπως είχε δηλώσει τότε ο υπουργός Βιομηχανίας των Εμιράτων. Η συμφωνία του Νοεμβρίου περιλάμβανε εννέα μνημόνια κατανόησης και συνεργασίας των κρατικών επενδυτικών funds και των τραπεζών.

Aκολούθησαν οι 13 συμφωνίες που υπογράφηκαν χτες, στα πλαίσια της “θετικής ατζέντας” Τουρκίας-Εμιράτων (αφορούν την κλιματική αλλαγή, το εμπόριο-βιομηχανία και ιατρικές υπηρεσίες). Μάλιστα, σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu, οι δύο χώρες είναι έτοιμες και για το επόμενο βήμα, δηλαδή για μία συμφωνία της Άγκυρας και της θεωρούμενης “μικρής Σπάρτης” του αραβικού κόσμου και για την άμυνα.

Σχετική συζήτηση είχε γίνει στα μέσα Δεκεμβρίου, όταν αντιπροσωπεία των Εμιράτων είχε βρεθεί στην Άγκυρα και είχε συναντηθεί με τον ισχυρό άνδρα της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας Ισμαήλ Ντεμίρ. Ο Ντεμίρ έχει βρεθεί στο στόχαστρο των αμερικανικών κυρώσεων για την επίμαχη προμήθεια των ρωσικών S-400 που προχώρησε η τουρκική κυβέρνηση.

Πάντως, με δεδομένο το καλό πλέον κλίμα στις σχέσεις Άγκυρας και Άμπου Ντάμπι (όταν μερικά χρόνια πριν τα Εμιράτα δεν ήθελαν ούτε ζωγραφιστό να βλέπουν τον Ερντογάν) είναι θέμα χρόνου η μεταξύ τους συνεργασία να στραφεί και στον αμυντικό τομέα. Όσο και αν αυτό ακούγεται παράδοξο, καθώς οι Τούρκοι θεωρούν πως ήταν τα βομβαρδιστικά των Εμιράτων πίσω από το “ορφανό” πλήγμα στην τουρκική βάση στην βάση στην Λιβύη, που είχε υποχρεώσει τον Ερντογάν να κάνει πίσω στα σχέδια περί στρατιωτικής κατάληψης της Σύρτης, το καλοκαίρι του 2020!

Εμιράτα: Στον κλοιό των Χούθι

Προτεραιότητα πλέον για τον Ερντογάν είναι να κλείσει τα πολλαπλά ανοιχτά μέτωπα αντιπαράθεσης που έχει με μία σειρά από χώρες της περιοχές, από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, μέχρι τις αραβικές μοναρχίες του Κόλπου (με εξαίρεση το Κατάρ). Όσον αφορά τα Εμιράτα, φαίνεται να επιστρέφουν στην λογική του “business as usual”, αναζητώντας “θετική ατζέντα” όχι μόνο με την Τουρκία του Ερντογάν, αλλά ακόμα και με το σιιτικό Ιράν, τον παραδοσιακό εχθρό των σουνιτικών μοναρχιών του Κόλπου.

Τον περασμένο Δεκέμβριο ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των Εμιράτων και αδελφός του πρίγκηπα διαδόχου είχε επισκεφτεί την Τεχεράνη και είχε επαφές με τον ίδιο τον πρόεδρο της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν. Της εξομάλυνσης των σχέσεων Τουρκίας-Εμιράτων, είχε προηγηθεί η συνάντηση του ίδιου αξιωματούχου με τον Τούρκο πρόεδρο, τον Νοέμβριο του 2021. Να σημειωθεί πως τα Εμιράτα ήταν το πρώτο αραβικό κράτος που εξομάλυνε τις σχέσεις του με την Συρία του Άσαντ, ανοίγοντας πρεσβεία και υπογράφοντας ενεργειακές συμφωνίες με την Δαμασκό.

Από την μία, λοιπόν, τα Εμιράτα υπογράφουν οικονομικά deals με τον Ερντογάν, παραβλέποντας τις διαφορές τους σε πολλαπλά μέτωπα και την στήριξη του Τούρκου προέδρου στην Μουσουλμανική Αδελφότητα και από άλλη επιδιώκουν διαύλους και με το Ιράν, την στιγμή που το τελευταίο υποστηρίζει τους σιίτες αντάρτες Χούθι της Υεμένης. Οι Χούθι έπληξαν πρόσφατα το αεροδρόμιο και εγκατάσταση πετρελαίου στο Άμπου Ντάμπι, ενώ κλιμακώνονται οι συγκρούσεις των ανταρτών με τις δυνάμεις του συνασπισμού που υποστηρίζει η Σαουδική Αραβία στην Υεμένη.

Όπως ακριβώς είχε συμβεί με τις επιθέσεις στον πετρελαϊκό γίγαντα της Σαουδικής Αραβίας Aramco τον Σεπτέμβριο του 2019, τα drones tων Χούθι “έπιασαν στον ύπνο” την αεράμυνα των Εμιράτων, υποχρεώνοντας το Άμπου Ντάμπι να απαγορεύσει για έναν μήνα την χρήση drone στο εμιράτο για ψυχαγωγικούς σκοπούς! Με το Άμπου Ντάμπι στον κλοιό των drone των Χούθι, το μέτωπο με την Τουρκία φαίνεται πλέον να περιττεύει.

Ερντογάν και Ισραήλ

Την ίδια στιγμή ο Ερντογάν ετοιμάζεται να υποδεχτεί τον Ισραηλινό πρόεδρο, στην πρώτη επίσκεψη ανώτατου Ισραηλινού αξιωματούχου στην γείτονα από το 2013. Ο Τούρκος πρόεδρος ποντάρει πολλά στην συγκεκριμένη επίσκεψη, έχοντας τον διακαή πόθο να αποκαταστήσει τις τουρκοϊσραηλινές σχέσεις, χρησιμοποιώντας ακόμα και αθέμιτα μέσα, όπως την προσφιλή σε αυτόν “διπλωματία των ομήρων”.

Σύμφωνα με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, τα όποια βήματα προσέγγισης γίνουν με το Ισραήλ δεν θα γίνουν «εις βάρος της παλαιστινιακής υπόθεσης», αν και ο Τούρκος ΥΠΕΞ έκανε  αναφορά αποκλειστικά στην υποστήριξη της λύσης των δύο κρατών στο Παλαιστινιακό και όχι στην τουρκική υποστήριξη της Χαμάς. “Κόκκινο πανί” για το Ισραήλ αποτελεί η τουρκική υποστήριξη στην Χαμάς και όχι η διπλωματική στήριξη στην λύση των δύο κρατών, που είναι και η επίσημη θέση της διεθνούς κοινότητας για το Παλαιστινιακό.

Πάντως, παρά τις προσπάθειες του Ερντογάν, δεν έχει κάποιο απτό βήμα προσέγγισης με την ηγέτιδα δύναμη του αραβικού κόσμου, ενώ η επίσκεψη του στην Σαουδική Αραβία ακυρώθηκε λόγω της νόσησης του από κορονοϊό (και φαίνεται να έχει “παγώσει”). Το ενδιαφέρον είναι πως ο Ερντογάν εξομάλυνε τις σχέσεις του με το αραβικό κράτος, στην “κακοπιστία” του οποίου απέδιδε την επιδείνωση των σχέσεων του με την Αίγυπτο και την Σαουδική Αραβία!