Μετά τα Εμιράτα ο Ερντογάν “αλώνει” και την Σαουδική Αραβία

Την πολυπόθητη επίσκεψη του στην Σαουδική Αραβία πραγματοποίησε ο Ταγίπ Ερντογάν, επιδιώκοντας να κλείσει τα μέτωπα που είχε ανοίξει με την νεοθωμανική πολιτική του στην Μέση Ανατολή. Είχαν προηγηθεί οι διερευνητικές επαφές με την Αίγυπτο (με την Τουρκία να διορίζει πρεσβευτή στο Κάιρο μετά από εννέα χρόνια) η εξομάλυνση των σχέσεων της Τουρκίας με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η πρώτη επίσκεψη Ισραηλινού προέδρου στην Τουρκία, έπειτα από την όξυνση των διπλωματικών σχέσεων Άγκυρας και Τελ Αβίβ.

Τελευταία απέμεινε η Σαουδική Αραβία, την οποία ο Ερντογάν είχε να επισκεφτεί πέντε χρόνια, κάτι ασυνήθιστο για να έναν ευσεβή μουσουλμάνο, όπως ο ίδιος. Ένας από τους “πέντε πυλώνες” της ισλαμικής πίστης είναι το προσκύνημα στην Μέκκα, στην πόλη όπου γεννήθηκε ο Προφήτης Μωάμεθ. Έστω και αν πέρασαν πέντε χρόνια, ο Ερντογάν και η συνοδεία του (μεταξύ άλλων πρωτοκλασάτοι υπουργοί και ο επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών) πραγματοποίησαν την προσευχή Ούμρα στην Μέκκα, φορώντας την χαρακτηριστική μουσουλμανική ενδυμασία και υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας.

Λίγο μετά, ο Τούρκος πρόεδρος είχε συνάντηση με τον πρίγκηπα διάδοχο του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. Ναι, τον ίδιο άνθρωπο που ο Ερντογάν κατηγορούσε για την εμπλοκή στον βασανισμό και την δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, στο προξενείο του Ριάντ στην Κωνσταντινούπολη το 2018. Περασμένα-ξεχασμένα όμως είναι αυτά τώρα για την Τουρκία!

Αυτό εξάλλου έδειξε η απόφαση της “ανεξάρτητης” τουρκικής Δικαιοσύνης να παραπέμψει την διερεύνηση της δολοφονίας του αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου στην… Σαουδική Αραβία. Ήταν ένα “δώρο” του Ερντογάν στον φιλόδοξο πρίγκηπα διάδοχο, ο οποίος έχει αρνηθεί τηλεφωνική επικοινωνία ακόμα και στον ίδιο τον Μπάιντεν, ακριβώς (και) λόγω της στάσης του Αμερικανού προέδρου στην υπόθεση Κασόγκι!

Το ρήγμα με την Σαουδική Αραβία

Ακόμα και την περίοδο που τα Εμιράτα βομβάρδιζαν την τουρκική βάση στην Αλ-Αουτίγια στην Λιβύη, διακαής πόθος του Ερντογάν ήταν να προσεγγίσει τις δύο ηγέτιδες χώρες του αραβικού κόσμου, την Αίγυπτο και την Σαουδική Αραβία, αποδίδοντας τις κακές του σχέσεις με το Ριάντ και το Κάιρο στην «κακοπιστία» των Εμιράτων! Όμως ποτέ η αντιπαράθεση της Τουρκίας με την Σαουδική Αραβία δεν πήρε τις ψυχροπολεμικές διαστάσεις που είχαν πάρει με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τα Εμιράτα. Ο Ερντογάν επεδίωκε διαύλους επικοινωνίας με το βασίλειο, ασχέτως συχνά τους απέρριπτε το Ριάντ.

Ακόμα και την περίοδο που ο ίδιος ο Ερντογάν “δικτάτορα” ανέβαζε-“δικτάτορα” κατέβαζε τον Αιγύπτιο πρόεδρο Σίσι και συνέκρινε τους Ισραηλινούς με τους Ναζί, η Τουρκία τηρούσε ηπιότερους τόνους στην αντιπαράθεση της με την Σαουδική Αραβία. Ποτέ ο Ερντογάν δεν αποκάλεσε «μακελάρη» τον πρίγκηπα Σαλμάν, αφήνοντας το σχετικό “έργο” στον ελεγχόμενο φιλοκυβερνητικό Τύπο. Ο ίδιος προχωρούσε μόνο σε έμμεσες αναφορές στην εμπλοκή του πρίγκηπα στην υπόθεση Κασόγκι, εκβιάζοντας επί της ουσίας την βασιλική οικογένεια.

Η δε μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί που προχώρησε ο Ερντογάν, αλλά και η “σταυροφορία” που είχε ξεκινήσει κατά της Γαλλίας με αφορμή τα σκίτσα του Charlie για τον Μωάμεθ, εντάσσονταν στις γνωστές προσπάθειες του να διεκδικήσει ηγεμονικό ρόλο στον μουσουλμανικό κόσμο, υποσκελίζοντας την Σαουδική Αραβία. Σχέδια που είχαν τελικώς περιορισμένη επιτυχία, όπως ακριβώς και η τουρκική υποστήριξη στην Μουσουλμανική Αδελφότητα και την Χαμάς, οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η Τουρκία είχε μπει “στο μάτι” των αραβικών κρατών.

Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε ένα τζαμί με χριστιανικό όνομα να αποκτήσει τον ρόλο μίας νέας “Μέκκας” στα μάτια των πιστών μουσουλμάνων, ενώ στην πλειονότητα του ο αραβικός κόσμος απέφυγε τις οργισμένες αντιδράσεις για την “ασέβεια” της Γαλλίας στο πρόσωπο του Προφήτη. Όσον αφορά το Παλαιστινιακό, αυτό έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί προτεραιότητα για τα αραβικά κράτη, στα οποία η επιρροή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας είναι όλο και περισσότερο μειούμενη.

Στο “μικροσκόπιο” της Τουρκίας

Ως απάντηση στα νεοθωμανικά σχέδια της Τουρκίας στην Μέση Ανατολή, που έφτασαν μέχρι και την ανοιχτή πολεμική εμπλοκή της, η Σαουδική Αραβία επέβαλε ένα “ανεπίσημο” εμπάργκο στα τουρκικά προϊόντα. Χρησιμοποιούμε τον συγκεκριμένο όρο επισήμως οι αξιωματούχοι του Ριάντ αρνούνταν ότι είχαν επιβληθεί εμπάργκο, την στιγμή που ράφια των σουπερμάρκετ στο βασίλειο ήταν άδεια από τουρκικά προϊόντα!

Όμως και ο πρίγκηπας Σαλμάν έχει και τις αποτυχίες του. Υποχρεώθηκε από τους Αμερικανούς να άρει τον αποκλεισμό του (φιλότουρκου) εμιράτου του Κατάρ. Είδε την πολιτική “μέγιστης πίεσης” του Τραμπ κατά του Ιράν να αποτυγχάνει παταγωδώς, ενώ έχει πάντα το ενοχλητικό “αγκάθι” των σιιτών ανταρτών Χούτι της Υεμένης. Η προσέγγιση του με την Τουρκία γίνεται και εν μέσω των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, με τους Σαουδάραβες να μην εμπιστεύονται τις προθέσεις της κυβέρνησης Μπάιντεν.

Στην επίσκεψη του ο Ερντογάν θα επιδιώξει σίγουρα επενδύσεις από τα πετρελαιοδολλάρια της Σαουδικής Αραβίας για την χειμαζόμενη τουρκική οικονομία. Όμως στο “μικροσκόπιο” του Τούρκου προέδρου έχουν μπει και οι σχέσεις της χώρας μας με το βασίλειο, με τον Ερντογάν να δηλώνει στο παρελθόν “στεναχωρημένος” από τις κοινές ασκήσεις των ελληνικών και των σαουδαραβικών ενόπλων δυνάμεων! Για αυτό και η επίσκεψη του στο Ριάντ, εν μέσω της κλιμάκωσης της τουρκικής επιθετικότητας στο Αιγαίο, οφείλει να προκαλέσει προβληματισμό στο εσωτερικό της χώρας μας, ειδικά σε όσους προ λίγου καιρού έβλεπαν “συναντίληψη” στα ελληνοτουρκικά με τον Ερντογάν.

Όμως δεν αποκλείεται ο ο Ερντογάν να βλέπει την επίσκεψη του στην Σαουδική Αραβία και ως μία “γέφυρα” με το Ισραήλ. Μπορεί ο Σαλμάν να μην έχει τις καλύτερες σχέσεις με τις ΗΠΑ, είναι όμως κοινό μυστικό πως διαθέτει άριστες σχέσεις με το Ισραήλ. Θεωρείται ως ένας εκ των εμπνευστών των Συμφωνιών του Αβραάμ, με τις οποίες εξομάλυναν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ αρκετά αραβικά κράτη. Συμφωνίες που είχε καταδικάσει με οργή η Τουρκία, αλλά όπως προαναφέραμε αυτά είναι τώρα “περασμένα-ξεχασμένα”!