Με το χέρι στη σκανδάλη η Μέση Ανατολή

Με αυτήν την τραγική επανεκκίνηση του προβλήματος στη Μέση Ανατολή, οι ΗΠΑ είναι υποχρεωμένες να επιδιώξουν μια λύση πραγματικής και όχι τυπικής ελευθερίας και ουσιαστικής αυτοδιάθεσης για τους Παλαιστίνιους. Το σχέδιο που είχε παρουσιάσει τον Ιανουάριο του 2020 ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ και ικανοποιούσε απόλυτα τον Νετανιάχου ήταν ένα σχέδιο νομιμοποίησης των παράνομων εβραϊκών εποικισμών στη Δυτική Όχθη έναντι “εδαφικών αποζημιώσεων” νοτίως της Γάζας στα σύνορα με την Αίγυπτο.

Αυτό είναι ένα «σχέδιο πολέμου» είχε γράψει τότε ο Monde Diplomatique. Η λογική “take or leave it” δεν παίζει πια. Αντίθετα, επειδή χύθηκε και πάλι πολύ αίμα και η ζωή έχασε αξία στην περιοχή, οι απαιτήσεις των χαμένων θα είναι πολύ υψηλές. Δεν είναι τυχαίο που δεν μπορεί να επιτευχθεί εκεχειρία και  ανταλλαγή των όποιων αιχμαλώτων έχουν επιζήσει. Πόσο μάλλον αν πρόκειται να συζητηθεί σοβαρά κάποιο σχέδιο ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους.

Έτσι, το Μεσανατολικό βρίσκεται πάλι σε νέο στρατηγικό αδιέξοδο. Μόνο που αυτή τη φορά δεν μοιάζει πιθανό να οδηγηθεί ξανά στη λήθη. Η εκλογή του Ισμαήλ Σινουάρ στην ηγεσία της Χαμάς, αντί του διαπραγματευτή Χαλέντ Μασάαλ, σημαίνει αποφασιστικότητα και σκλήρυνση ακόμη και έναντι της τακτικής του δολοφονημένου και συγκριτικά μετριοπαθούς Χανίγια. Μένει να δούμε τι θα συμβεί τώρα στη Δυτική Όχθη.

Μπορεί πριν λίγες μέρες στο Πεκίνο να επιτεύχθηκε συμφωνία 17 παλαιστινιακών οργανώσεων μεταξύ των οποίων της Φατάχ και της Χαμάς για σύμπραξη, αλλά δεν ξέρουμε αυτή πως και με ποιον τρόπο θα υλοποιηθεί. Είναι αυτονόητο ότι ένα δεύτερο μέτωπο στη Δυτική Όχθη μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανοίξει, ιδιαίτερα εάν κλιμακωθεί η σύγκρουση του Ισραήλ με τον “Άξονα της Αντίστασης” γύρω από το Ιράν. Είναι ένα ερώτημα τι οπλισμός έχει μεταφερθεί στη Δυτική Όχθη των 2,8 εκατομμυρίων Παλαιστινίων, που απέχει 93 χλμ από τη Γάζα των 2,2 εκατομμυρίων.

Το ισραηλινό πλήγμα

Στο επίκεντρο της αντιπαλότητας Ισραήλ-Ιράν είναι το περιβόητο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, το οποίο έχει σταματήσει εδώ και χρόνια μετά τη συμφωνία με τη Δύση. Η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο χωρών έχει δύο ιδιαιτερότητες. Πρώτον, δεν συνορεύουν μεταξύ τους καθώς παρεμβάλλονται άλλες χώρες. Δεύτερον, το Ισραήλ διαθέτει 65-95 πυρηνικές κεφαλές που αποτελούν υπαρξιακή απειλή για το Ιράν. Μετά τις αλλεπάλληλες δολοφονίες ηγετών της Χαμάς και της Χεζμπολάχ με κορύφωση αυτή του Χανίγια, το Ισραήλ ψάχνει αφορμή –ίσως τα αναμενόμενα αντίποινα της Τεχεράνης– για να εξαπολύσει ισχυρό προληπτικό χτύπημα κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων και των βασικών στρατιωτικών υποδομών του Ιράν.

Εάν το πράξει, τότε πρέπει να θεωρείται δεδομένη η συσπείρωση του παγκόσμιου Ισλάμ με πρακτικό και όχι θεωρητικό τρόπο. Επίσης, η δυσφορία που υπάρχει στις ευρωπαϊκές χώρες για όσα κάνει το Ισραήλ στη Γάζα ίσως μετατραπεί σε πολιτικό και οικονομικό μποϋκοτάζ, καθώς θα τρέμουν την εκδήλωση τρομοκρατικών πράξεων από ισλαμιστές της Ευρώπης, αν όχι και εξεγέρσεις των μεταναστών μουσουλμάνων. Όλα αυτά θα εκτινάξουν τις τιμές των ενεργειακών πόρων στα ύψη, δημιουργώντας νέα μόχλευση της ύφεσης που τριγυρίζει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Η Τεχεράνη πιέζεται από τον Πούτιν και τους Κινέζους να αντιδράσει χαλαρά στη δολοφονία Χανίγια, ενώ οι Αμερικανοί αποκάλυψαν στην Τεχεράνη το σχέδιο του ισραηλινού προληπτικού πλήγματος για να την αποθαρρύνουν. Ταυτόχρονα έφεραν μια τεράστια ναυτική και αεροπορική δύναμη στην περιοχή για την υπεράσπιση του Ισραήλ. Έτσι, ακόμη και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, ζήτησε από τον ανώτατο ηγέτη της χώρας Αλί Χαμενεΐ να αποφύγει μια άμεση επίθεση. Αν το Ιράν δεν αντιδράσει άμεσα και σκληρά μπορεί να χάσει προσωρινά λίγο κύρος, αλλά θα κερδίσει χρόνο για να προετοιμαστεί καλύτερα στην αεράμυνά του από τους Κινέζους και τους Ρώσους, από τους οποίους ζήτησε S-400 και επίσπευση της παράδοσης των Sukhoi-35 που έχει παραγγείλει.

Σε κάθε περίπτωση, το Ιράν, ακόμη κι αν δεχθεί ισχυρό προληπτικό πλήγμα θα μπορέσει να αντιδράσει. Το Ιράν δεν είναι Γάζα. Διαθέτει ισχυρό πυραυλικό οπλοστάσιο και 19 υποβρύχια από τα οποία κάλλιστα μπορεί να βρίσκονται κάπου στον βυθό της Μεσογείου, περιμένοντας να χτυπήσουν. Το σημαντικό είναι ότι μπορεί να κλείσει τα στενά του Ορμούζ από όπου διέρχεται το 30% των ενεργειακών πόρων και οι Χούτι να κλείσουν σχεδόν την είσοδο στην Ερυθρά Θάλασσα, προκαλώντας μείζονα αναστάτωση στις εμπορικές ροές.

Οι ανεξέλεγκτες δυνάμεις στη Μέση Ανατολή

Επιπλέον, το Ιράν διαθέτει υπερηχητικούς πυραύλους που μάλλον είναι ικανοί να τρυπήσουν την ισραηλινή αεράμυνα του Iron Dome. Αυτό φοβούνται οι Αμερικάνοι και οι Ισραηλινοί. Τέτοιου τύπου εξελίξεις θα έχουν τεράστιες επιπτώσεις στις αλυσίδες τροφοδοσίας και στις εμπορευματικές ροές με τις αυτονόητες οικονομικές συνέπειες. Ένα νέο πληθωριστικό τσουνάμι μπορεί εύκολα να σηκωθεί και να ρίξει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη σε βαθιά ύφεση. Η ελαστικότητα της νομισματικής πολιτικής στις δυνάμεις αυτές είναι περιορισμένη, αν όχι ανύπαρκτη, όπως κατέδειξε το sell off της περασμένης Δευτέρας, όπου οι αγορές διεμήνυσαν στις κεντρικές τράπεζες πως απαιτούν μείωση επιτοκίων.

Ειδικά οι ΗΠΑ με το χρέος των 34,8 τρισ. δολαρίων κι άλλους μείζονες συστημικούς κινδύνους δεν θα έχουν περιθώρια αποφυγής της ήδη προαναγγελθείσας από πολλούς ύφεσης. Η αναχρηματοδότηση του αμερικάνικου χρέους, το οποίο δεν μπορεί να αποπληρωθεί σε καμία περίπτωση, αρχίζει να γίνεται προβληματική, αφού απαιτεί σχεδόν ένα τρισ. μόνο για τόκους. Οι Ασιάτες και Σαουδάραβες που συνήθως αγόραζαν τα αμερικάνικα ομόλογα έχουν αρχίσει να ξεφορτώνουν. Το θηρίο είναι πληγωμένο και γι’ αυτό καθίσταται πιο επικίνδυνο.

Μέσα σε αυτή την πραγματικότητα, αρχίζουν ορισμένοι ακαδημαϊκοί και αναλυτές να βλέπουν πως είναι άλλο πράγμα η προβολή ισχύος σε παγκόσμια κλίμακα κι άλλο να κάνεις τρεις πολέμους ταυτόχρονα. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε καμία άλλη δύναμη μπορούν να το κάνουν. Το μόνο που έχουν είναι ο ουρανός και τα πυρηνικά, το ναυτικό όσο μεγάλο κι αν είναι δεν επαρκεί πια. Διότι στο τέλος πρέπει να κατέβεις στο έδαφος. Εκεί, στο έδαφος, η Χεζμπολάχ, οι Χούτι, οι σιιτικές και άλλες πολιτοφυλακές στη Συρία και στο Ιράκ, αλλά και άλλες ανεξέλεγκτες δυνάμεις της Ιστορίας μπορούν να προκαλέσουν ουσιαστικά πλήγματα.

Άλλωστε, δεν πρόκειται ούτε για μισθοφόρους, ούτε για πληρεξούσιους της Τεχεράνης. Την ακούν, την συμβουλεύονται, δέχονται τη βοήθειά της αλλά είναι δυνάμεις που αυτοσχεδιάζουν με βάση το θυμικό, ιδεολογικό και θρησκευτικό. Εκτός, από αυτούς όμως, υπάρχει στην περιοχή και μια ισχυρή και συντεταγμένη ανεξέλεγκτη δύναμη, η Τουρκία που καραδοκεί, περιμένοντας αφορμές να προελάσει στη Συρία, στο Ιράκ, ίσως και στην Κύπρο, κάτι για το οποίο η Ελλάδα είναι παντελώς απροετοίμαστη και βουτηγμένη στις αυταπάτες της ηγεσίας της, αφού ούτε η Κάσος την αφύπνισε…