Η δημογραφία του Παλαιστινιακού – Είναι εφικτή η λύση δύο κρατών;

Ο πληθυσμός του Ισραήλ έχει ρυθμό αύξησης 1,9%, μεγαλύτερο από αυτόν της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Το μέσο ποσοστό γονιμότητας στο Ισραήλ είναι 3,1 παιδιά/γυναίκα (στην Ελλάδα, οι αντίστοιχοι δείκτες είναι -0.43% και 1,2 παιδιά/γυναίκα). Μεγάλο μέρος της αύξησης του ισραηλινού πληθυσμού οφείλεται σε εισροές Εβραίων που προέρχονται από άλλες χώρες και βλέπουν το Ισραήλ ως έναν ασφαλέστερο για αυτούς τόπο εγκατάστασης. Η σιγουριά για την ασφάλεια στο Ισραήλ –ακρογωνιαίος λίθος της ύπαρξής του– κλονίστηκε σοβαρά την 7η Οκτωβρίου.

Δύσκολα θα ξανακοιμηθεί κανείς ήσυχος σε αυτή τη χώρα. Είναι λογικά αναμενόμενο, αυτό να επηρεάσει τις ροές νέων πολιτογραφήσεων εκτός και παρουσιαστεί φυγή Εβραίων από άλλες χώρες, λόγω ανόδου του αντισημιτισμού. Αναμενόμενη είναι και η περαιτέρω αύξηση του ήδη σημαντικού ποσοστού μετανάστευσης από το Ισραήλ προς άλλες χώρες. Οι μισοί περίπου που φεύγουν κατευθύνονται προς ΗΠΑ. Εκτός των εισερχομένων ροών, ο γενικός ρυθμός αύξησης του πληθυσμού ανεβαίνει κυρίως λόγω του εντυπωσιακού ποσοστού γονιμότητας (έξι-επτά παιδιά/γυναίκα) που παρουσιάζουν οι Χαρεντίμ (οι φονταμελιστικές ομάδες των ούλτρα ορθοδόξων Εβραίων).

Ας σημειωθεί ότι οι Χαρεντίμ δεν υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις. Αυτό αποτελεί ένα “πελατειακό” προνόμιο που τους έχει παραχωρηθεί από την κοσμική πολιτική ηγεσία. Είναι μια από τις παραξενιές-αντιφάσεις του Ισραήλ όπου ο πληθυσμός δεν περισσεύει, οπότε οι άνδρες υπηρετούν τρία χρόνια και οι γυναίκες δύο και όλοι/ες καλούνται κάθε χρόνο σε γυμνάσια και επανεκπαίδευση. Υπάρχει δε και μια πολύ ενεργή μειονότητα Χαρεντίμ που είναι φανατικοί αντι-σιωνιστές και διαδηλώνουν με παλαιστινιακές σημαίες. Άλλη είναι η κατηγορία των φανατικών θρησκευόμενων σιωνιστών, στους οποίους ανήκουν οι περισσότεροι “έποικοι. Ούτως ή άλλως, η ταχύτατη αύξηση των θρησκόληπτων δεν προοιωνίζεται τίποτα καλό για την ασφάλεια του Ισραήλ.

Από την άλλη πλευρά, ο αραβικός πληθυσμός του Ισραήλ έχει ακόμα υψηλότερους ρυθμούς αύξησης, παρά την οικονομική δυσπραγία και εξαθλίωση. Ρυθμός αύξησης 2,4%, ποσοστό γονιμότητας 3,4 παιδιά/γυναίκα. Ως αποτέλεσμα, σήμερα ο πληθυσμός της Παλαιστίνης είναι μοιρασμένος στα ίσα, αν ληφθούν υπόψιν και οι Παλαιστίνιοι που είναι πολίτες του Ισραήλ: 7.000.000 Εβραίοι και 7,100.000 Παλαιστίνιοι. Οι Παλαιστίνιοι, παρά την μεγάλη πίεση που δέχονται, κατά κανόνα δεν φεύγουν. Όχι μόνον επειδή είναι πείσμωνες στην προσδοκία τους για δικό τους ανεξάρτητο κράτος, αλλά και επειδή καμία άλλη αραβική χώρα δεν φάνηκε ιδιαίτερα φιλόξενη γι’ αυτούς.

Από τον Μαύρο Σεπτέμβρη, μέχρι σήμερα, όλοι λένε ότι το Ισραήλ έκλεισε την έξοδο της Λωρίδας της Γάζας, όμως ελάχιστοι προσέχουν πως η δεύτερη έξοδος της Γάζας προς την Αίγυπτο είναι επίσης σφραγισμένη και φυλάσσεται διπλά από αιγυπτιακές στρατιωτικές δυνάμεις μετά το τελεσίγραφο του Ισραήλ. Συμφέρει πολλούς να μείνει ο λαός της Παλαιστίνης καθηλωμένος εκεί που είναι και να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως μάρτυρας, σε διάφορες μουσουλμανικές χώρες, αποτελώντας ένα αγκάθι, ένα άλυτο πρόβλημα για το Ισραήλ, πολύτιμος μοχλός για την ισλαμική διπλωματία και προπαγάνδα. Όλο και περισσότερο γίνεται φανερό πως μόνον μια λύση δύο κρατών θα μπορούσε να θέσει –όχι αυτόματα και καθόλου εύκολα– ένα τέρμα στην τραγωδία.

Η λύση των δύο κρατών

Όμως, η λύση δύο κρατών προϋποθέτει συμφωνία οριοθέτησης συνόρων και αμοιβαία αναγνώριση. Δεν μπορεί να γίνει με τις παρούσες ηγεσίες Ισραήλ και Χαμάς. Εφόσον συμφωνηθούν σύνορα (σημειωτέον ότι το Ισραήλ δεν έχει ορίσει τα δικά του σύνορα), τότε μπορεί και να προσδιοριστεί και να στιγματιστεί ως αποικιοκρατική η πολιτική του Ισραήλ, όσον αφορά την πέραν των συνόρων του συμπεριφορά του – άλλο θέμα τα ίσα δικαιώματα των πολιτών ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Σήμερα, η Χαμάς και η Χεζμπολάχ θεωρούν αποικιοκρατική αυτή ταύτη την ύπαρξη του “σιωνιστικού μορφώματος”, όπως ονομάζουν το Ισραήλ.

Αποτελεί επικίνδυνη επιπολαιότητα το ότι οι υποστηρικτές τους (και στην Ελλάδα) υιοθετούν το σύνθημα “από το ποτάμι έως τη θάλασσα” κτλ. Αυτό το σύνθημα σημαίνει εξάλειψη του κράτους του Ισραήλ και των Εβραίων και εξυπηρετεί το τρομολαγνικό αφήγημα του Νετανιάχου. Αντίθετα, οι αθλιότητες που γίνονται στην Δυτική Όχθη αποτελούν κυριολεκτικά αποικιοκρατική πρακτική και καθημερινή άσκηση τρομοκρατίας και είναι εντελώς αδικαιολόγητη η μη καταγγελία τους από τον “πολιτισμένο” κόσμο, υπό το πρόσχημα της “παλαιστινιακής τρομοκρατίας”, η οποία ασκείται αλλού! Εκεί υπάρχει μόνον ο τρόμος των “εποίκων”, οι οποίοι είναι για τους Παλαιστίνιους ό,τι ήταν οι Κοζάκοι για τους Εβραίους της Ουκρανίας και της Ρωσίας.

Όμως, πόσο πιστεύουν οι ίδιοι οι δύο λαοί στη λύση των δύο κρατών; Μια έρευνα γνώμης από το PSR (Palestinian Center for Policy and Survey Research) την αρχή του χρόνου, δείχνει πως ποτέ δεν ήταν χαμηλότερα τα ποσοστά προσδοκιών γι’ αυτή τη λύση. Από την παλαιστινιακή πλευρά, 33% τοποθετήθηκαν υπέρ, έναντι 43% το 2020. Από την ισραηλινή πλευρά, 39% (34% μεταξύ των Εβραίων) ήταν υπέρ. Ο λόγος δεν είναι ότι δεν την θεωρούν επιθυμητή, αλλά ότι δεν την θεωρούν πλέον εφικτή. Εξ άλλου καμία άλλη λύση δεν συγκεντρώνει περισσότερες προτιμήσεις. Η λύση του ενός κράτους με ίσα δικαιώματα για Εβραίους και Άραβες, υποστηρίζεται από 20% των πρώτων και 23% των δεύτερων.

Ηθική και πόλεμος

Αυτά με την ηθική. Η ηθική, όμως, δεν έχει καμία επίδραση ενεργού δύναμης στην ιστορία, παρά μόνον ως όπλο προπαγάνδας, δηλαδή πολέμου. Και τα εγκλήματα πολέμου σβήνουν και παραγράφονται μόνον εφόσον τα θύματα έχουν εξουθενωθεί τόσο, υφιστάμενα εκτός της φυσικής και αποφασιστική, ολοκληρωτική ηθική ήττα, ώστε δεν έχουν την ισχύ να εγείρουν ζητήματα ηθικής καταδίκης για τα εγκλήματα που υπέστησαν. Κλασικό παράδειγμα, οι εγκληματικοί βομβαρδισμοί γερμανικών πόλεων από τους συμμάχους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Sebald στο βιβλίο του “Η φυσική ιστορία της καταστροφής” δείχνει πώς οι Γερμανοί οι ίδιοι απώθησαν από την ιστορική μνήμη τους το τραυματικό γεγονός των βομβαρδισμών εκείνων με τις εκατόμβες αμάχων. Το ίδιο και ακόμα χειρότερο συνέβη με τις δυο ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία, όπου ακόμα και σήμερα γίνεται ένα περίεργο και αόριστο μνημόσυνο των θυμάτων, χωρίς ποτέ να κατονομάζεται ο θύτης, λες και πρόκειται για θύματα ενός σεισμού ή μιας πυρκαγιάς που μια κακόβουλη φύση έστειλε πάνω τους. Αυτό δεν ισχύει με την Παλαιστίνη. Όχι μόνον επειδή υπάρχουν πολλές και μεγάλες δυνάμεις στον ισλαμικό κόσμο που συντηρούν και εκμεταλλεύονται το Παλαιστινιακό Ζήτημα, αλλά και επειδή οι άμεσα πάσχοντες, δεν θα δουν ποτέ –για λόγους ισχυρούς που δεν είναι της παρούσης– τον εαυτό τους ως ηθικά ηττημένο. Αντιθέτως, οι συμφορές που υφίστανται σήμερα, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να διαπαιδαγωγούν την επόμενη γενιά εκδικητών τρομοκρατών.

Η έξοδος από τον φαύλο κύκλο και η δρομολόγηση της λύσης των δύο κρατών εξαρτάται πλέον από δύο τάξεις παραγόντων: Πρώτον, από την ήττα των ηγεσιών και των δύο πλευρών και την ανάδειξη εκατέρωθεν πολιτικών δυνάμεων που με σοβαρό εσωτερικό κόστος θα είναι αποφασισμένες να μην επιστρέψουν στο προ της 7ης Οκτωβρίου καθεστώς, έτσι ώστε να δώσουν τέλος στη διαρκή ανασφάλεια για όλους. Δεύτερον, από την πίεση εξωτερικών δυνάμεων που θέλουν τη διευθέτηση του προβλήματος, το οποίο αποτελεί μια βόμβα για την περιοχή και ενδεχομένως τον κόσμο ολόκληρο. Αν και είναι πολλές οι φορές που είπαμε “δεν πάει άλλο”, ίσως η φρίκη και ο τρόμος της 7ης Οκτωβρίου και των όσων ακολουθούν, μοχλεύσει διαδικασίες που φέρουν κάτι ελπιδοφόρο. Αυτό που ονομάζουμε, ετερογονία των σκοπών, ίσως είναι η ύστατη ελπίδα.