Κόλιν Πάουελ: Ένα “περιστέρι” από το Μπρονξ σε κυβέρνηση “γερακιών”

Έχοντας πλέον φτάσει σε μία ηλικία που δεν είχε να αποδείξει κάτι περισσότερο, ο Κόλιν Πάουελ αποποιήθηκε το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Λίγους μήνες νωρίτερα, εξομολογήθηκε ότι δεν ένοιωθε πια μέρος του και είχε εκφράσει την υποστήριξή του στον Τζο Μπάιντεν, τον τότε Δημοκρατικό υποψήφιο.

Περίεργη δήλωση, αν αναλογιστεί κανείς ότι προήλθε από κάποιον που συνέβαλε στη διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, όντας στον πυρήνα της κυβέρνησης των Ρεπουμπλικανών. Έχοντας ήδη διακριθεί στο στρατό και στον πόλεμο του Βιετνάμ ως αξιωματικός, δοκίμασε την τύχη του στον πολιτικό στίβο. Έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ρόναλντ Ρέιγκαν και ο νεότερος και πρώτος Αφροαμερικανός αρχηγός του αμερικανικού Γενικού Επιτελείου υπό τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους τον πρεσβύτερο.

Παρότι ο Πάουελ ταυτίστηκε με έναν άχρωμο πρόεδρο Τζορτζ Μπους το νεότερο, ο οποίος οδήγησε τις ΗΠΑ σε δύο αδιέξοδους πολέμους, χρειάστηκε να φτάσει στο τέλος της ζωής του για να αλλάξει στρατόπεδο. Αν και σε προχωρημένη ηλικία ήταν ακόμα γεμάτος ενέργεια και απολάμβανε ποιοτικό χρόνο με την οικογένειά του, όταν ήλθε η πανδημία απομονώθηκε στο σπίτι του.

Είχε προσβληθεί από καρκίνο και πάλευε γενναία, χωρίς να σταματήσει λεπτό να παρακολουθεί τα πολιτικά τεκταινόμενα. Οι οικείοι του υποστηρίζουν ότι μετά την ολοκλήρωση του εμβολιασμού του ανακουφίστηκε, πιστεύοντας ότι τα δύσκολα είχαν περάσει… Δυστυχώς, έχασε τη ζωή μετά από επιπλοκές του κορονοϊού στην ήδη εύθραυστη υγεία του.

Πρόλαβε τουλάχιστον να επιβεβαιώσει όλους εκείνους που παρά τα πολιτικά ατοπήματά του επέμεναν να υποστηρίζουν ότι ο Πάουελ αποτελούσε μία σπάνια περίπτωση ανεξάρτητης προσωπικότητας. Μάλλον, όμως, σε όσους ακόμα και τώρα δικαιολογούν τα λάθη που έκανε, ως υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Μπους του νεότερου, ο Πάουελ θα απαντούσε με την αγαπημένη του φράση: «η αποτυχία, είναι αποτυχία».

Το παιδί από το Μπρονξ

Ο Κόλιν Λούθερ Πάουελ, όπως ήταν ολόκληρο το όνομά του, γεννήθηκε στις 5 Απριλίου 1937 στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης. Προερχόταν από Τζαμαϊκανούς μετανάστες, οι οποίοι εργάζονταν σκληρά για να προσφέρουν τα στοιχειώδη στα παιδιά τους. Μεγάλωσε στο Νότιο Μπρονξ, αντιμετωπίζοντας καθημερινά την ανέχεια, την ανισότητα και την αδιαφορία του κράτους.

Οι περισσότεροι συγγενείς και φίλοι του βρέθηκαν στη φυλακή, στο περιθώριο, ακόμα και στον σκοτεινό κόσμο των ναρκωτικών. Αντιθέτως, ο νεαρός Πάουελ ήταν αποφασισμένος να πετύχει. Μετά την αποφοίτησή του από το σχολείο βρέθηκε στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Εκεί ήταν που αποφάσισε να αναζητήσει καριέρα στον στρατό. Ανέκαθεν του άρεσε η ιεραρχική δομή και η πειθαρχία κι αυτά του τα προσέφερε η νέα του καριέρα.

Μεγαλώνοντας σε μία περιοχή που οι περισσότεροι ζούσαν εκτός συστήματος, ο ίδιος επιθυμούσε να ανήκει σε αυτό. «Ένιωθα ξεχωριστός φορώντας τη στολή». Η αίσθηση του καθήκοντος, τον ανέδειξε σε στρατηγό πέντε αστέρων. Συμμετείχε ως ανώτατος αξιωματικός στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στον πόλεμο του Κόλπου χρίστηκε επικεφαλής του μεικτού Γενικού Επιτελείου των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων.

Τότε είναι που ταυτίστηκε με το δόγμα που πήρε και το όνομά του και ούτε λίγο, ούτε πολύ θεωρεί τη βία ως έσχατο μέσο για την επίλυση μίας κρίσης. Σε συνέντευξή του είχε παραδεχθεί ότι είχε τραυματιστεί στον πόλεμο του Βιετνάμ και γι’ αυτό παρέμενε πάντα διστακτικός στη χρήση των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων. Ενδεικτικό ήταν ότι την περίοδο εκείνη δήλωνε απολιτίκ. Αργότερα, εντάχθηκε στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.

Ένα “περιστέρι” ανάμεσα σε “γεράκια”

Αν και εθεωρείτο “περιστέρι” συμμετείχε σε μία κυβέρνηση “γερακιών”. Γι’ αυτό και πάντα ξεχώριζε από την υπόλοιπη ομάδα που περιέβαλε τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους τζούνιορ. Είχε εκφράσει αμφιβολίες για τις απώλειες των Αμερικανών στρατιωτών στο Κουβέιτ και είχε διαφωνήσει με την επέμβαση στα Βαλκάνια. Γι’ αυτό και είχε συγκρουσθεί με την τότε πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη και μετέπειτα υπουργό Εξωτερικών στην κυβέρνηση Κλίντον Μάντλιν Ολμπράιτ.

Εκείνη ήταν ένθερμη υποστηρικτής της επέμβασης των ΗΠΑ στη Βοσνία. Ο Κόλιν Πάουελ δεν ήθελε ούτε να επέμβουν στο Ιράκ το 2003. Παρά τις αντιρρήσεις του, ευθυγραμμίστηκε με τη βούληση του Λευκού Οίκου και υπερασπίστηκε δημοσίως την εισβολή στο Ιράκ. Κατά τη διάρκεια ομιλίας του στον ΟΗΕ, μάλιστα, επικαλέστηκε τα παραποιημένα στοιχεία για την κατοχή όπλων μαζικής καταστροφής από το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, που του είχαν ετοιμάσει τα “γεράκια”, με σκοπό να δικαιολογηθεί η εισβολή.

Υπενθυμίζουμε ότι είχε κατηγορήσει ψευδώς τον Σαντάμ Χουσεΐν όχι μόνο ότι κατείχε βιολογικά και χημικά όπλα, αλλά και ότι στήριζε τη διεθνή τρομοκρατία και επεδίωκε την κατασκευή πυρηνικών όπλων. Επιπλέον για να δικαιολογήσει τα αρνητικά αποτελέσματα των σχετικών αυστηρών ελέγχων από τους επιθεωρητές του ΟΗΕ είχε πει ότι το καθεστώς είχε δημιουργήσει στόλο κινητών εργαστηρίων χημικών και βιολογικών όπλων σε φορτηγά!

Παρ’ όλα αυτά, σταδιακά απομονώθηκε από τα “γεράκια”, ειδικά από τον τότε υπουργό Άμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ και τον αντιπροέδρο Ντικ Τσέινι, με αποτέλεσμα το 2004 να εξαναγκαστεί σε παραίτηση.  O ίδιος αργότερα χαρακτήρισε το συμβάν ως “μελανό σημείο” στην ζωή του.

Το Κυπριακό και τα Σκόπια

Ως υπουργός Εξωτερικών είχε προωθήσει δυναμικά το σχέδιο Ανάν για το Κυπριακό. Όταν το 76% των Ελληνοκυπρίων το απέρριψε, η αμερικανική διπλωματία βρέθηκε εκτεθειμένη. Αλλά και η δεύτερη εμπλοκή του με ελληνικού ενδιαφέροντος θέματα δεν ήταν ευχάριστη για τους Έλληνες. Επί των ημερών του, οι ΗΠΑ αναγνώρισαν τα Σκόπια σαν “Δημοκρατία της Μακεδονίας”. Πίστευε ότι έτσι θα σταθεροποιείτο η περιοχή, ειδικά μετά τις συγκρούσεις μεταξύ Αλβανών και Σλαβομακεδόνων.

Κάποιοι πίστευαν ότι ο Κόλιν Πάουελ είχε τις προϋποθέσεις να διεκδικήσει την προεδρία. Η αλήθεια είναι ότι διέθετε ορισμένα χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να του ανοίξουν δρόμο. Από την υπόθεση του Ιράκ, όμως, τα πράγματα στράβωσαν και ο ίδιος ουσιαστικά εκτοπίστηκε από την πολιτική σκηνή. Μετά από αυτό ασχολήθηκε με τις επιχειρήσεις και κυρίως με αυτές του τεχνολογικού τομέα στη Σίλικον Βάλεϊ.

Η απομάκρυνσή του από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα φάνηκε δημοσίως όταν στήριξε ανοικτά την υποψηφιότητα του Μπαράκ Ομπάμα για την προεδρία. Οι δικοί του άνθρωποι υποστήριζαν ότι, παρά την εμπλοκή του στον πόλεμο στο Ιράκ, ο Κόλιν Πάουελ ήταν πραγματιστής και “περιστέρι”, γι’ αυτό και παραδέχτηκε δημοσίως τα λάθη του.