Η νέα πυρηνική σκακιέρα – O Τραμπ και η Ελλάδα ως προωθημένο φυλάκιο

Η έννοια αυτή, που στηριζόταν στη βεβαιότητα της αμοιβαίας καταστροφής σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου, λειτούργησε για δεκαετίες ως ο πιο παράδοξος μηχανισμός ειρήνης. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, πολλοί δυτικοί αναλυτές πίστεψαν, ότι η πυρηνική απειλή είχε περάσει οριστικά στο παρελθόν.

Όμως, ο 21ος αιώνας ανέτρεψε αυτήν την ψευδαίσθηση: H αποτροπή δεν καταργήθηκε, απλώς μεταλλάχθηκε. Η νέα εποχή δεν στηρίζεται πια σε πυραύλους που υψώνονται προς τον ουρανό, αλλά σε αόρατα, αυτόνομα οπλικά συστήματα που κινούνται στα βάθη των ωκεανών ή σε τροχιές γύρω από τη Γη. Η “ισορροπία του τρόμου” δίνει τη θέση της σε μια “τεχνητή αποτροπή”, εκεί όπου η τεχνητή νοημοσύνη, η ρομποτική και η κυβερνοστρατηγική αντικαθιστούν την ψυχροπολεμική λογική των κουμπιών και των πυραυλικών σιλό.

Σε αυτό το νέο γεωστρατηγικό τοπίο, η Ρωσία επιχειρεί να δηλώσει παρούσα με τρόπο ηχηρό. Με τελετουργικό σχεδόν ύφος, ο Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε από τη Μόσχα την επιτυχή, όπως είπε, δοκιμή του “Poseidon” ενός αυτόνομου υποβρύχιου drones με πυρηνική πρόωση και, κατά τους Ρώσους, ανυπολόγιστη ισχύ. Το πρακτορείο Reuters μετέδωσε ότι ο Ρώσος πρόεδρος υποστήριξε πως η ισχύς της πυρηνικής κεφαλής του Poseidon υπερβαίνει ακόμη και εκείνη του διηπειρωτικού βαλλιστικού πυραύλου Sarmat, γνωστού στη Δύση ως “Satan II”.

Πρόκειται για ένα υποθαλάσσιο μηχάνημα (drones) σχεδιασμένο να διανύει χιλιάδες χιλιόμετρα στα βάθη των ωκεανών, αόρατο, αθόρυβο, πρακτικά ασταμάτητο. Η Μόσχα το παρουσιάζει ως όπλο απόλυτης αποτροπής, ικανό να μεταφέρει πυρηνική κεφαλή τεράστιας ισχύος και, θεωρητικά, να προκαλέσει ραδιενεργό τσουνάμι αν εκραγεί κοντά σε ακτές. Ωστόσο, καμία ανεξάρτητη πηγή δεν έχει επιβεβαιώσει τη δοκιμή, ούτε πολύ περισσότερο την επιτυχία της.

Ρελάνς Τραμπ με πυρηνικές δοκιμές

Αναλυτές εκτιμούν ότι η ανακοίνωση του Κρεμλίνου έχει και επικοινωνιακή διάσταση: Αποσκοπεί να υπενθυμίσει στη Δύση ότι, παρά τις κυρώσεις και τον τεχνολογικό αποκλεισμό, η Ρωσία διατηρεί πρωτοπορία στους πιο επικίνδυνους τομείς της στρατιωτικής καινοτομίας, εκεί όπου συνυφαίνονται η πυρηνική ισχύς και η τεχνητή νοημοσύνη. Πίσω, λοιπόν, από το στρατιωτικό επίτευγμα, αληθινό ή όχι, προβάλλει ένα σαφές πολιτικό μήνυμα: Η Μόσχα δηλώνει ότι διαθέτει μέσα που «κανείς δεν μπορεί να αναχαιτίσει».

Ένα πυρηνικό όπλο-φάντασμα που δεν στοχεύει απλώς στρατούς, αλλά την ίδια τη γεωγραφία. Η είδηση έχει προκαλέσει ανησυχία και κριτική στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Ανώτατα στρατιωτικά στελέχη μιλούν για “νέα μορφή πυρηνικής τρομοκρατίας”, υπογραμμίζοντας ότι η ανάπτυξη τέτοιων υποθαλάσσιων drones αλλάζει τα δεδομένα του παγκόσμιου πυρηνικού δόγματος. Αναλυτές της Συμμαχίας κάνουν λόγο για “γκρίζα ζώνη” τεχνολογιών, στις οποίες δεν υπάρχουν ακόμη διεθνείς κανόνες ελέγχου ή αποτροπής.

Η Ουάσιγκτον, πάντως, δεν άργησε να αντιδράσει. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι έδωσε εντολή για την έναρξη δοκιμών νέων πυρηνικών όπλων, ενόψει και της συνάντησής του με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, στο περιθώριο της Συνόδου APEC στη Νότια Κορέα. Σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social, ο Τραμπ ανέφερε πως «δεν είχε άλλη επιλογή», υποστηρίζοντας ότι «άλλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία, έχουν ήδη προχωρήσει σε δοκιμές όπλων ικανών να φέρουν πυρηνικές κεφαλές».

Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν σήμερα το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο, με τη Ρωσία να ακολουθεί και την Κίνα να ενισχύει ταχύτατα τη δική της θέση. Η δήλωση Tραμπ, σε συνδυασμό με την κίνηση Πούτιν, σηματοδοτεί την επανεμφάνιση ενός επικίνδυνου ανταγωνισμού, όπου το δόγμα της “ισορροπίας του τρόμου” επιστρέφει σε νέα, τεχνολογικά εξελιγμένη μορφή.

Νέος ανταγωνισμός και πυρηνικά

Η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα δεν ανταγωνίζονται πλέον μόνο σε αριθμούς πυρηνικών κεφαλών, αλλά στη δυνατότητα να ελέγχουν τον χρόνο αντίδρασης, την πληροφορία και τον κυβερνοχώρο. Οι ωκεανοί, το διάστημα και οι ενεργειακές πηγές μετατρέπονται ξανά σε θέατρα επιρροής, μόνο που τώρα ο αντίπαλος δεν είναι πάντα ορατός. Τα υποβρύχια drones, τα υπερηχητικά βλήματα και τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου συγκροτούν μια νέα “σιωπηλή τριάδα” στρατηγικής αποτροπής, όπου η ταχύτητα και η αορατότητα μετρούν περισσότερο από την ίδια τη μάζα του πυρηνικού φορτίου.

Κι έτσι, ενώ οι λαοί εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ζουν σε εποχή ειρήνης, η νέα πυρηνική σκακιέρα έχει ήδη στηθεί. Όχι με στόχο την άμεση σύγκρουση, αλλά για να διατηρείται διαρκώς η απειλή της. Ένας κόσμος όπου η ειρήνη δεν επιβάλλεται με συνθήκες, αλλά με φόβο, και όπου η τεχνολογική υπεροχή αντικαθιστά την πολιτική σοφία. Όμως, αυτή η αναδυόμενη νέα γεωστρατηγική, όπου ο πολιτικός ρεαλισμός ενέχει ως δομικό στοιχείο τον κυνισμό των στρατηγικών συμφερόντων, δεν είναι ο Ψυχρός Πόλεμος του χθες, είναι το ψυχρό μέλλον που ήδη αρχίζει…

Μέσα σ’ αυτό το διεθνοπολιτικό περιβάλλον των στρατιωτικών εξοπλισμών, συμβατικών και πυρηνικών, η Ελλάδα βρίσκεται, κοντά στο επίκεντρο των εξελίξεων. Ως μέλος του ΝΑΤΟ, με κρίσιμες βάσεις στην Αλεξανδρούπολη, στη Σούδα και στη Λάρισα, αποτελεί προωθημένο φυλάκιο της δυτικής αποτροπής και κόμβο μεταφοράς οπλισμού προς την Ουκρανία. Επίσης, μετέχει εμμέσως και στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής, προσφέροντας υποδομές και πληροφοριακή υποστήριξη σε επιχειρήσεις των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Η Κύπρος, από την πλευρά της, παίζει ρόλο “σιωπηλού παρατηρητή”, αλλά κρίσιμου γεωπολιτικού χώρου, όπου διασταυρώνονται οι άξονες ασφάλειας της Δύσης και τα συμφέροντα του ενεργειακού τρίπτυχου Ελλάδας-Ισραήλ-Αιγύπτου, υπό την εποπτεία των ΗΠΑ.

Όλα δείχνουν πως η περιοχή μας δεν είναι απλώς θεατής, αλλά ενεργός συντελεστής στη νέα γεωπολιτική σκακιέρα, εκεί όπου τα όρια ανάμεσα στη στρατιωτική ισχύ και την τεχνητή νοημοσύνη, στη διπλωματία και την ψευδαίσθηση της ειρήνης, γίνονται όλο και πιο δυσδιάκριτα. Και ίσως, τελικά, το πραγματικό ερώτημα να μην είναι ποιος διαθέτει τα πιο φονικά όπλα, αλλά ποιος ελέγχει την ψευδαίσθηση της ασφάλειας.