Η ψυχοθεραπεία των ελίτ στο Νταβός

του Βαγγέλη Γεωργίου  –

Αυτές τις μέρες βρίσκεται στο χιονισμένο Νταβός η ελίτ των απανταχού ελίτ. Όλοι είναι εκεί, εκτός από τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Γκλοντ Γιουγκέρ που αναγκάστηκε να ακυρώσει το ταξίδι του. Ο λόγος δεν είναι βέβαια το ακριβό εισιτήριο συμμετοχής, που αγγίζει τα 55.000 ευρώ, αλλά η γρίπη. Την τελευταία φορά που έλαβε μέρος ήταν το 1997 όταν ήταν πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου.

Καθυστερημένος συγκριτικά με άλλους ηγέτες εμφανίστηκε ο Αμερικανός πρόεδρος. Οι αργοπορίες εμπεριέχουν μια μεγαλοπρέπεια όπως είχε πει μια κινηματογραφική πλούσια κυρία. Και στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ τα τελευταία εικοσιτετράωρα παρελαύνει η πολιτική εξουσία, αγκαλιά με τον απόλυτο πλούτο. Αμφότεροι ισχυρίζονται πως αγωνίζονται για την παγκόσμια ανάπτυξη και την ευημερία των λαών!

Ο Τραμπ, που εκφράζει ένα δόγμα επιλεκτικού οικονομικού προστατευτισμού (επιβολή δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα) είναι μεν ο πρόεδρος της υπερδύναμης, αλλά ταυτόχρονα είναι εντόνως αμφισβητούμενος και στο εσωτερικό της χώρας του. Με άλλα λόγια είναι ένα είδος “αιρετικού” για τη διεθνή των φιλελευθέρων, στην οποία πλέον πρωτοστατούν Ευρωπαίοι.

Η Γερμανίδα καγκελάριος, απευθυνόμενη σε ηγέτες μεγάλων επιχειρήσεων, είπε ότι θέλει περισσότερες μεταρρυθμίσεις στη Γηραιά Ήπειρο. Δηλαδή, η τραπεζική ένωση θα πρέπει να ολοκληρωθεί, η Ευρωζώνη να ενδυναμωθεί και η Ευρώπη να επεκταθεί ως χώρος επενδύσεων. Η Άγνκελα Μέρκελ πίεσε επίσης για περισσότερο παγκόσμιο εμπόριο και μια κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική που θα κινηθεί πιο δραστήρια απέναντι στις μεγάλες δυνάμεις, απέναντι στη Ρωσία, στην Κίνα, στην Ινδία, αλλά και στις ΗΠΑ.

Ο Τραμπ και οι σταυροφόροι της παγκοσμιοποίησης

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν είπε στους επιχειρηματικούς κολοσσούς, πως “αυτοί που δεν θέλουν να προχωρήσουν στην ΕΕ δεν θα πρέπει να εμποδίζουν τους πιο φιλόδοξους στην αίθουσα“. “H Γαλλία επιστρέφει στον πυρήνα της Ευρώπης. Διότι ποτέ δεν θα σημειώσουμε καμιά γαλλική επιτυχία, χωρίς ευρωπαϊκή επιτυχία”. Είναι γνωστό, άλλωστε, πως ο Γάλλος πρόεδρος έχει ανοίξει τη δική του ατζέντα για την Ευρώπη, γεγονός που εκ των πραγμάτων τον θέτει στην πρώτη γραμμή της σχετικής συζήτησης.

Στο Νταβός επαναλήφθηκε το σκηνικό μίας ρητορικής αναμέτρησης δύο κόσμων: από την μία ο δεξιός οικονομικός εθνικισμός του Τραμπ και από την άλλη οι φιλελεύθεροι σταυροφόροι της παγκοσμιοποίησης. Σ’ αυτή την αναμέτρηση πρωταγωνιστούν από τη μία πλευρά ο Αμερικανός πρόεδρος και από την άλλη η Γερμανίδα καγκελάριος και ο Γάλλος πρόεδρος.

Φυσικά όπως είχε γράψει πρόσφατα και ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετύ αυτό δεν ισχύει. Αν ενδεικτικά συγκρίνει κάποιος τη φορολογική και κοινωνική πολιτική στις ΗΠΑ και στη Γαλλία αθα διαπιστώσει ότι οι διαφορές δεν είναι τρομερές: και οι δύο χτυπάνε αλύπητα τα μεσαία και χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Όσο για το Brexit, οι Ευρωπαίοι είναι πλέον τόσο χαρούμενοι που τείνουν να το θεωρήσουν πλεονέκτημα για την ΕΕ. Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα δυσκολέψει τα άλλα κράτη-μέλη να αποχωρήσουν από το ευρώ, δήλωσε η επικεφαλής Επίτροπος Ανταγωνισμού Margrethe Vestager. “Τα κράτη μέλη εκτός του ευρώ δεν θα έχουν κανένα φυσικό κέντρο μετά την αποχώρηση της Βρετανίας, κάτι που πιθανόν να αυξήσει τον αριθμό των μελών του ευρώ τα επόμενα 10 χρόνια“, δήλωσε, προσθέτοντας ότι υπήρχε “μεγαλύτερη όρεξη” για την ενότητα της ΕΕ μετά τον Brexit.

Ο “κάπτεν Αμέρικα”

Ο χαμογελαστός και δημοφιλής πρωθυπουργός του Καναδά Justin Trudeau, έδειξε να είναι πολύ χαρούμενος μετά τα συμπεράσματα των 11 ηγετών του Συμφώνου Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (TPP). Ο Sam Cossar-Gilbert, από το παγκόσμιο δίκτυο Φίλοι της Γης σχολίασε ως εξής την χαρά του Καναδού ηγέτη: “το TPP απειλεί τον ‘κατακερματισμένο κόσμο’ μας και τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης του ΟΗΕ, υπονομεύοντας τη νομοθεσία για την ασφάλεια των τροφίμων, την πρόσβαση στην ιατρική, τη χημική χρήση και την κλιματική αλλαγή… Δυστυχώς, οι ηγέτες του κόσμου στο Νταβός παραμένουν εθισμένοι σε αποτυχημένες νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Όταν οι ηγέτες και οι ισχυροί της οικονομίας εγκαταλείψουν την άνεση του χιονοδρομικού κέντρου του Νταβός, οι περιβαλλοντολόγοι, τα συνδικάτα και οι αγρότες θα βρεθούν εκεί για να σταματήσουν τη συμφωνία TPP για ζόμπι και άλλες εταιρικές εμπορικές συμφωνίες».

Ο Τραμπ μπορεί να προκαλεί αρνητικά σχόλια, αλλά οι επικεφαλής κορυφαίων επιχειρηματικών ομίλων παγκοσμίως που παρέλασαν από τα ΜΜΕ στο Νταβός, επαίνεσαν τον Αμερικανό πρόεδρο. Πρώτον, για τη θέσπιση των πρόσφατων σαρωτικών φορολογικών περικοπών για τους πλούσιους και δεύτερον για την πρωτοφανή άρση υποχρεώσεων που ίσχυαν για τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Ενδεικτικά ο Μάικλ Κόρμπ της Citigroup δήλωσε στο CNN ότι οι μειώσεις της φορολογίας θα οδηγήσουν σε επέκταση των επιχειρήσεων. “Ίσως αυτός είναι ο καταλύτης που μας οδηγεί από την αισιοδοξία στην εμπιστοσύνη”. Στο ίδιο πνεύμα και ο διευθύνων σύμβουλος της WPP PLC, “υπάρχει ακραία αισιοδοξία… είναι αξιοσημείωτη η ψυχολογική διαφορά που έχει καταφέρει ο Τραμπ, ανεξαρτήτως τι πιστεύετε για τον ίδιο. Έχει ήδη βελτιώσει την ήδη θετική ψυχολογία των στελεχών».

Οι πιο ρεαλίστριες ελίτ

Ο Axel Weber, πρόεδρος του ελβετικού τραπεζικού κολοσσού UBS Group AG και πρώην πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας, προειδοποίησε: “Βλέπουμε ότι οι πληθωριστικές πιέσεις αγνοούνται σε μεγάλο βαθμό. Ξεκινάμε να βλέπουμε τα κενά παραγωγής να κλείνουν, με αυστηρότερους όρους εργασίας και μισθολογική πίεση … Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να επανέλθει ως έκπληξη φέτος“.

Ο φόβος της “μισθολογικής πίεσης” είναι βάσιμος λέει ο Bill Van Auken του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ισότητας στις ΗΠΑ. Αυτό που διαβλέπουν οι άρχουσες τάξεις στον ορίζοντα είναι μια εκρηκτική ανάπτυξη του ταξικού αγώνα που έχει ήδη αρχίσει να εκδηλώνεται στις πρώτες εβδομάδες του νέου έτους με τις μαζικές αναταραχές στο Ιράν και στην Τυνησία, από τους εργαζόμενους της Ford στη Ρουμανία και από τη δράση των βιομηχανικών εργατών στη Γερμανία.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Barclay είπε μάλιστα ότι “Αισθάνεται και πάλι το 2006“, υπογραμμίζοντας ότι το επόμενο κραχ δεν θα ξεκινήσει από τις τράπεζες. Ο David Rubenstein, συνιδρυτής του ομίλου Carlyle, μιας παγκόσμιας εταιρείας επενδύσεων ιδιωτικών κεφαλαίων στην Ουάσινγκτον, προειδοποίησε για τον ενθουσιασμό που επικρατεί λόγω της ανόδου της Γουόλ Στρίτ.

Πρόσθεσε, όμως, με σημασία: “Συνήθως, όταν οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι και αισιόδοξοι, τότε συμβαίνει κάτι κακό“. Προειδοποίησε, μάλιστα, για απρόβλεπτα γεγονότα, συμπεριλαμβανομένων των παγκόσμιων γεωπολιτικών συγκρούσεων, που θα μπορούσαν να βυθίσουν τον κόσμο σε κρίση. Μάλλον πιο κοντά στην πραγματικότητα ακούγεται ο Rubenstein…