Η ουκρανική αντεπίθεση θα ανοίξει τον δρόμο για διαπραγμάτευση;

Η αναμενόμενη ουκρανική αντεπίθεση θυμίζει το θεατρικό έργο του Σάμιουελ Μπέκετ: “Περιμένοντας τον Γκοντό”. Οι εικασίες των ΜΜΕ σχετικά με αυτήν είναι συνεχείς τους τελευταίους μήνες, με διάφορες πιθανές ημερομηνίες να αναφέρονται δημόσια. Στις αρχές Απριλίου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μπλίνκεν άφησε να εννοηθεί ότι οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις ενδέχεται να πραγματοποιήσουν επίθεση τις επόμενες εβδομάδες.

Προφανώς οι επιθέσεις ή οι αντεπιθέσεις δεν προαναγγέλλονται, λόγω του ότι χάνεται το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού. Εδώ τίθεται ένα ερώτημα γιατί το Κίεβο επέλεξε αυτήν την τακτική, δίνοντας με αυτόν τον τρόπο στη Ρωσία χρόνο να προετοιμαστεί γι’ αυτήν την ουκρανική επίθεση. Ουκρανοί αξιωματούχοι με διαφορά λίγων ωρών δεν μπορούν να συμφωνήσουν για το εάν έχει αρχίσει ή όχι η αντεπίθεσή τους. Κορυφαίοι αξιωματούχοι του Κιέβου υποστηρίζουν πως αυτή έχει αρχίσει, ενώ άλλοι συνεργάτες του Ζελένσκι δηλώνουν το αντίθετο.

Συγκεκριμένα, σε δηλώσεις του στο ιταλικό δίκτυο RAI-1 ο Ποντολιάκ, σύμβουλος του Ζελένσκι, υποστήριξε ότι η ουκρανική αντεπίθεση έχει ήδη εξαπολυθεί σε διάφορες κατευθύνσεις. Οι αντιφατικές αυτές δηλώσεις σημαίνουν ότι είτε οι Ουκρανοί προσπαθούν να θολώσουν τα νερά και να μπερδέψουν τους Ρώσους, διατηρώντας το “χαρτί” του αιφνιδιασμού, είτε οι πρώτες τους αντεπιθέσεις έχουν στεφθεί από αποτυχία και προσπαθούν με κάποιον τρόπο να διαχειριστούν τις ήττες τους.

Το νέο “υπερόπλο” της Ρωσίας

Τον σχεδιασμό της ουκρανικής αντεπίθεσης ενδεχομένως να αλλάζει το νέο “υπερόπλο” της Ρωσίας, οι περίφημες βόμβες “ολίσθησης-καθοδήγησης”. Αυτές έχουν τη δυνατότητα να διαφεύγουν των ραντάρ και να καλύπτουν μεγάλες αποστάσεις, επιφέροντας τεράστια πλήγματα σε εχθρικές δυνάμεις. Δημοσίευμα της βρετανικής Telegraph αναφέρει πως «το εν λόγω όπλο, το οποίο μπορεί να τροποποιείται και να αναβαθμίζεται αρκετά φθηνά, θα μπορούσε να αναγκάσει το Κίεβο να ξαναγράψει το σενάριο της αντεπίθεσης του ουκρανικού στρατού».

Σύμφωνα με πληροφορίες των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών, οι βόμβες αυτές εκτοξεύονται από τα ρωσικά μαχητικά περίπου 40 με 50 χλμ από τη συνοριακή γραμμή με την Ουκρανία, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να εξαπολύουν τις επιθέσεις τους, χωρίς να εκτίθενται στον κίνδυνο της ουκρανικής αεράμυνας. «Τους S-300 μπορούμε μερικές φορές να τους αναχαιτίσουμε, αλλά αυτές οι βόμβες είναι ένα πρόβλημα» τόνισε ο Γιούρι Ίχνατ, εκπρόσωπος της ουκρανικής Διοίκησης Πολεμικής Αεροπορίας. Δυτικοί στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες λένε ότι οι βόμβες ολίσθησης ανιχνεύονται πολύ δυσκολότερα από ένα συμβατικό όπλο μεγάλου βεληνεκούς, λόγω του μικρού μεγέθους τους, αλλά και του χαμηλού ύψους πτήσης τους.

Η πολυσυζητημένη ουκρανική αντεπίθεση, αν τελικά εκδηλωθεί, θα έχει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του πολέμου. Χωρίς μια αποφασιστική νίκη, η δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία μπορεί να αποδυναμωθεί και το Κίεβο να δεχθεί αυξανόμενη πίεση να ξεκινήσει σοβαρές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό ή το πάγωμα της σύγκρουσης. «Η πιθανή αντεπίθεση του καθεστώτος της Ουκρανίας μπορεί να ανοίξει το δρόμο για ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας μέχρι το τέλος του 2023 με την Κίνα να είναι ένας από τους μεσολαβητές», ανέφερε η Wall Street Journal επικαλούμενη Ευρωπαίους αξιωματούχους.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, βασικοί εκπρόσωποι από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ υποστηρίζουν την ιδέα διεξαγωγής των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας. Ωστόσο, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η CIA θα ήθελαν να δουν το αποτέλεσμα της ουκρανικής αντεπίθεσης πριν αποφασίσουν διπλωματικά μέτρα. Υπάρχει διάχυτη ανησυχία για τα αποτελέσματα της πολυαναμενόμενης αντεπίθεσης του Κιέβου.

“Όσο χρειαστεί, αλλά…”

Αν αυτή αποτύχει να αντιστρέψει την κατάσταση στο πεδίο της μάχης, θα είναι δύσκολο για τους υποστηρικτές της Ουκρανίας να διατηρήσουν το σημερινό επίπεδο πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης. Η Δύση φαίνεται να εξαντλείται οικονομικά και ηθικά από την σύγκρουση στην Ουκρανία και να κερδίζουν έδαφος σκέψεις για να οδηγηθούν οι δύο πλευρές σε διαπραγματεύσεις, ακόμη κι αν μεσολαβήσει ένας εχθρός, όπως η Κίνα.

Το ανεπίσημο μήνυμα που εξέπεμψε η G7 στην τελευταία σύνοδό της ήταν ότι θα στηριχθεί η Ουκρανία για «όσο χρειαστεί αλλά θα ήταν καλύτερα να μην πάρει πολύ καιρό». Οι εκλογές στις ΗΠΑ δεν είναι πολύ μακριά και μία αλλαγή στην πολιτική ατμόσφαιρα θα επηρεάσει αναπόφευκτα και την Ευρώπη. Η άνοδος των τιμών στην αγορά ενέργειας που προκάλεσε ο πόλεμος έχουν ήδη οδηγήσει τις ευρωπαϊκές χώρες να δαπανήσουν περίπου 800 δισ. ευρώ για ενεργειακές επιδοτήσεις. Η οικονομική δυσαρέσκεια θα μπορούσε να εκφραστεί σε αυξανόμενη υποστήριξη λαϊκιστικών κομμάτων της άκρας Δεξιάς και της άκρας Αριστεράς που έχουν μία άλλη στάση έναντι της Ρωσίας.

Ωστόσο, παρ’ όλη τη συζήτηση για υποστήριξη της Ουκρανίας «για όσο χρειαστεί», είναι αμφίβολο ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα συνεχίσουν να εξαντλούν τις οικονομίες και τους πόρους τους μακροπρόθεσμα, στηρίζοντας την Ουκρανία. Οι εκλογές σε πολλά κράτη πλησιάζουν και οι επιπτώσεις της ουκρανικής κρίσης θα έχει επίδραση σε πολλές εκλογικές αναμετρήσεις.

Αμερικανοί αξιωματούχοι που ερωτήθηκαν από τους Financial Times ανέφεραν ότι τα κονδύλια που έχουν προεγκριθεί από το Κογκρέσο μπορούν να συντηρήσουν την Ουκρανία για περίπου πέντε ακόμη μήνες. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που βρίσκονται σε επαφή με τις ΗΠΑ για την Ουκρανία δηλώνουν στην εφημερίδα ότι η Ουάσινγκτον βλέπει αυτή τη χρονική περίοδο ως την τελευταία πραγματική ευκαιρία για το Κίεβο να αλλάξει την κατάσταση στο έδαφος.

Απαισιοδοξία στις ΗΠΑ

Το Politico αναφέρει: «Η ομάδα του Μπάιντεν φοβάται τις συνέπειες μιας αποτυχημένης ουκρανικής αντεπίθεσης. Πίσω από κλειστές πόρτες, η αμερικανική κυβέρνηση ανησυχεί για το τι μπορεί να πετύχει η Ουκρανία. Εάν η Ουκρανία δεν καταφέρει να μετατρέψει την αντεπίθεση σε ξεκάθαρη νίκη, τότε η Ουκρανία κινδυνεύει να χάσει την ισχυρή υποστήριξη των ΗΠΑ, ενώ θα αρχίσει να εξασθενεί η υποστήριξη της Δύσης στην Ουκρανία».

Ο πρώην αντισυνταγματάρχης του αμερικανικού στρατού Ντάνιελ Ντέιβις υποστηρίζει σε άρθρο του ότι η αντεπίθεση των Ουκρανών, που ξεκίνησαν αναγνωριστικές επιθέσεις, θα αποτύχει. Σύμφωνα με τον Αμερικανό στρατιωτικό, «η αντεπίθεση των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων είναι απίθανο να είναι επιτυχής, καθώς δεν έχουν αρκετά στρατεύματα για να αντιμετωπίσουν τον ρωσικό στρατό δεδομένης της υπεροχής του, στον αριθμό των στρατιωτών, των όπλων και του εξοπλισμού. Ο Ουκρανός πρόεδρος πρέπει να επιλέξει μεταξύ συνομιλιών ή απώλειας περισσότερων εδαφών. Δεν πρέπει να αγνοήσουμε την πραγματικότητα και να συνεχίσουμε να επιδιώκουμε έναν ανέφικτο στρατιωτικό στόχο. Το κόστος για την Αμερική θα ήταν τεράστιο».

Δεν πρόκειται για τυχαίο στρατιωτικό. Ο Ντέιβις έχει συντάξει πλήθος εκθέσεων για την πραγματική κατάσταση του αμερικανικού στρατού τα τελευταία 30 χρόνια και έχει κάνει επιτυχείς προβλέψεις για την έκβαση των στρατιωτικών εγχειρημάτων της Ουάσιγκτον. Η περίπτωση του Αφγανιστάν είναι ενδεικτική, όπου προέβλεψε την αποτυχία των Αμερικανών κυρίως γιατί οι στρατιωτικοί δεν τόλμησαν να πουν την αλήθεια στους πολιτικούς.

Όπλα όχι ειρήνη

Ας σημειωθεί ότι οι πληθωριστικές επιβαρύνουν το μέσο αμερικανικό νοικοκυριό με 460 επιπλέον δολάρια το μήνα για να αγοράσει τα ίδια αγαθά και υπηρεσίες φέτος. Είναι πιθανό μία αρνητική εξέλιξη στην Ουκρανία να απορροφηθεί, χωρίς να προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στο αμερικανικό εκλογικό σώμα. Η προσοχή της αμερικανικής κοινής γνώμης σε θέματα πέρα από τα σύνορα είναι σύντομη, γεγονός που σημαίνει πως η παραδοχή ήττας εκ μέρους του Κιέβου θα είχε πιθανώς ελάχιστες συνέπειες. Ωστόσο, οι επιπτώσεις των επαναλαμβανόμενων στρατηγικών αποτυχιών στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη και τη Συρία είναι σωρευτικές.

Ο Αλεσάντρο ντι Μπατίστα, ένας Ιταλός δημοσιογράφος και πρώην βουλευτής, ανέφερε ότι ο Ζελένσκι στην ευρωπαϊκή περιοδεία του, έδειξε ότι ενδιαφέρεται μόνο να αποκτήσει περισσότερα όπλα και όχι ειρήνη. «Ο Ζελένσκι έκανε περιοδεία για να πάρει πυρομαχικά. Το μόνο πράγμα που κυνηγάει είναι τα όπλα, επειδή δεν ενδιαφέρεται για την ειρήνη», ανέφερε ο ντι Μπατίστα σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Adnkronos. Επιπλέον, η σύζυγος του Ζελένσκι, Ελένα, πήγε στη Σεούλ και ζήτησε από τον πρόεδρο της Νότιας Κορέας Γιουν Σουκ-Γέολ να στείλει συστήματα αεράμυνας στην Ουκρανία και να παράσχει βοήθεια με σύγχρονη τεχνολογία.

Κλείνοντας να επισημάνουμε ένα πρόβλημα που δυσκολεύει την επίτευξη ειρήνης. Οι άνθρωποι που ξεκινούν έναν πόλεμο έχουν αναστολές για να τον τερματίσουν πριν καταφέρουν κάτι που μπορούν να παρουσιάσουν ως νίκη. Στο συναρπαστικό βιβλίο του Every War Must End, ο αείμνηστος Ελβετοαμερικανός κοινωνιολόγος-πολιτικός Φρέντ Ικλέ, που δεν ήταν “περιστέρι”, επεσήμανε ότι το να τελειώσει ένας πόλεμος απαιτεί συχνά να φέρεις νέους ηγέτες, επειδή οι άνθρωποι που επέλεξαν να πάνε στον πόλεμο είναι συχνά απρόθυμοι ή δεν μπορούν να παραδεχτούν ότι έκαναν λάθος. Αυτά είναι απογοητευτικά νέα, γιατί η απομάκρυνση των υπευθύνων είναι δύσκολη, πολλές φορές είναι απότοκο εκλογικών διαδικασιών, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συμβεί πριν χαθούν πολλές περισσότερες ζωές…