Ισραήλ: Παντρεύεται η δημοκρατία με την κατοχή; – Η αυταπάτη της Ιλούζ

Συνοψίζοντας όσο γίνεται, το επιχείρημά της: Το Ισραήλ δεν περνάει μια κρίση σαν αυτές που συνήθως περνούν άλλες χώρες, όπου ακόμα και μεγάλες αναταράξεις δεν απειλούν την ύπαρξή τους, αλλά απλώς το καθεστώς τους. Το Ισραήλ σήμερα κινδυνεύει να πάψει να υπάρχει ως κράτος. Οι απειλές είναι τρεις: Η πρώτη είναι εξωτερική (Χαμάς, Χεσμπολάχ, Παλαιστίνιοι Δυτικής Όχθης, Ιράν, Συρία, Υεμένη).

Η εσωτερική είναι σε τρία μέτωπα: Το πρώτο συγκροτείται από μεγάλη ομάδα διψασμένων για εξουσία μεσσιανιστών και επιθετικών εποικιστών, οι οποίοι επιδιώκουν την εκδίωξη όλων των Παλαιστινίων. Αντιμετωπίζουν τους μετριοπαθείς Εβραίους ως προδότες και θέλουν να επιβάλλουν ένα ρατσιστικό αυταρχικό εβραϊκό καθεστώς. Για να το πετύχουν καταστρέφουν την δημοκρατία. Είναι η παράταξη εκείνων που δολοφόνησαν τον Γιτζάκ Ράμπιν.

Δεύτερο εσωτερικό μέτωπο είναι ο αναπτυσσόμενος πληθυσμός των ούλτρα-Ορθόδοξων Εβραίων, οι οποίοι απολαμβάνουν απίστευτα προνόμια μιας ανώτερης κάστας: μπορούν να μην εργάζονται, τρέφονται από προσόδους που τους χορηγεί το κράτος, επιβαρύνοντας φορολογικά τους άλλους πολίτες, απαλλάσσονται από τη στράτευση, εκπροσωπούνται από δικά τους κόμματα, χωρίς συμμετοχή γυναικών, έχουν ασυλία από παρεμβάσεις του νόμου και δικά τους σχολεία. Βρίσκονται σε πολιτική συμμαχία με την κατηγορία των εποικιστών. Και οι δύο ονειρεύονται ένα θεοκρατικό εβραϊκό κράτος. Και οι δύο έχουν στηρίγματα στην παρούσα κυβέρνηση.

Τρίτο εσωτερικό μέτωπο είναι οι δεξιοί προσωπολάτρες οπαδοί του Νετανιάχου, οι “Μπιμπιστές”. Ο Νετανιάχου έχει καταλάβει τον κρατικό μηχανισμό για προσωπικό του όφελος. Δεν αναλαμβάνει ευθύνη για τα όσα δεινά έφερε, αδιαφορεί για τους ομήρους και τους 100.000 κατοίκους που έχουν αναγκαστεί να φύγουν από τις κατοικίες τους λόγω πολέμου, αρνείται να απομακρύνει τους ρατσιστές φασίστες Μπεν Γκβιρ και Σμότριτζ από την κυβέρνηση και εκθέτει με τη χώρα, η οποία σύρεται σε διεθνή δικαστήρια. Σαν τους τυφλωμένους αρχηγούς θρησκευτικών αιρέσεων είναι έτοιμος να την συμπαρασύρει αυτοκτονικά.

Η τρίτη απειλή αφορά την δυσλειτουργία των μηχανισμών ασφαλείας, όπως φανερώθηκε την 7η Οκτωβρίου. Αυτή η χρεωκοπία του Ισραήλ προετοιμάζεται και συντελείται εδώ και χρόνια. Η κυριαρχία του ήθους-Λικούντ, έφερε σε θέσεις ευθύνης “ημέτερους” με ικανότητες και ήθος κάτω του μετρίου, διαλύοντας τους θεσμούς.

Υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ

Οι τρεις αυτές απειλές (εξωτερική στρατιωτική απειλή, εσωτερικός εξτρεμισμός και αποδιάρθρωση των μηχανισμών του Κράτους) είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους και συνιστούν υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ. Επιτακτική είναι η άμεση απομάκρυνση του Νετανιάχου. Όσο δεν γίνεται αυτό, οι εσωτερικές αντινομίες του Ισραήλ θα το οδηγήσουν σε παρακμή και καταστροφή. Την αδυναμία του Ισραήλ να λειτουργήσει χωρίς δημοκρατία την έχει αντιληφθεί η Χαμάς και εκεί αποσκοπεί: μέσω σειράς στρατιωτικών κρίσεων να παροξύνει τις εσωτερικές αντινομίες και να οδηγήσει το Ισραήλ στο χάος.

Τελειώνοντας, η Ιλούζ εναποθέτει τις ελπίδες της αποκλειστικά στην εσωτερική ανάταξη της κατάστασης, μέσα από τη δημιουργία ενός σοσιαλδημοκρατικού κινήματος, με σκοπό την σύναψη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου. Η προσέγγισή της χαιρετίστηκε θετικά από τους μετριοπαθείς Εβραίους. Η συγγραφέας, ωστόσο, αποδίδει θαυματουργές ιδιότητες στη δημοκρατία. Ορθά εκτιμά ότι δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αποτελεί υπαρξιακή ανάγκη. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για το Ισραήλ που πιέζεται από τόσες ετερόκλητες, κεντρόφυγες δυνάμεις: Φονταμενταλιστές θρησκομανείς, ακραίοι εθνικιστές κοσμικοί και θρησκευόμενοι, επεκτατιστές και ειρηνιστές, φιλελεύθεροι και στατοκράτες, ούλτρα ορθόδοξοι, φιλο-παλαιστίνιοι και σκληρά άθρησκοι σιωνιστές κοκ.

Η πολιτική δύναμη που ηγήθηκε της πορείας κατάλυσης του συμβολαίου είναι η συμμαχία του Λικούντ με το Gouch Emunim (Μέτωπο των Πιστών), τα εξτρεμιστικά κόμματα των εποίκων και τη φονταμενταλιστική θρησκευτική-εθνικιστική Ακροδεξιά. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι πρόβλημα πολιτικής κορυφής, οπότε η αλλαγή κυβέρνησης θα αρκούσε για να λυθεί. Έχουν συντελεστεί αλλαγές που έχουν προκαλέσει βαθιές στρεβλώσεις στην κοινωνία, ώστε είναι αμφίβολο κατά πόσο μπορεί να υπάρξει δημοκρατική διευθέτηση.

Μία δημοκρατική λύση

Κατ’ αρχάς μία δημοκρατική λύση δεν νοείται να μην αφορά και όλους τους Παλαιστίνιους: όσους είναι Ισραηλινοί πολίτες δεύτερης κατηγορίας (περίπου δύο εκατομμύρια), τους Παλαιστίνιους της Δυτικής Όχθης (περίπου τρία εκατομμύρια) και εκείνους της Γάζας (περίπου δύο εκατομμύρια). Δεν πρόκειται λοιπόν μόνο για κατοχή επί τριών εκατομμυρίων, όπως γράφει η αρθρογράφος, αλλά για μια περίπλοκη και μεγαλύτερης έκτασης “ανωμαλία”.

Συνολικά οι πληθυσμοί των δύο εθνών, Αράβων και Εβραίων είναι ουσιαστικά ισάριθμοι (επτά εκατομμύρια έκαστος). Η λεγόμενη “δημοκρατία” αφορά όσους είναι πολίτες του Ισραήλ, αλλά και εξ αυτών μόνον οι Εβραίοι απολαύουν πλήρων πολιτικών δικαιωμάτων. Είναι αλήθεια πως ορισμένα εξ αυτών όπως η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και της δημοσιογραφίας αποτελούν άπιαστα όνειρα για την Ελλάδα. Περιορίζονται όμως στους Εβραίους.

Η παλαιστινιακή μειονότητα (των πολιτών) έχει αναγνωρισμένα ατομικά ανθρώπινα δικαιώματα και ορισμένα συλλογικά, αλλά οι κρίσιμοι θεσμοί είναι στα χέρια της εβραϊκή πλειονότητας. Εξάλλου από το 2018, σύμφωνα με νόμο που πέρασε ο Νετανιάχου, το Ισραήλ ορίζεται και τυπικά ως «το εθνικό κράτος του εβραϊκού λαού». Η δημοκρατία λοιπόν, από την οποία έχει τόσες προσδοκίες η Ιλούζ, δεν είναι άλλο από “εθνοτική δημοκρατία” όπως την ονόμασε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Χάιφα, Sammy Smooha. Ως “εθνοτική δημοκρατία” ορίζει τη μορφή δημοκρατίας, όπου συνυπάρχουν πολίτες δύο εθνοτήτων, τα μέλη των οποίων δεν έχουν ίσα δικαιώματα – τα δικαιώματά τους εξαρτώνται από την εθνότητά τους. Επί πλέον, οι μη Ισραηλινοί πολίτες Παλαιστίνιοι (Δυτική Όχθη και Γάζα) βρίσκονται εκτός της εμβέλειας ακόμα και αυτής της ανάπηρης δημοκρατίας και δεν καλύπτονται από καμία υπηκοότητα.

Η “λύση του ενιαίου κράτους”

Καθώς πουθενά δεν γίνεται λόγος για “λύση δύο κρατών”, η προτεινόμενη επανίδρυση του κοινωνικού συμβολαίου δεν μπορεί να νοηθεί παρά ως απόδοση της ιδιότητας του Ιραηλινού πολίτη σε όλους τους Παλαιστίνιους, με εξίσωση των δικαιωμάτων όλων των πολιτών ανεξαρτήτως εθνότητας. Παρότι ούτε αυτό λέγεται ρητά, ούτε συζητιέται, πρόκειται για τη “λύση του ενιαίου κράτους”, την οποία έχουν υποστηρίξει ελάχιστοι αντισιωνιστές διανοούμενοι (όπως οι “νέοι ιστορικοί” Ilan Pappe και Avi Shlaim) και την οποία υποστηρίζει ένα αυξανόμενο μέρος του παλαιστινιακού πληθυσμού (άνω του 33%) σε σχέση με όσους ελπίζουν ακόμα στη λύση των δύο κρατών.

Αυτό το ενιαίο κράτος, ωστόσο, προφανώς δεν μπορεί να είναι πλέον «εθνικό Κράτος του εβραϊκού λαού». Κάτι τέτοιο όμως, δεν μπορεί να περιγραφεί απλώς ως «νέο κοινωνικό συμβόλαιο» (μεταξύ των ιδίων εταίρων;), υπό έναν «κεντροαριστερό συνασπισμό πολιτικών δυνάμεων»: πρόκειται για πραγματική επανάσταση. Προϋποθέτει την κατάλυση του καθεστώτος των ένοπλων θρησκο-εθνικιστών και την κατάργηση των προνομίων τους. Δεν θα μπορούσε κανείς να φανταστεί πώς θα γινόταν ειρηνικά αποδεκτή από αυτούς τέτοια ριζική μεταβολή του κράτους. Η ίδια τους η ύπαρξη θεμελιώνεται στην προνομιακή μεταχείρισή τους από την κυβέρνηση, η οποία διαθέτει για την εγκατάσταση, επιδότηση και προστασία τους τα διπλά από όσα ξοδεύει για τους άλλους (Εβραίους) πολίτες του!

Το ρίζωμα της Ακροδεξιάς είναι γεγονός που την διαφοροποιεί από την Ακροδεξιά στην Ευρώπη. Δεν πρόκειται, στην περίπτωση του Ισραήλ, για εκλογική ενίσχυση ακροδεξιών κομμάτων, όπως συμβαίνει στη Δύση. Εδώ πρόκειται για καθεστώς, για εμπεδωμένο υλικό και πνευματικό τρόπο ύπαρξης του πλέον ζωηρού μέρους του εβραϊκού πληθυσμού, πάνω από 700.000 άτομα, με παραστρατιωτική οργάνωση και ισχυρή ιδεολογική νομιμοποίηση των πρακτικών που θεμελιώνονται σε μέρος των παραδόσεων του σιωνισμού, σε μια δημοφιλή (αν όχι κυρίαρχη) ανάγνωση των Γραφών, αλλά και στους ιδρυτικούς μύθους του Κράτους που συμμερίζονται θρησκευόμενοι και άθρησκοι σιωνιστές. Η δημοκρατία δεν αποτελεί αξία γι’ αυτή την μερίδα, η οποία θεωρεί πως πραγματοποιεί την Διαθήκη με τον Θεό και δεν λογοδοτεί πουθενά. Δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο της Χαμάς ο φονταμενταλισμός και η θεοκρατία.

Η αυταπάτη της σιωνιστικής Αριστεράς

Το σημερινό Ισραήλ, οργανώνοντας και προστατεύοντας την επέκταση του εποικισμού όπου κατοικούν Παλαιστίνιοι (τώρα περιλαμβάνεται στον σχεδιασμό και η Γάζα) έχει δομηθεί ακριβώς για να καταστήσει αδύνατη τη λύση των δύο κρατών, λύση για την οποία αγωνίστηκε η οργάνωση “Ειρήνη τώρα” και η σιωνιστική Αριστερά. Ιδεολογικό υποστήριγμα της σημερινής πολιτικής είναι η απανθρωποποίηση του εχθρού Παλαιστίνιου: η εδραίωση χάσματος ανάμεσα σε Εβραίο και Παλαιστίνιο, έτσι ώστε να καθίσταται αδιανόητη οποιαδήποτε ενσυναίσθηση της κοινής τους φύσης. Αυτή η στάση, μετά την 7η Οκτωβρίου, αποχαλινώνεται και εκδηλώνεται απροκάλυπτα και επιδεικτικά με σαδιστικές αναρτήσεις εγκλημάτων πολέμου που κάνουν οι στρατιώτες. Αναρωτιέμαι, πώς αυτοί που σήμερα αντιμετωπίζονται σαν “ανθρωπόμορφα ζώα”, θα γίνουν αύριο ισότιμοι πολίτες;

Η παλινόρθωση της δημοκρατίας –όπως την εννοεί η αρθρογράφος Ιλούζ– ως αλλαγή των ενδοϊσραηλινών πολιτικών συσχετισμών, διαιωνίζει το apartheid, προπατορικό αμάρτημα της ισραηλινής δημοκρατίας: απευθύνεται μόνο σε αυτούς που είναι ήδη κανονικοί πολίτες, τους Εβραίους. Αντιμετωπίζει τους Άραβες ως αντικείμενο «καλύτερης μεταχείρισης», αντικείμενο πάντως κι όχι υποκείμενο με τις δικές του αποβλέψεις και τη δική του ανεξάρτητη πολιτική θέληση.

Αυτό ήταν και το όριο του δημοκρατικού κινήματος κατά της προσπάθειας Νετανιάχου να καταλύσει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και να την θέσει θεσμικά υπό τον έλεγχό του, σε ένα Κράτος που δεν έχει Σύνταγμα και όπου η νομιμότητα εξαρτάται από την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης. Σε αυτό το πρωτοφανές και τεράστιο κίνημα για την υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών, απουσίασε κατά εκκωφαντικό τρόπο η σύνδεση του ζητήματος με το Παλαιστινιακό. Μικρό μόνον μέρος των διαδηλωτών κατανόησαν και προέβαλαν το ουσιωδώς δημοκρατικό σύνθημα: «δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και κατοχή μαζί». Από αυτήν την άποψη, η παλινόρθωση της δημοκρατίας, που ονειρεύεται η Ιλούζ, δεν θα ήταν παρά επιστροφή στην “εθνοτική δημοκρατία”, σε μια ανάπηρη δημοκρατία για τον μισό πληθυσμό, τα αδιέξοδα της οποίας οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση. Η δε ελπίδα πως αυτό θα έλυνε το πρόβλημα, είναι απλώς μια αυταπάτη της Ιλούζ και όλης της σιωνιστικής Αριστεράς.