Η Δύση βολεύεται να διαβάζει τον Πούτιν με στερεότυπα…

Περί “ψυχής” του Βλαντιμίρ Πούτιν! Κατά τον Τζο Μπάϊντεν, ο Ρώσος πρόεδρος δεν έχει ψυχή. «Του είπα, κοιτάζω τα μάτια σας και νομίζω ότι δεν έχετε ψυχή». Κατά τον Τζορτζ Μπους, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ξεχειλίζει από ψυχή: «Κοίταξα τον άνδρα αυτόν κατάματα. Ήμουν σε θέση να δω την ψυχή του».

Το ζήτημα του ψυχισμού του Πούτιν αποτελεί προσφιλές θέμα στα δυτικά Μέσα, τα οποία στην πάροδο του χρόνου έχουν καλλιεργήσει μία κάποιου είδους εμμονή στην φιλοτέχνηση εμβριθών ψυχογραφημάτων του Ρώσου προέδρου. Το ίδιο και το δυτικό αναγνωστικό κοινό που τα καταβροχθίζει. Αυτά, όμως, τείνουν να λάβουν μυθιστορηματικές διαστάσεις, αποκλίνοντας από την πραγματικότητα ή για την ακρίβεια αγνοώντας την. Οι αλλοιωμένες φωτογραφίες-πορτρέτα του Βλαντιμίρ Πούτιν με το απαραίτητο μειδίαμα και οι ειδικές αναφορές σε «τσαρικές πρακτικές» αποτελούν το κερασάκι στην τούρτα.

Παρά τους τόνους μελανιού που έχουν χυθεί με στόχο την βαθύτερη κατανόηση του Ρώσου προέδρου, ο Εμμανουέλ Μακρόν έφυγε από την Μόσχα με την εντύπωση ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν που είχε συναντήσει τρία χρόνια νωρίτερα δεν είχε καμία σχέση με αυτόν που στεκόταν τώρα απέναντί του. Ανώνυμες πηγές κοντά στη γαλλική προεδρία έκαναν λόγο για «έναν εμφανώς σκληρότερο άνδρα» που παρέδωσε πεντάωρο μάθημα ιστορίας στον Γάλλο ομόλογό του.

Εδώ, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα πόσο καλά γνωρίζουμε τον Βλαντιμίρ Πούτιν, την “ψυχή” και το σκεπτικό του και κατά πόσο παραμένει ο «άνθρωπος δίχως πρόσωπο», όπως τον περιγράφει η δημοσιογράφος Μάσα Γκέσεν στην πολυσυζητημένη βιογραφία του. Τη στιγμή που το μπραντεφέρ μεταξύ Δύσης και Ρωσίας είχε προσλάβει διαστάσεις ψυχολογικού πολέμου, το ζήτημα της κατανόησης της πολιτικής προσωπικότητας του Ρώσου προέδρου παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ.

Παραμορφωτικά στερεότυπα

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών που ο Βλαντιμίρ Πούτιν βρίσκεται στην ηγεσία της Ρωσίας δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί εκ μέρους των Δυτικών μία στοιχειώδης αποκωδικοποίηση του πολιτικού που ξανάστησε τη Ρωσία στα πόδια της. Τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η ΕΕ μοιάζουν να βολεύονται με την επικίνδυνα απλουστευτική τάση της δαιμονοποίησης: παρανοϊκός, τύραννος, απρόβλεπτος και άλλα παρόμοια.

Θα ήταν προς όφελος της Δύσης να μην κωφεύει όταν πρόκειται να ακούσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν να αρθρώνει την ιδιαίτερη δική του οπτική για τον κόσμο. Ούτε να επιλέγει να μένει κολλημένη στη δημόσια και προσεχτικά δομημένη δημόσια εικόνα του, αλλά να την υπερβαίνει. Αντιθέτως, όμως, Αμερικανοί και Δυτικοευρωπαίοι χρησιμοποιούν επιλεκτικά στοιχεία από αυτή την εικόνα, ώστε να δημιουργήσουν μία περσόνα-καρτούν που βαυκαλίζεται ημίγυμνο στον ήλιο κάπου στα βάθη της Σιβηρίας και επιδείκνύει τις ικανότητές του στο τζούντο.

«Ουδείς Σοβιετικός ηγέτης μετά τον Στάλιν δεν έχει επικριθεί όσο ο Πούτιν», έγραφε λίγα χρόνια πριν ένας κορυφαίος Αμερικανός ιστορικός. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι “ένα καλό παιδί με καλές προθέσεις”. Είναι, όμως, ο μακροβιότερος ηγέτης στο τιμόνι μίας μεγάλης χώρας που ενώ κατέρρευσε δύο φορές στον 20ο αιώνα και τη δεύτερη φορά είναι αυτός που την ξανασήκωσε όρθια. Μπορεί σε κάποιους που ήθελαν την “Αρκούδα” στα γόνατα αυτό να μην αρέσει, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Η αντιμετώπισή του, λοιπόν, με όρους υστερικούς, νεομακαρθισμού θα λέγαμε, δεν βοηθάει κανέναν και πρώτα από όλα την ίδια τη Δύση.