Η ασταθής ισορροπία του Ερντογάν μεταξύ Τραμπ και Πούτιν

Δύο καρπούζια στην κάθε μασχάλη προσπαθεί να κρατήσει καιρό τώρα ο Ερντογάν, όμως η κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ιντλίμπ τον δυσκολεύει πλέον υπερβολικά. Παρά τις απειλές προς κάθε κατεύθυνση, ο “σουλτάνος” ζορίζεται από τις εξελίξεις και δείχνει να σκέφτεται ακόμα και την ανακυβίστηση, την οποία, ωστόσο, αναβάλει γιατί γνωρίζει, ότι δεν θα είναι χωρίς κόστος.

Η κρίση στη Συρία, από την ώρα που ξέσπασε, ήταν ένα δύσκολο παζλ και έγινε ακόμη δυσκολότερο με την πολιτική της σταδιακής αποστασιοποίησης των Αμερικανών, την οποία υιοθέτησε ο Τραμπ μετά την πρώτη συνάντησή του με τον Πούτιν στο Ελσνίκι. Το σημείο καμπής ήταν πριν από περίπου έναν χρόνο, όταν ο Ρεπουμπλικάνος ανακοίνωνε την αποχώρηση των Αμερικανών από τη βορειοανατολική Συρία. Παραλλήλως, έχρηζε “αρχιστράτηγο” τον Ερντογάν, πετώντας ουσιαστικά μια  “μπανανόφλουδα” στον δρόμο του, την οποία βεβαίως ο Τούρκος πρόεδρος πάτησε.

Ας πολεμήσουν άλλοι, αυτοί που έχουν συμφέροντα στην περιοχή, η Τουρκία, το Ιράν και η Ρωσία, είχε πει έναν χρόνο πριν ο Ρεπουμπλικάνος, όταν ανακοίνωνε την αποχώρηση των Αμερικανών από τη βορειοανατολική Συρία. Και μάλλον δεν εννοούσε οι προαναφερόμενοι να πολεμήσουν μόνον εναντίον των τζιχαντιστών, την συντριβή των οποίων, άλλωστε, ανακοίνωνε ο ίδιος. Τι έχει αλλάξει όμως από τότε;

Το νέο status

Σήμερα οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις δεν έχουν ακόμη εξομαλυνθεί, οι σχέσεις Μόσχας-Άγκυρας είναι σε κρίση και επί του πεδίου, στη Συρία, είναι σε εξέλιξη ένας, μικρής κλίμακας, συροτουρκικός “πόλεμος”. Μήλο της έριδος παραμένει η Ιντλίμπ και ουσιαστική αιτία οι ισορροπίες στο τρίγωνο Άγκυρα, Μόσχα και Ουάσιγκτον.

Ο Πούτιν θέλει η βορειοδυτική επαρχία της Ιντλίμπ, όπως και όλη η Συρία άλλωστε, να περάσει πάλι στα χέρια του Άσαντ και γι αυτό στηρίζει την κυβέρνηση και τον στρατό της Δαμασκού να επεκταθούν στον συριακό βορρά. Δεν θέλει να χαλάσει όμως και την διευρυμένη συνεργασία με την Άγκυρα, στην οποία άλλωστε έχει πουλήσει τους S-400.

Ο Ερντογάν, ο οποίος στο πλαίσιο μιας ρωσοτουρκικής συμφωνίας έχει εγκαταστήσει στρατιωτικές βάσεις στην Ιντλίμπ, προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποτρέψει την ισχυροποίηση της Δαμασκού στην περιοχή. Έτσι, απειλεί τους πάντες, ακόμα και τη Μόσχα, με την οποία ξέρει όμως ότι δεν μπορεί να έρθει σε σύγκρουση, αφού ο Τραμπ τον περιμένει στη γωνία. Οι Αμερικανοί στηρίζουν τις επιχειρήσεις των Τούρκων στην  Ιντλίμπ, αφού στρέφονται κατά του Άσαντ και θέλουν να κρατήσουν την Άγκυρα στο “μαντρί” του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η πρώτη τους κουβέντα προς τον Ερντογάν ήταν και παραμένει το πάγωμα των S-400.

Επικίνδυνες ακροβασίες

Η κατάσταση στην Ιντλίμπ, όπου οι συγκρούσεις Τούρκων και Σύρων συνεχίζονται, ήταν ένα από τα θέματα που συζήτησαν, σε τηλεφωνική επικοινωνία τους, ο Τραμπ με τον Ερντογάν. Σύμφωνα μάλιστα με την τουρκική προεδρία συμφώνησαν ότι οι επιθέσεις του συριακού στρατού στην περιοχή είναι απαράδεκτες. Τον δρόμο βέβαια άνοιξε πριν μέρες ο Πομπέο στηρίζονταν ευθέως τις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, τονίζοντας ότι η Τουρκία είναι «νατοϊκός σύμμαχος».

Η συζήτηση των δύο προέδρων έγινε δύο εικοσιτετράωρα πριν την μετάβαση τουρκικής αντιπροσωπείας στη Μόσχα και μετά την επικοινωνία Πούτιν-Ερντογάν, στη διάρκεια της οποίας δεν αμβλύνθηκαν οι αντιθέσεις. Από την στάση μάλιστα του Τούρκου προέδρου φαίνεται ότι το “θα συζητήσω με τον Πούτιν και θα σου πω” που έλεγε στον Τραμπ πριν από μερικές εβδομάδες δεν ισχύει πλέον.

Ο Ερντογάν επανέλαβε, άλλωστε, τις θέσεις του ότι η μόνη λύση για την Ιντλίμπ είναι να αποσυρθούν οι συριακές δυνάμεις πίσω από τις τουρκικές βάσεις, τις οποίες έχουν περικυκλώσει. Πάντα βεβαίως με την απειλή ότι, αν δεν το κάνουν, θα επιληφθεί η Άγκυρα του θέματος πριν το τέλος Φεβρουαρίου. Στο θέμα αναφέρθηκε και ο Τσαβούσογλου, στο περιθώριο της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια, τονίζοντας ότι η Τουρκία θέλει να λύσει με τη Ρωσία το “ζήτημα Ιντλίμπ”, μέσω της διπλωματίας, «αλλά αν χρειαστεί θα λάβει άλλα μέτρα».

Δεν διευκρίνισε, ωστόσο, τι μέτρα θα είναι αυτά και αν περιλαμβάνουν και μια σύγκρουση Τούρκων και Ρώσων στρατιωτών στην Συρία(!). Μετά τη συνάντησή του με τον Λαβρόφ, είπε πάντως, ότι οι δύο χώρες δεν πρέπει να επιτρέψουν τα προβλήματα στη Συρία να υπονομεύσουν τις σχέσεις τους. Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας σχολίασε ότι «πολύ καλές» σχέσεις δεν σημαίνει «συμφωνία σε όλα» και εκτίμησε ότι η νίκη του Άσαντ στην Ιντλίμπ είναι «αναπόφευκτη».

Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η Άγκυρα τα θέλει όλα, όπως γνωστό είναι ότι η Μόσχα το πάει βήμα-βήμα. Αν δει όμως κανείς τι έχει γίνει στη Συρία τα τελευταία δύο χρόνια, μπορεί να διακρίνει, ότι στην πράξη η ψυχρή μεθοδικότητα του Πούτιν νικά την οθωμανική αμετροέπεια του Ερντογάν.