Κύπρος-Γαλλία συμμαχία χωρίς ψευδαισθήσεις

Η γαλλοκυπριακή συμφωνία, που υπεγράφη στις 4 Απριλίου 2017, τέθηκε σε ισχύ από την 1η Αυγούστου 2020. Πρόκειται για μια συμφωνία στενότερης συνεργασίας σε μια σειρά τομείς στον στρατιωτικό τομέα, που συνδέεται, μεταξύ άλλων, με εκπαίδευση και κοινές δράσεις. Αποτελεί ένα όχημα για αναβάθμιση της συνεργασίας, ενώ στο μεταξύ γίνονται κι άλλα βήματα, που κρίνονται από τους άμεσα εμπλεκόμενους ως πολύ σημαντικά.

Όπως αυτά που συμφωνήθηκαν στην πρόσφατη συνάντηση του προέδρου Μακρόν με τον Νίκο Αναστασιάδη στο Παρίσι. Τα όσα συμφωνήθηκαν, φαίνεται να εγκαινιάζουν μια άλλης μορφής συνεργασία, που ενδεχομένως να συνδέεται και με τα όσα διαδραματίζονται στην περιοχή μας. Δεν είναι σωστό ούτε να δημιουργούνται προσδοκίες, ούτε να προσφέρεται πεδίο για υπερβολές, που είναι ίδιον -φευ- των Κυπρίων.

Οι σχέσεις μεταξύ κρατών στηρίζονται στα συμφέροντα και όχι σε συναισθηματισμούς. Συνεπώς, η σχέση με τη Γαλλία στηρίζεται σε έναν “κοινό τόπο”, που έχει διαμορφωθεί μέσα από συμφέροντα των δύο χωρών, τα οποία στην παρούσα φάση συγκλίνουν. Αυτό, ασφαλώς και δεν σημαίνει πως εμείς θα καθίσουμε στην “κλούβα” και θα πολεμήσουν άλλοι εκ μέρους μας!

Λάθος η επένδυση σε “σωτήρες”

Και αυτό, ασφαλώς, δεν σημαίνει εμείς να καθόμαστε στον καναπέ και να επενδύουμε σε τρίτους για την ασφάλειά μας. Το φαινόμενο δεν είναι σημερινό, αλλά κατατρέχει διαχρονικά την κυπριακή κοινωνία. Επενδύσαμε και συνεχίζουμε να επενδύουμε σε διάφορους “σωτήρες”, τους Ρώσους, τους Αμερικανούς(!), την Ευρωπαϊκή Ένωση, τους Ισραηλινούς…

Είναι μια ανεξήγητη προσέγγιση, η οποία είναι αποτέλεσμα φοβικών συνδρόμων και επιδερμικής προσέγγισης των διεθνών σχέσεων. Είναι σαφές πως άλλο είναι να επενδύει κανείς σε συμμαχίες, στρατηγικού χαρακτήρα με αμφίδρομο όφελος και διαφορετικό να εναποτίθεται η ασφάλεια της χώρας σε τρίτους.

Όσο αδύνατη και μικρή χώρα και να είμαστε, δεν μπορεί να επιλέγεται η λογική της “ανοχύρωτης πολιτείας” και να περιμένουμε από τρίτους για την ασφάλειά μας. Στην προκειμένη περίπτωση, η Γαλλία πρέπει να προσεγγιστεί με έναν τρόπο, που θα διαμορφώσει προϋποθέσεις για στρατηγική συμμαχία.

Το Παρίσι έχει σημαντικά συμφέροντα στον Λίβανο (ο πρόεδρος Μακρόν πήγε χθες στη Βηρυτό ως ένδειξη στήριξης μετά τη φονική έκρηξη), στη Συρία και τη Λιβύη (προκαλεί τη μεγάλη κόντρα με την Τουρκία). Είναι προφανές πως τα συμφέροντα αυτά για να διασφαλιστούν και εξυπηρετηθούν χρειάζεται η παρουσία της χώρας, εγγύτερα της περιοχής και σε μια μόνιμη βάση.

“Οικόπεδο” η Κυπριακή Δημοκρατία

Η Κυπριακή Δημοκρατία γεωγραφικά και γεωπολιτικά είναι ένα προνομιακό “οικόπεδο”. Όχι αυτό βέβαια, που έχει συνθέσει μουσικά και τραγούδησε ο Διονύσης Σαββόπουλος: «Δεν είναι οικόπεδο που το καταπατούνε, ούτε και μούρλα εθνική που επιστρέφει, είναι η Κύπρος που οι εμπόροι τη μισούνε και η ανάγκη μας που όνομα δεν έχει». Η Κύπρος είναι μια χώρα της περιοχής με στρατηγικά πλεονεκτήματα λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Πλεονεκτήματα, που κάποτε μπορούν να μετατραπούν σε μειονεκτήματα, εάν δεν αξιοποιηθούν σωστά και ορθολογιστικά.

«Η Κυπριακή Δημοκρατία, από την άλλη, υπήρξε, κατά τον πλείστο χρόνο της κρατικής ύπαρξής της, θεατής του στρατηγικού παιγνίου του οποίου η ίδια είναι μέρος, είτε αφορούσε τις σχέσεις Δύσης-Ανατολής (την εποχή του ψυχρού πολέμου), είτε τις σχέσεις ΗΠΑ/Δυτικής Ευρώπης – Ρωσίας (στη συνέχεια), είτε αφορούσε την αραβοϊσραηλινή διένεξη. Στο στρατηγικό παίγνιο, του οποίου ήταν η ίδια το επίκεντρο, αλλά και το μεγάλο θύμα, ήταν σε μεγάλο βαθμό παίκτης μικρός και διστακτικός…» (πρέσβης Τάσος Τζιωνής, περιοδικό “Τετράδια”, τεύχος 71-72, Ιανουάριος 2018 Αθήνα).

Η στρατηγική συμμαχία δεν σημαίνει υποταγή του αδύνατου στον δυνατό παίκτη. Δεν σημαίνει υποτέλεια. Ούτε αυτή η συνεργασία θα πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τη χώρα. Να γίνει, δηλαδή, η Κύπρος στόχος όσων έχουν διαφορές με τη Γαλλία. Μια στρατηγική συμμαχία δεν σημαίνει εκχώρηση εδάφους, κυριαρχίας. Πρόκειται για μια συνολική συνεργασία σε πρακτική και όχι θεωρητική βάση.

Υπενθυμίζεται πως η Βρετανία έχει βάσεις στην Κύπρο, τις οποίες χρησιμοποιεί και όταν εμπλέκεται σε εξελίξεις γειτονικών χωρών. Ουδέποτε όμως πρόσφερε προστασία στην Κύπρο, αν και είναι εγγυήτρια χώρα. Μια στρατηγική συμμαχία είναι αμοιβαίου οφέλους και όχι μονόπλευρου.