Η πυρηνοκίνητη τορπίλη Poseidon δίνει στρατηγικό πλεονέκτημα στη Ρωσία

Δημοσιεύματα σε ρωσικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι έχουν κατασκευαστεί τα πρώτα δείγματα τορπιλών Poseidon με πυρηνική κεφαλή, οι οποίες επειδή είναι πυρηνοκίνητες έχουν εξαιρετικά μεγάλη εμβέλεια. Αυτές αρχικά θα εξοπλίσουν το νεφελώδες Project 09852 Belgorod του ρωσικού Ναυτικού, το μεγαλύτερο υποβρύχιο στον κόσμο. Σ’ αυτό το στάδιο δεν είναι σαφές εάν στις τορπίλες έχουν τοποθετηθεί πυρηνικές κεφαλές.

Οι πρώτες πληροφορίες για την τορπίλη Poseidon εμφανίστηκαν στα τέλη του 2015. Μιλούσαν για μια εξαιρετικά ισχυρή πυρηνική τορπίλη, η οποία καταστρέφει τις παράκτιες υποδομές και προκαλεί εγγυημένα τεράστια ζημιά στον αντίπαλο. Το πειραματικό υποβρύχιο Sarov N-90 χρησιμοποιήθηκε για τη δοκιμή του νέου όπλου. Από το 2008, δοκίμαζε μακέτες και πρωτότυπα.

Στις 10 Νοεμβρίου 2015, μια σελίδα ενός εγγράφου που περιείχε πληροφορίες για ένα μυστικό «ωκεάνιο σύστημα πολλαπλών χρήσεων» ονόματι “Status-6” αποκαλύφθηκε “κατά λάθος” από το ρωσικό τηλεοπτικό κανάλι NTV. Η διαρροή συνέβη κατά τη διάρκεια της ομιλίας του Πούτιν που κατήγγειλε τα αμερικανικά σχέδια για τεχνολογία πυραύλων. Προέκυψαν εικασίες για το εάν επρόκειτο για προειδοποιητικό σήμα ή παραπληροφόρηση με στόχο την παραπλάνηση των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών. Η CIA ισχυρίστηκε ότι η διαρροή ήταν σκόπιμη.

Σύμφωνα με το Πεντάγωνο, η Ρωσία πραγματοποίησε την πρώτη δοκιμαστική εκτόξευση του Poseidon στις 27 Νοεμβρίου 2016 στον Αρκτικό Ωκεανό. Στις αρχές του 2018, το Πεντάγωνο αναγνώρισε δημόσια την ανάπτυξη της ρωσικής «νέας διηπειρωτικής, πυρηνικής όπλισης, πυρηνικής πρόωσης, υποθαλάσσιας αυτόνομης τορπίλης». Τώρα, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS, «η πρώτη παρτίδα πυρομαχικών Poseidon έχει κατασκευαστεί» για το Belgorod και θα παραδοθεί σύντομα. Αναφέρει επίσης ότι έχουν ολοκληρωθεί οι δοκιμές εξαρτημάτων της τορπίλης Poseidon, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνικού κινητήρα, διευκρινίζοντας ότι δεν υπάρχει επίσημη επιβεβαίωση.

Σε σειρά παραγωγής η Poseidon

Το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας δημοσίευσε βίντεο με δοκιμαστική τορπίλη Poseidon, αλλά η τελευταία ανακοίνωση υποδηλώνει ότι η παραγωγή έχει ξεκινήσει. Το TASS, πάντως, σημειώνει ότι δεν έχει επίσημη επιβεβαίωση από το Υπουργείο Άμυνας. Είναι αξιοσημείωτο ότι η έκθεση χαρακτηρίζει τις τορπίλες «πυρηνικά ικανές» κι όχι ότι είναι ήδη εξοπλισμένες με πυρηνικές κεφαλές.

Πιθανώς η πρώτη παρτίδα περιλαμβάνει μια μεγαλύτερη σειρά δοκιμαστικών τορπιλών. Αυτές είναι απαραίτητες για να διερευνηθεί πώς συμπεριφέρεται στην πραγματικότητα το Belgorod με τις έξι τεράστιες τορπίλες. Είναι επίσης πιθανό οι ίδιες οι κεφαλές να έχουν ήδη αναπτυχθεί και μπορεί ακόμη και να έχουν δοκιμαστεί, χωρίς έκρηξη. Όποια κι αν είναι η κατάσταση, το χρονοδιάγραμμα παράδοσης φαίνεται σε γενικές γραμμές να τηρείται.

Τον Ιούλιο 2022, το Belgorod (γνωστό ως K-329) είχε τεθεί σε υπηρεσία. Παρόλο που έχει περιγραφεί από τους Ρώσους ως σκάφος ικανό να διεξάγει «διαφορετικές επιστημονικές αποστολές και επιχειρήσεις διάσωσης στις πιο απομακρυσμένες περιοχές παγκοσμίως», η αλήθεια είναι ότι είναι το πρώτο νέου τύπου υποβρύχιο, σχεδιασμένο ως “μητρικό σκάφος” που μπορεί να εξαπολύσει μια ποικιλία από drones βαθέων υδάτων, ένα μίνι πυρηνοκίνητο υποβρύχιο βαθιάς κατάδυσης, ένα υποβρύχιο πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας για την τροφοδοσία ενός υποθαλάσσιου δικτύου αισθητήρων, αλλά και τορπίλες Poseidon.

Παράκτια πλήγματα και πυρηνικό τσουνάμι

Το Belgorod αρχικά σχεδιάστηκε ως υποβρύχιο κατευθυνόμενων πυραύλων κλάσης Oscar II και τώρα έχει την ικανότητα να μεταφέρει έξι τορπίλες Poseidon 2M39 Status-6. Αυτή η τορπίλη εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2019, όταν ο Πούτιν την παρουσίασε ως ένα από τα έξι “σούπερ όπλα”, στα οποία είχε τότε αναφερθεί εκτενώς. Από ό,τι έχει γίνει έως τώρα γνωστό, η Poseidon προορίζεται να χτυπήσει παράκτιες εγκαταστάσεις με ελάχιστη έως καθόλου προειδοποίηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει μια ιδιαίτερα “βρώμικη” κεφαλή, η οποία θα εξασφάλιζε όχι μόνο τη συνήθη θερμοπυρηνική καταστροφή αλλά και την εξάπλωση της ραδιενεργούς μόλυνσης σε ευρεία περιοχή. Υπάρχουν επίσης αναφορές για το πώς θα μπορούσε ενδεχομένως να εκραγεί μακρύτερα από την ακτή για να δημιουργήσει ένα ραδιενεργό τσουνάμι που θα μπορούσε να επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή και μόλυνση.

Το πιο ανησυχητικό είναι η προφανής ικανότητά της τορπίλης Poseidon να ταξιδεύει στους ωκεανούς για πολύ μεγάλο διάστημα περιόδους, πριν πλήξει τον στόχο. Η Poseidon όχι μόνο είναι δύσκολο να εντοπιστεί αλλά και δύσκολο να καταστραφεί πριν πλήξει τον στόχο της. Με τον τρόπο αυτό παρακάμπτεται η όποια αντιπυραυλική άμυνα που στόχευε την αντιμετώπιση μίας από αέρος πυρηνικής προσβολής. Εκτός αυτού, δίνει δυνητικά την ικανότητα “δεύτερου πλήγματος” –πολύ πιο σίγουρου από τους βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύονται από υποβρύχια– εάν οι ΗΠΑ επιχειρήσουν με αιφνιδιαστική επίθεση να παραλύσουν τις ρωσικές στρατηγικές πυρηνικές δυνάμεις.

Δοκιμές στον αρκτικό κύκλο

Σε βίντεο του ρωσικού υπουργείου Άμυνας τον Φεβρουάριο 2019 η Poseidon έχει εμφανή σημάδια για υποβοήθηση μετρήσεων που υποδεικνύουν ότι ήταν δοκιμαστικό μοντέλο. Το καλοκαίρι του 2021, εμφανίστηκαν δορυφορικές εικόνες που έδειχναν άλλη δοκιμαστική Poseidon, ή μια τορπίλη παρόμοιων διαστάσεων επί του σκάφους ειδικού σκοπού Akademik Aleksandrov, στο Severodvinsk στη Λευκή Θάλασσα, υποδηλώνοντας νέο γύρο θαλάσσιων δοκιμών. Τον δε Νοέμβριο 2022, το CNN ανέφερε ότι το ρωσικό Ναυτικό είχε αποπειραθεί ανεπιτυχώς να δοκιμάσει την Poseidon στον Αρκτικό Ωκεανό.

Την περασμένη εβδομάδα, το TASS ανέφερε σειρά δοκιμών εκτόξευσης από το υποβρύχιο Belgorod, προσθέτοντας ότι αφορούσαν δοκιμαστικά μοντέλα της τορπίλης. Ας σημειωθεί ότι οι παραπάνω ανεπίσημες αναφορές εμφανίστηκαν μετά την επιστροφή του Belgorod από δοκιμαστικό πλου. Πιθανολογείται ότι σκοπός ήταν δοκιμή εκτόξευσης της τορπίλης Poseidon από ειδικό εκτοξευτήρα και πιθανώς ανάκτησής του με σκάφος ειδικού σκοπού.

Πιθανότατα θα περάσει αρκετός χρόνος για να μπορέσει το ρωσικό Ναυτικό να χρησιμοποιήσει το Belgorod ως πλατφόρμα κρούσης. Θα χρειαστούν ακόμα πολλές δοκιμές καθώς και εκπαίδευση του πληρώματος, λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα της πυρηνικής πρόωσης των τορπιλών και το γεγονός ότι πρόκειται για όπλο χωρίς οποιοδήποτε προηγούμενο. Το Κρεμλίνο σχεδιάζει να θέσει σε υπηρεσία τρία υποβρύχια Project 09852, εξοπλισμένα με τορπίλες Poseidon, τα οποία θα είναι ικανά για αποστολές ειδικού σκοπού.

Η παρουσίαση των επιδόσεων της Poseidon μπορεί να ιδωθεί στο πλαίσιο της ρητορικής του Πούτιν . Ίσως δεν είναι άσχετη η πρόσφατη ρωσική ανακοίνωση ότι ένα άλλο από τα έξι “σούπερ όπλα”, ο υπερηχητικός πύραυλος κρουζ Zircon, εξόπλισε τη φρεγάτα Admiral Gorshkov – Project 22350. Αν και είναι η συγκυρία ωθεί τη Ρωσία να προβάλει ισχυρισμούς για τα οπλικά της συστήματα –ειδικά αυτά που έχουν αναπτυχθεί για να επιφέρουν νοκ-άουτ πλήγματα στις δυτικές δυνάμεις– όλα δείχνουν πως ο συνδυασμός του υποβρυχίου Belgorod και της τορπίλης Poseidon είναι κοντά στο να είναι επιχειρησιακά έτοιμος. Πιθανόν, μάλιστα, κι άλλες πλατφόρμες, όπως πλοία επιφανείας, να μπορούν να εξοπλιστούν με την Poseidon.

Game changer η Poseidon

Υπάρχουν ερωτήματα στη Δύση για την ικανότητα της Ρωσίας να παράγει στρατηγικά όπλα με καθοδήγηση ακριβείας, επειδή –ισχυρίζονται– ότι οι δυτικές κυρώσεις έχουν πλήξει τη ρωσική πολεμική βιομηχανία. Αναφέρεται, μάλιστα, η μεγάλη εξάρτηση της Ρωσίας από ξένα ηλεκτρονικά είδη που απαιτούνται για την κατασκευή προηγμένων οπλικών συστημάτων. Υπέρ της είναι ότι τα προγράμματα στρατηγικών όπλων έχουν προτεραιότητα και το “υπερόπλο” Poseidon πιθανότατα θα συνεχίσει να χρηματοδοτείται.

Πράγματι, φαίνεται ότι οι εργασίες για τα υποβρύχια Project 09852 και τις σχετικές παράκτιες υποδομές είναι πιο συγχρονισμένες από ό,τι συμβαίνει συνήθως στη Ρωσία. Κατά την ανάπτυξη του όπλου δεν είχαν σχεδιαστεί εγκαταστάσεις για να μπορούν να φορτωθούν οι δοκιμαστικές τορπίλες στα υποβρύχια και η φόρτωση γινόταν από πρόχειρα διαμορφωμένες φορτηγίδες.

Μόλις ο συνδυασμός Belgorod και Poseidon θα είναι επιχειρησιακά έτοιμος, το ρωσικό Ναυτικό θα έχει στη διάθεσή του ένα εξαιρετικά ευέλικτο και φονικό όπλο, που θα επιφέρει ανατροπές στην στρατηγική των πυρηνικών δυνάμεων. Κι αυτό, επειδή εκμηδενίζει την όποια δυνατότητα πρώτου αμερικανικού πυρηνικού πλήγματος εναντίον της Ρωσίας, αφού η Poseidon δεν ανιχνεύεται πριν πλήξει τον στόχο. Όταν η Poseidon καταστεί πλήρως επιχειρησιακή η Ρωσία θα αποκτήσει πλεονέκτημα έναντι των ΗΠΑ.